Beyaz Fil’de yıkım endişesi

Manisa’nın simge yapılarından ve “Beyaz Fil” olarak bilinen tarihi binanın 1. derece sit tescilinin kaldırılmasına karşı sürdürülen hukuksal mücadele bir kez daha zaferle sonuçlandı. Cumhuriyet dönemi mimarlık mirası kapsamındaki binanın korunması için önce yürütmeyi durdurma kararı veren Manisa 2. İdare Mahkemesi, tescilin kaldırılması kararını da iptal etti. Ancak tarihi yapının etrafının bariyerlerle çevrilmesi yıkım endişesi yarattı. Beyaz Fil Platformu, yargı kararlarının uygulanmasını istiyor.

1960’lı yılların başında hizmete açılan ve İstanbul’daki Büyük Tarabya Oteli’ni yapan Kadri Erdoğan’ın mimarı olduğu Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ait bina, 2012 yılında İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 1. derece kentsel sit kapsamında tescillendi. SGK, binayı tescili değişmeden 2014 yılında ihale yöntemiyle satışa çıkardı. Teklif alan şirketlerden biri sit derecesi nedeniyle ihaleye katılmazken, Teksan Brode adlı tekstil şirketi ise 30 milyon 450 bin lira ödeyerek binanın yeni sahibi oldu. Daha sonra binanın tescilinin Koruma Yüksek Kurulu tarafından kaldırılması üzerine duyarlı yurttaşlar yargıya başvurdu.

Manisa 2. İdare Mahkemesi, Beyaz Fil Platformu’nu da oluşturan davacıları haklı bularak yürütmeyi durdurma kararı verdi. Mahkeme, binanın Cumhuriyet dönemi mimari özelliklerini taşıdığını ve mutlaka korunması gerektiğini vurguladı. Kararda, taşınmazın sanat değeri, mimari, estetik, tarihi ve arkeolojik özelliklerine dikkat çekildi.

İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun da bu karara uymasının ardından aynı mahkeme bu kez tescilin kaldırılmasına ilişkin işlemi iptal etti.

ENDİŞE SÜRÜYOR
Beyaz Fil Platformu’ndan yapılan açıklamada ise yıkım endişesinin sürdüğü vurgulandı. Şirketin yargı kararlarına karşın yıkmak istediği binanın yerine otel, AVM ve rezidans yapmayı amaçladığı belirtilerek, şöyle denildi:
“İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ndan istediğini alamayan alıcı Teksan Brode AŞ; Ankara’da, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’ndan arzuladığı, tescilin kaldırılması kararını alınca, taşınmazın değeri birden yaklaşık 10 kat artmış, böylelikle birilerinin cebine devlet eliyle para konulmuştur. Açtığımız davaların ardından yargı yürütmeyi durdurma kararı vermiştir. Ancak taşınmazın maliki, binayı restore etmeyi değil yıkmayı hedeflediğinden, koruma bölge kurulunun istediği restorasyon projelerini hazırlamadan ‘Riskli Yapı’ kararını uygulamaya sokarak binanın etrafını demir putrel ve sac panellerle çevirmiştir. Bu konuda Şehzadeler Belediyesi’ne yaptığımız başvurulardan sonuç alamadık. Binadaki tek esnaf olan Mehmet Yumrukaya’nın ticari faaliyetini de engelleniyor.
Beyaz Fil’in korunması gerektiğine ilişkin mahkeme kararı uygulanmalıdır.”