Bilimde çığır açan kadınlar

AIDS hastalığına yol açan HIV’in kontrolü, canlıların ölümcül grip virüsünden koruması, sivrisineklerden bulaşan ve ölüme yol açan Deng hummasının yayılmasının engellenmesi ile genetik araştırmaların yeniden keşfi konularında araştırmalar yapan, dünyanın 5 kıtasından 5 bilim kadını L’Oreal- UNESCO tarafından “Dünyayı Değiştirme Gücüne Sahip Bilim Kadınları Onur Ödülü”ne layık görüldü. 5 bilim kadınına, 100 bin Avro değerinde para ödülü verildi. 15 genç bilim kadını ise tıp, fen-çevre, teknoloji-mühendislik ve fizik alanlarında “Gelecek Vaat Eden Genç Kadın Araştırmacı” seçildi.

“Dünyanın bilime, bilimin de kadına ihtiyacı” var sloganı 18 yıldan bu yana başarılı bilim kadınlarını ödüllendiren L’Oreal’in “Bilim Kadınları” ödül töreni, geçen günlerde Fransa’nın başkenti Paris’teki Maison De Mutualite Salonu’nda yapıldı. Ödüller, bağımsız uluslararası 13 öncü bilim insanından oluşan küresel bilim komitesi tarafından seçildi. Jüride Nobel Ödülü sahibi Profesör Elizabeth H. Blackburn da yer aldı. Dünyayı Değiştirme Gücüne Sahip Bilim Kadınları Ödüllerini kazanan projeler özetle şöyle:

HIV önleyici jel

Afrika ve Arap devletleri ödül sahibi Güney Afrika Nelson Mandela Tıp Fakültesi’nden Prof. Quarraisha Abdool Karim: Dünyada 36.9 milyon insan AIDS hastalığının neden olduğu HIV ile yaşıyor. Prof. Karim, araştırmasında kadınların ellerine uygulayabileceği anti-enfeksiyon jeller üzerinde çalıştı ve antiretroviral ilaçlarla HIV’in cinsel geçişini önleyebileceğini göstermesini sağladı. Sonuç olarak, antiviral tenofovir içeren jellerin kadınlarda yüzde 39 HIV enfeksiyonu kapma riskini düşürdüğünü gösterdi.

Ölümcül gripten korunma

Asya Pasifik Ödül Sahibi Çin Harbin’deki Ulusal Kuş Gribi laboratuvarının başındaki Prof. Hualan Chen: Prof. Chen’in amacı genetik taşıyıcılık bulunan ve mutasyona uğramış, yeni özelliklerle soyunu kuran hayvan, insan ve kuş kısaca her canlı grubu grip virüslerinden insanları korumak. Chen, deneyi ve grip hakkındaki yetkin bilgisiyle 2 yenilikçi aşı geliştirmesini sağladı. Araştırma sayesinde, dünya yenilikçi aşılarla bulaşıcı hastalıklardan korunuyor.

Chen, grip virüslerinin kıtadan kıtaya yol alırken mutasyon geçirdiğini ve değiştiğini belirterek, uluslararası işbirliğinin ölümcül hastalığı anlamak, kontrol etmek açısından önemli olduğunu söyledi.

Salgına yol açan virüsler

Latin Amerika Ödül Sahibi Arjantin Moleküler Virüs Bilimleri Laboratuvarı’ndan Prof. Andrea Gamarnik: Her yıl 390 milyon insanı etkileyen deng hastalığı, astropikal ve tropikal bölgelerde sivrisineklerle yayılıyor. Kanamalı ateşe neden olan hastalık, yılda 20 b§in insanı öldürüyor. Gamarnik, araştırmasında deng hastalığının yayılmasını kontrol altına almayı hedefliyor. Araştırma, salgına neden olan “zika” gibi birçok virüsün de nasıl olduğu ve ürediğine dair konuların anlaşılmasına yardımcı olacak.

Genetik araştırmaların keşfi

Avrupa Ödül Sahibi Almanya Berlin Max Planck Enstitüsü Enfeksiyon Biyoloji Bölümü’nden Prof. Emmanuelle Charpentier: Tek bir genetik kusur yüzünden meydana gelmiş 10 binden fazla tedavi edilemez durum söz konusu. Bundan yola çıkan biyolog, genetikçi Charpentier, gen düzenleme teknolojisi üzerinde çalıştı. Bu teknolojiyi kullanarak genetik araştırmaları yeniden keşfetmeyi, hastalıkların da daha iyi anlaşılmasını hedefledi.

Kuzey Amerika Ödül Sahibi ABD Howard Hughes Tıp Enstitüsü Moleküler ve Hücre Biyolojisi Bölümü’nden Prof. Jennifer Doudna: Gen düzenleme teknolojisi Prof. Emmanuelle Charpentier tarafından geliştirilirken, Prof. Jennifer Doudna tarafından da DNA tekrar yazıldı. 2016 ödülü de Doudna ve Charpentier arasında paylaşıldı. Bu çalışmayla, tek bir genetik kusur yüzünden meydana gelen hastalıkların tedavisinde önemli aşamalar alınması amaçlanıyor.