Bireysel emeklilikte kötü haber: Kesinti 6 ayda bir artacak

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR), 1 Ocak’ta yürürlüğe girecek olan ve milyonlarca işçi ve memuru yakından ilgilendiren Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) çalışanlara etkisini araştırdı. DİSK-AR’ın raporuna göre, aylık 50 lira ödeyerek BES’e katılan asgari ücretli 56 yaş ve 10 yıl koşulunu tamamlayarak sistemden ayrıldığında 80-90 TL aralığında geri ödeme alabilecek. DİSK-AR’ın raporunda şu değerlendirmelere yer verildi:

-45 yaş altı bağımlı çalışanlar 1 Ocak 2017’den itibaren zorunlu/otomatik olarak ve yüzde 3 katkı payı ödeyerek BES’e katılacak. Çalışanların sadece çıplak net ücretleri değil, ikramiye ve sosyal ödenekleri de dahil brüt ücretleri yüzde 3’lük BES kesintisine tabi olacak.

-Temmuz-Aralık 2016 döneminde prime esas kazancın tabanı bin 647 TL (asgari ücret) tavanı 10 bin 705 TL. Örneğin brüt ücreti 2 bin 500 TL olan bir sendikalı çalışandan ikramiye aldığı ayda 150 TL tutarında BES kesintisi yapılacak. Prime esas kazanç her 6 ayda bir değiştiği için BES primi de her 6 ayda bir değişecek.

-Bugünkü değerler üzerinden kesinti tutarları 49.4 TL ile 322 TL arasında değişecek. İkramiye ve sosyal ödemelerin yapıldığı aylarda işçilerin kesintileri artacak. Çalışanların büyük bölümünden 50 ile 150 TL arasında BES kesintisi yapılacak.

10 yıl kalan alacak

-Sistem belirli bir emekli aylığını ve oranını garanti etmiyor. Tamamen piyasa koşullarına göre değerlendirilecek birikimler belirli bir süre sonunda tasarruf sahibine ödeniyor. En az 10 yıl sistemde kalıp 56 yaşını dolduran katılımcılara yaptıkları katkılar getirileri ile topluca veya bir programa bağlı dönemsel olarak geri ödenecek.

-Sistemde en az 10 yıl kalıp 56 yaşını dolduranlar devlet katkısının tümünü alabilecek.

-İki asgari ücret düzeyinde ücret alan bir çalışan sisteme yaklaşık aylık 100 TL ödeyerek katıldığında 56 yaş ve 10 yıl koşulunu tamamlayarak ayrıldığında 140-160 TL aralığında geri ödeme alabilecek.

-BES ne SGK’nin sağladığı emeklilik hakkına benzer bir hakkı ne de SGK’nın sağladığı sağlık ve diğer sosyal güvenlik hizmetlerini sunuyor.

-BES’te ne şirketler gelir garantisi veriyor ne de devlet garantisi var. Sistem tamamen bireysel riske dayalı.

-Türkiye’deki BES fonları 2011- 2014 arasında reel getiri açısından zarar etti. 2011’de yüzde 10’un üzerinde zarar eden fonlar, 2012 yüzde 9 net getiri sağladı, 2013’te yüzde 7-8 civarında zarar etti. BES fonlarının getiri performansı OECD ortalamasının çok altında seyrediyor.