BirGün gazetesine “Fahrettin Altun'a dokunma” cezası

Fahrettin Altun ilgili haberlere yönelik cezalara bir yenisi eklendi. BirGün'ün, Altun ile ilgili 15 Nisan 2020 tarihli, "İşinize gelmeyene terör kılıfı uydurma" başlıklı haberine ceza verildi. Gazetemizde yayınlanan, "Boğaz'da kaçak var" haberinin ardından kesilen cezaların aktarıldığı habere, BİK tarafından BirGün gazetesine 23 gün ilan kesme cezası verildi.

BirGün'den yapılan açıklamada, "19 Eylül 2019 tarihli gazetemizdeki ‘Ekmek eylemine gazlı saldırı’ haberimize ilişkin polisi aşağılamaktan 15, jandarma kuvvetlerini aşağılamaktan 10 gün resmi ilan kesimi cezası verildi. Buradaki Jandarma Genel Müdürlüğü’nün hiçbir şikâyeti olmamasına rağmen 10 günlük ilan kesme cezası verildi" denilerek önceki cezalara dikkat çekildi.

BİK tarafından kesilen cezaların eylül 2019 itibariyle arttığına dikkat çekilen BirGün'ün açıklamasında, "Bu tarihin bizim için hiçbir özel önemi yok. Ama sanırız BİK ve bağlı olduğu yapıda bazı yeni gelişmeler oldu" denildi.

BirGün'ün cezayı kamuoyuna duyurduğu ve tepkisini dile getirdiği söz konusu açıklama şöyle:

BirGün gazetesi yoluna devam edecek

" Basın İlan Kurumu tarafından BirGün’e aralık ayı içinde uygulanmak üzere 23 günlük yeni bir resmi ilan cezası verildi. Her gün yenileri eklenen cezalara rağmen BirGün, tüm gerçekleri halka ulaştırma çabasıyla yoluna devam edecek.

Basın İlan Kurumu (BİK) hafta başında gazetemize 23 günlük yeni bir resmi ilan durdurma cezası tebliğ etti. Yeni diyoruz çünkü BİK neredeyse yılın üçte birinde gazetemizde yer alan haberleri, kullanılan dili ya da fotoğrafı gerekçe göstererek resmi ilan cezası uyguluyor. Yapılan itirazlar da yine kalıp haline gelen bildik cümlelerle reddediliyor.

AYDA ORTALAMA ÜÇ DOSYA

BirGün gazetesi kuruluşundan bu yana iktidarla başı hiçbir dönem hoş olmadı. Cezalar, mahkemeler hep oldu. Ama BİK’in yoğun ilgisi son bir yılda yoğunlaştı. BİK cezaları, esas olarak da 2019 yılının eylül ayı itibariyle vites artırdı. Bu tarihin bizim için hiçbir özel önemi yok. Ama sanırız BİK ve bağlı olduğu yapıda bazı yeni gelişmeler oldu.

O tarihten bu yana neredeyse hiç atlamadan ayda en az 3 dosya ile karşılaşıyoruz. Her dosyada 3 ila 15 gün arasında değişen ilan kesme cezaları var. Kuşkusuz her defasında itiraz ediyoruz ama tahmin edileceği gibi neredeyse hiçbirinden olumlu sonuç alamıyoruz.

AYNI HABERDEN İKİ CEZA

BİK bu süre içerisinde, BirGün gazetesinin üst düzey kamu bürokratlarına, Jandarma Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü gibi kamu kurumlarına yahut Kızılay gibi kamu yararına faaliyet gösteren kurumlara ilişkin yaptığı birçok haberiyle ilgili, haberin doğruluğu ya da yanlışlığını değerlendirmeden ceza verdi.

Bu haberlerin tamamı gerçek ve günceldir. Bir kamu bürokratına ilişkin kaçak yapı iddiaları, kolluğun orantısız güç kullanımı gibi toplumu yakından ilgilendiren konulara ilişkindir. Dolayısıyla bu haberlerin kamuoyunun gündeminde olan tartışmalara katkı niteliğinde olduğu açıktır. BİK kararlarının hemen hemen hiçbirinde bu ölçütler dikkate almadığı gibi bir habere iki ayrı ceza bile verdi. 19 Eylül 2019 tarihli gazetemizdeki “Ekmek eylemine gazlı saldırı” haberimize ilişkin polisi aşağılamaktan 15, jandarma kuvvetlerini aşağılamaktan 10 gün resmi ilan kesimi cezası verildi. Buradaki Jandarma Genel Müdürlüğü’nün hiçbir şikâyeti olmamasına rağmen 10 günlük ilan kesme cezası verildi.

HABERİN HABERİNE CEZA

Bu hafta içinde yediğimiz cezalar Cumhurbaşkanlığı İletişim Dairesi Başkanı Fahrettin Altun’la ilgili. 15 Nisan 2020 tarihinde hazırladığımız gazetede Altun’un yalısı ile ilgili Cumhuriyet gazetesinde çıkan haberlerden sonra gazetecilerle ilgili başlatılan terör soruşturmasını sayfalarımıza aktardık. Bir gün sonra CHP milletvekili Özgür Özel’in konuya dair açıklamalarını yayımladık. Bu iki haberimizle ilgili başlatılan süreç bu hafta tamamlandı ve ceza tebliğ edildi. Aralık ayını 23 günlük cezayla tamamlayacağız. Tabii yenisi gelmezse.

BİRGÜN GAZETESİ NİYE VAR?

