'Bakur' belgeseline bakanlık sansürü geldi

34. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nin yarışma dışı bölümünde dün gösterilmesi planlanan “Kuzey / Bakur” belgeseli kayıt tescil belgesi olmadığı gerekçesiyle gösterimden kaldırıldı.

Festivalde filmleri gösterilecek olan sinemacılar “Bakur belgeselinin uğradığı sansür kaldırılıp, filmin festival gösterimi özgürce yapılana kadar filmlerimizi İstanbul Film Festivali’nde hiçbir şekilde göstermeyeceğimizi ve bu koşullar altında İstanbul Film Festivali’nin tüm gösterimlerini durdurmasını talep ettiğimizi kamuoyuna duyururuz” diyerek filmlerini göstermeme kararı aldı. Diğer taraftan polisin Atlas Sineması’na gelerek filmin eser işletme belgesini sorduğu, filmin gösterilmeyeceğini öğrendikten sonra sinemadan ayrıldığı öğrenildi.

‘Sürpriz olmadı’

Dün film festivalinde yarışma dışı olarak Atlas Sineması’nda saat 16.00’da gösterilmesi planlanan Çayan Demirel’le Ertuğrul Mavioğlu’nun yönettiği, 21 Mart 2013 Diyarbakır Nevroz’unda PKK lideri Abdullah Öcalan’ın PKK’ye geri çekilme çağrısını, PKK’lilerin geri çekilme kararına verdikleri tepkileri, dağdaki günlük hayatlarını ve siyasi hayatlarını konu edinen “Kuzey / Bakur” belgeseli “eser işletme belgesi” eksik olduğu için gösterimden kaldırıldı.

Filmin gösterimden kaldırılmasını “sansür” olarak nitelendiren filmin yönetmenlerinden Ertuğrul Mavioğlu “1985’den beri gazetecilik yapıyorum ve sansürün her çeşidiyle yüzleştim. Sansür ve yasaklar içinde büyüyen, gelişen bir ülkenin insanlarıyız. ‘Bakur’un bu şekilde bir muameleyle karşılaşması sürpriz olmadı. Filmimi yasakladığınızda dağlardaki kampları yok etmiş olmuyorsunuz” diye konuşurken filmin yapımcısı Surela Film Yapım “Pek çok prosedürü tamamlayarak festival programına alınmış filmlerin doğrudan bakanlıktan gelen baskı sonucunda gösterimden kaldırılması açık bir sansürdür” açıklamasında bulundu.

İstanbul Film Festivali Direktörü Azize Tan, festivalde gösterilecek yerli filmlerle ilgili “kayıt ve tescil belgesi ile eser işletme belgesi” zorunluluğunu belirten yazının önceki gün ellerine geçtiğini belirtirken “Bizim için filmler arasında fark yok” dedi. İstenen belgeler konusunda yabancı filmlerle yerli filmler arasında çifte standart olduğunu söyleyen Tan, geçen yıl da benzer bir olay yaşandığını, film listesi gönderilerek sorunun aşıldığını söyledi. Türkiye’deki birçok festivalde bu belgenin istenmediğini, yönetmeliğin bu maddesinin çoğunlukla işletilmediğini, kendilerinin de bu belgeleri istemediğini söyleyen Tan, çözüm olarak da “Bu sadece festival yönetimlerinin, festivale katılanların çözebileceği bir sorun değil. Meslek birliklerinin de sorumluluğu olduğunu düşünüyorum. Yönetmelik veya yasa değişikliği, ne gerekiyorsa dayanışmayla kökünden çözmek için bir fırsat” olduğunu belirtti. Tan, yarışma yönetmeliğine göre filmlerin gösterimden çekilmelerinin devam etmesi, festivaldeki yarışmalarda 6’nın altında film kalması durumunda yarışmaların otomatik olarak iptal edildiğini vurguladı.

Sinemacılar: Engeller kaldırılmalı

Filmin gösterimden kaldırılması kararının ardından Beyoğlu’ndaki Cezayir Restaurant’ta toplanan sinemacılar ortak bir karar metni kaleme alarak sansüre karşı birlik çağrısında bulundu.

“Kayıt-tescil ve eser işletme belgelerinin bir sansür aracı olarak filmlerin gösterimlerini engellemek için dayatılmasına karşı çıkıyoruz. Festivallerde gösterilecek yabancı filmlerden istenmeyen bu belgelerin yerli yapımlar için bir zorunluluk haline getirilmesini kabul etmiyoruz. Bunu bir baskı ve sansür olarak nitelendiriyoruz” denilen açıklama metninde festival programının açıklandığı, eser işletme belgesi olmayan bazı yerli filmler sorunsuzca gösterildiği belirtildi. Açıklamada “Filmlerimizin özgürce izleyiciyle buluşmasının önündeki bütün engellerin derhal kaldırılmasını talep ediyoruz. Eser sahipleri olarak, eser işletme belgesi olsun olmasın bu belgeyi festivallere ibraz etmeyi reddediyoruz” diyen sinemacılar “Bakur” belgeselinin gösterimi özgürce yapılana kadar filmlerini festivalde hiçbir şekilde göstermeyeceklerini vurguladılar. Sinemacılar sansüre karşı tüm festivalleri, sinema meslek birliklerini, sinema emekçilerini, sinema yazarlarını ve tüm sinemaseverleri dayanışmaya çağırdı.

Sansüre karşı imza

Bakur, Koloni, Motör, İdil Biret: Bir Harika Çocuğun Portresi, İs, Komşu Komşu Hu, Haziran Yangını, Beyaz Çınar, Berroj, Çırılçıplak/ Şılfîtazî, Yollara Düştük, Homo Politicus, Soluk, Nefesim Kesilene Kadar, Kar Korsanları, Eksik, Sarmaşık, Yeni Dünya, Limonata, Misafir, Neden Tarkovski Olamıyorum, Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku, Ufak Hakikatler filmlerinin yapımcı ve yönetmenleri filmlerini gösterimden çekme kararı aldı.

Ulusal Belgesel Jürisi üyeleri Pelin Esmer, Emel Çelebi’nin yanı sıra Erden Kıral, Nuri Bilge Ceylan, Zeynel Doğan, Onur Ünlü, Elif Refiğ gibi yaklaşık 100 sinemacı metni imzaladı.

Ayrıca SİYAD, Siyah Bant, Yeni Film Dergisi, Altyazı Aylık Sinema Dergisi, documentarist İstanbul Belgesel Günleri, Hangi İnsan Hakları Film Festivali ve Pembe Hayat Kuir Fest de metnin imzacıları arasında yer aldı.

İmzacılar ayrıca sansüre karşı http://sansurekarsi.org internet sitesini yayına vererek herkesten destek olmalarını istediler.

İki film gösterilmedi

Sinemacıların sansüre karşı tavrının ilk yansıması dün akşam gösterimi yapılacak olan filmlerden geldi. Emine Emel Balcı’nın Altın Lale Ulusal Yarışma’da yarışacak olan “Nefesim Kesilene Kadar” filmi gösterimden çekildi. Film saat 19.00’da Atlas Sineması’nda gösterilecekti.

“Yüz Yıllık Acı” bölümünde gösterilen Hacı Orman’ın 19.00’da Atlas Sineması Salon 2’de gösterilecek olan “Homo Politicus” filmi de film ekibinin kararıyla çekildi. Film ekipleri salonlara girip seyirciyi filmin gösterilmeme gerekçesi açıklarken salondaki seyircilerden de karara destek geldi.