Betelgeuse: Patlamak üzere olan dev yıldızın neden karardığı anlaşıldı

Astronomlar, geçen yıl beklenmedik bir şekilde kararan dev Betelgeuse yıldızındaki bu değişimin, yüzeyinde soğuk ve karanlık bölgeler oluşmasına bağladı.

Betelgeuse gibi kızıl dev kategorisindeki yıldızların parlaklıkları sıklıkla değişir.

Fakat Ekim 2019 ile Nisan 2020 arasında Betelgeuse'un parlaklığında meydana gelen yüzde 40'lık azalma, sıra dışı büyüklükteydi.

Araştırmacılar bu kararmanın, Güneş'in yüzeyinde de ortaya çıkan lekelere benzeyen fakat büyüklüğü güneşten kat kat fazla olan bir kara lekeden kaynaklandığını buldu.

Dünyaya 500 ışık yılı uzaklıkta olan ömrünün sonuna yaklaşan Betelgeuse'un bir süpernova patlaması ile üst katmanlarını uzaya saçması bekleniyor.

Bu patlama sonucu yıldızın parlaklığı yarım ay ile dolunay arası bir seviyeye ulaşacak. Fakat yarımaydan farklı olarak bütün parlaklık gökyüzündeki küçük bir noktadan yeryüzüne ulaşacak. Yıldız gündüz bile gökyüzünde fark edilebilecek kadar ışık saçacak.

Yıldızın önümüzdeki 100 bin yıl içinde her an patlayabileceği belirtiliyor.

Bu insanlar için çok uzun bir süre olsa da, ömrü milyarlarca yıl olan yıldızlar için çok kısa bir süre.

Patlama, Dünya'dan çok uzakta gerçekleşeceği için bir risk taşımıyor. Fakat yıldıza yakın bulunan diğer yıldızların yörüngesindeki gezegenler bu kadar şanslı olmayabilir.

Bilim insanları daha önce Betelgeuse'un dış katmanlarını uzaya saçmasıyla birlikte yıldızdan dünyaya ulaşan ışığın arasına bir engel girmiş olabileceğini düşünüyordu.

En büyük yıldızlardan biri olan Betelgeuse'u güneş sistemimizin ortasına yerleştirebilseydik, dış katmanları Jüpiter'in yörüngesi yakınlarında yer alırdı.

Araştırmacılar en güncel bulgulara Şili ve Hawaii'deki teleskopları kullanarak ulaştı.

Araştırma ekibinde yer alan, İngiltere'deki Manchester Üniversitesi'nden Prof. Albert Zijlstra, "Işıktaki azalma süpernovanın gerçekleşmek üzere olduğu anlamına gelmiyor. Süper dev yıldızda süper dev bir leke oluşmuş" diyor.

Öte yandan Betelgeuse çoktan patlamış da olabilir. Yıldızın dünyadan 500 ışık yılı uzakta olması nedeniyle Betelgeuse'un 500 yıl önceki halini gözlemliyoruz.