Logomuzda bulunan Halkın Gazetesi vurgusu bizim için bir slogan olmanın çok ötesindedir. Bu gazeteyi yapmaya başladığımız her günün sabahında bize kimin için var olduğumuzu hatırlatır. O yüzden halkın yararına olacağına inandığımız her şey gazetemizde yer alır. Kimin uykularının kaçacağıyla ilgilenmeyiz. Bizim mihengi noktamız halkın gazetesi olma düsturudur.

Daha yola çıkarken hazırladığımız yayıncılık ilkelerimiz özetleyen “anayasamız” gazetecilikte rehberimiz olmaya devam ediyor. Doğrudan ve yalın hakikatten yana olma ilkemiz bizim için tartışma konusu değildir.

Bu haberleri yapmaya, gazetemize, internet sitemize aktarmaya devam edeceğiz. Çünkü bu bizim varlık nedenimizdir.

SAHİBİ YOK AMA SAHİPSİZ DEĞİL

İktidar elinde tuttuğu tüm kurumların gücünü kendince karşısında gördüğü kesimlerin üstüne sürüyor. Devasa medya gücüne karşın gerçekleri yazmakta ve söylemekte inat eden, neredeyse bir avuç kalmış gazete ve televizyonlar da bundan nasibini fazlasıyla alıyor. BİK, elinde tuttuğu resmi ilan tasarrufunu muhalif olarak gördüğü gazetelere karşı kullanıyor. Anlaşılan bunu bir yola getirme yöntemi olarak görüyor.

Ama unuttuğu bir şey var. BirGün gazetesi emekçilerin, kadınların, gençlerin gazetesidir. Sahipleri onlardır. Demokratların, devrimcilerin, solcuların, ilericilerin okuduğu, sahip çıktığı bir gazetedir. Mahkemelerle, para cezalarıyla “ıslah” etme çabası beyhudedir.

Biz Türkiye halklarına olan sorumluluğumuzun bilinciyle inandığımız gazetecilik ilkeleriyle yolumuza devam edeceğiz.

***

BİK KARARLARI BASIN ÖZGÜLÜĞÜNE TEHDİTTİR

Ali Deniz Ceylan - (BirGün Gazetesi Avukatı)

Temel hak ve özgürlüklere yönelik müdahalelerin kanunla öngörülmesi gerekir. Hatta bu bile yeterli değildir. Kanuni düzenleme olsa bile yasal dayanağın belirli bir kalitede olması gereklidir. Yasa öngörülebilir olmalı, hak sahibine belirli usulü güvenceleri tesis etmelidir.

İfade ve basın özgürlüğü de yukarıda sayılan temel haklardandır ve gazetenin haber ve görüşleri yayımlama faaliyeti bu özgürlüğün kullanımı niteliğindedir. Dolayısıyla bu özgürlüğe yönelik müdahalelerin öncelikle kanunla öngörülmesi gerekir.

BİK tarafından verilen resmi ilan ve reklam yayınlama hakkında kesintiye gidilmesine ilişkin kararlar basın özgürlüğüne müdahale niteliğindedir. Nitekim Anayasa Mahkemesi de 16.01.2020 tarih B.No: 2016/73997 sayılı "Uğurlu Gazetecilik Basın Yayın Matbaacılık Reklamcılık Ltd. Şti. Başvurusu (4)" kararında BİK tarafından yapılan resmi ilan ve reklam kesintilerinin basın özgürlüğüne müdahale niteliğinde olduğunu tespit etmiştir(para.23).

Bununla birlikte bu müdahalenin kanunla öngörülme ilkesine uygun olduğunu söylemek mümkün değildir. Zira ilan kesintisi şeklindeki yaptırımın kaynağını 129 Sayılı BİK Genel Kurul Kararı oluşturmaktadır. Her ne kadar 195. Sayılı Kanunu’nun 49. Maddesi 1. Fıkrasında basın ahlak esaslarına riayet edilmesi gerektiğinden bahsedilmişse de bu esaslara ilişkin tek bir açıklamaya dahi yer verilmemiştir. Kanundaki düzenleme esasen yaptırımın hangi nedenlerle uygulanacağına ilişkin olmayıp yaptırımın yani ilan kesmenin süresine ilişkindir.

Bu anlamda verilen yaptırım kararları kanunen öngörülme ilkesine aykırıdır.

AYM kararları ile de tespit edildiği üzere basın özgürlüğüne yönelik müdahalelerin zorunlu ya da istisnai tedbir niteliğinde olması, başvurulabilecek en son çare ya da alınabilecek en son önlem niteliğinde olması gereklidir. Aksi halde sınırlamanın demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun bir tedbir olarak değerlendirilmesi mümkün olmayacaktır. Özellikle toplumu yakından ilgilendiren konular, siyasiler, üst düzey kamu bürokratları ve de kamu gücünü kullanan kurumlar söz konusu olduğunda, müdahaleye ilişkin yukarıda yer verdiğimiz sınırlama ölçütlerinin çok daha dar yorumlanması gereklidir. Basın toplumu yakından ilgilendiren bu tip haberleri verirken aşırıya kaçabilecek, provokatif ifadeler kullanabilecektir.

BirGün Gazetesi, Türkiye’de iktidarın denetiminde olmayan nadir basın kuruluşlarındandır. Devletin ve iktidar temsilcilerinin hoşuna gitmeyecek haber ve görüşlerin yayınlanabileceği birkaç yayın organından biridir. Yaptırım uygulanan BirGün Gazetesi haberleri de genel olarak bu niteliktedir. Kanunla öngörülme ve demokratik toplumda gereklilik ölçütüne açıkça aykırı olan BİK kararlarının bu yönden de ayrıca değerlendirilmesi gereklidir."