Bakterilerin bir araya geldiklerinde uzayda yıllarca yaşayabildiği ortaya çıktı

Uzay boşluğu yaşam dostu bir ortam değildir. Aşırı sıcaklıklar, düşük basınç ve ışınım hücre zarlarını hızla aşındırabilir, DNA’yı yıkıma uğratıp boşlukta bir biçimde yer edinebilmiş olan yaşam biçimlerini yok edebilir. Ne var ki kimi bakteriler bir araya gelerek bu amansız koşullara karşı koyabiliyor ve birlikte oluşturdukları kütlenin dış katmanları sayesinde kendilerini koruyabiliyorlar. Frontiers in Microbiology dergisinde yayımlanan rapora göre “5 kâğıt sayfa inceliğindeki Deinococcus türü bakteri yumaklarının göbeğinde bir araya toplanan mikroplar, dünyanın yörüngesinde yer alan Uluslararası Uzay İstasyonu’nun dış bölümünde üç yıl boyunca canlı kalabilmişler”. Bu tür mikrop kümelerinin aynı yıldız sistemindeki gezegenler arasında gezinerek yaşamı evrenin her yanına yaymış olabilecekleri düşünülüyor. Yaşamın kökü olan “tohumların” tüm evrene dağılmış olduğunu belirten yaşamın başlangıcıyla ilgili bu görüş, “panspermia” kuramı olarak biliniyor. 

Daha önceki araştırmalar mikropların yapay göktaşlarının içine yerleştirilmeleri durumunda uzayda canlı kalabildiklerini ortaya koyuyordu. Kanada Calgary Üniversitesi mikrobiyoloji uzmanlarından Margaret Cramm, bu çalışmada, uzayda yaşamın topluluklar halinde kendi başına sürebileceğinin ve mikropların dış etmenlerden korunmaksızın uzun süre canlı kalabileceklerinin ilk kez gözler önüne serildiğini belirtiyor. Araştırma sayesinde panspermia kuramını destekleyici olası bir başka veriye ulaşıldığına inanılıyor.

HER YIL ÖRNEK ALINDI

Tokyo Üniversitesi eczacılık ve yaşam bilimleri profesörü ve Tokyo Uzay Bilimleri Enstitüsü astrobiyoloji uzmanlarından Akihiko Yamagişi ve arkadaşları, 2015 yılında, stratosferdeki gibi aşırı uçlarda koşulların egemen olduğu ortamlarda canlı kalabilen ve ışınıma dirençli olan kurutulmuş Deinococcus bakteri yumaklarını uzaya gönderdiler. NASA uzay adamlarından Scott Kelly’nin uzay istasyonunun dışına iliştirdiği ve her yıl bunlardan alınan örneklerin Dünya’ya gönderildiği bu bakteriler uzay istasyonuna bağlı metal levhaların içindeki küçük haznelere sıkıştırılmışlardı. 

Araştırmacılar gönderilen örnekleri yeniden sulandırdılar ve bakteri besinleriyle besleyip büyümelerini beklediler. Uzayda geçen 3 yılın ardından, 100 mikrometre kalınlığındaki bakteri yumaklarının canlı kalmayı başaramadıkları görüldü. DNA çözümlemeleri örneklerdeki genetik malzemenin ışınımın etkisiyle kavrulduğunu ortaya koyuyordu. 

500 ve 1000 mikrometre kalınlığındaki yumakların dış katmanları da cansızdı morötesi ışınlar nedeniyle renkleri solmuştu ve kurumuşlardı. Gelgelelim ki bu cansız hücreler iç kesimlerdeki mikropları uzayın tehlikelerinden korumuşlardı. Yamagişi’ye göre, daha büyük yumakların içine gömülü mikropların yaklaşık yüzde 4’ü canlı kalabilmişti.

MARS İÇİN YETERLİ 

Uzay koşullarıyla karşı karşıya kalınan bir, iki ve üç yılın ardından elde edilen bakterilerin canlı kalabilme verilerini değerlendiren Yamagişi, 1000 mikrometrelik yumakların uzayda sekiz yıl boyunca yaşamlarını sürdürebileceklerine ve bu sürenin bir olasılıkla Mars’a gitmek için yeterli olabileceğine dikkat çekiyor. Göktaşlarının Dünya ile Mars arasındaki uçuş süreleriyle ilgili kimi başka kestirimler de bu yolculuğun birkaç ay ile bir yıl arasında tamamlanabileceğine işaret ediyor.

Mikrop kümelerinin uzaya nasıl ulaşabilecekleri henüz tam olarak bilinmiyor. Bunların küçük göktaşlarıyla fırlatılabileceklerine, ya da gökgürültülü fırtınalar nedeniyle Dünya’nın manyetik alanında meydana gelen oynamalarla uzaya püskürtülebileceklerine inanan Yamagişi, günün birinde Mars’ta yaşam belirtilerine tanık olunması durumunda bu türde bir kozmik yolculuğun kanıtlarını bulmayı umuyor. 

If Bacteria Band Together,

They Can Survive for

Years in Space / Science News