Azınlık okullarında sorunlar bitmiyor

Osmanlı döneminde okul sayıları binlerle ifade edilen azınlıkların, bugün toplamda 24 okulu var. Okullar birçok sorunla karşı karşıya. Sorunların başında, herhangi bir ücret talep etmemesine rağmen özel okullar ile aynı mevzuata sahip olması ve misafir öğrenci sorunu geliyor.

Lozan Antlaşması ile azınlıkların kendi eğitim kurumlarını kurup yönetme ve eğitim hakkı güvence altına alındı. Ancak 2014’e kadar sadece Ermeniler, Rumlar ve Museviler bu haklardan yararlanmıştı. Geçen yıl açılan Süryani Anaokulu Özel Mor Efrem ile birlikte Süryaniler anadillerinde eğitime 86 yıl sonra kavuştu. 1924 yılında 138 azınlık okulu bulunmaktayken, 2015-2016 eğitim öğretim yılında İstanbul’da bulunan 23 okulun 16’sı Ermenilere, 5’i Rumlara, 1’i Musevilere, 1’i de Süryanilere ait. Bunun dışında 2013 yılında Gökçeada’da açılan Rum okulu bu yıl itibariyle ortaokul ve lise düzeyinde de eğitime başlıyor.

Hayat devam ediyor

Bu yıl kuruluşunun 122. yılını kutalayan Zoğrafyon Lisesi’nin amblemindeki sfenksin anlamı “Eğitim ateşi cehaleti öldürür”. Okulun şu an 42 öğrencisi bulunuyor. Okul Müdürü Yani Demircioğlu, “6-7 Eylül olaylarından sonra Rumlar İstanbul’da kalmakta direndiler. Okulun en kalabalık nüfüsu 1955’ten sonradır. 1996 yılında 55, bugün ise 42. Bunları bir grafik halinde görürseniz, evet grafik aşağı iniyor ama belli bir yerden sonra sabit kalıyor. Halen kalp atıyorsa, hayat devam ediyor demektir” dedi. Okulun en büyük sorununun öğrenci azlığı olduğunu söylen Demircioğlu, “Yunanistan’dan gelen öğrenciler misafir statüsünde eğitim alabildiklerinden diploma alamıyor” diye konuştu.

Eski Rum ilkokulu binasının restore edilmesiyle Özel Gökçeada Rum Ortaokul ve Lisesi 2013 yılında ilkokul olarak bu yıl da ortaokul ve lise düzeyinde eğitim vermeye başladı. Okulun toplamda 15 öğrencisi bulunuyor. Bu yıl orta ve lise düzeyinde başlayan eğitimle birlikte adaya Yunanistan’dan 5 aile daha geldi. İmroz Eğitim ve Kültür Derneği Başkanı Laki Vingas, okul ile birlike adanın gerçek ve doğal kimliğine kavuştuğunu belirterek, “vicdanların üzerinde bırakılmış yıkıntılar vardı. Bunu attık. Toplumları ayakta tutan hayalleridir. Biz şimdi hedefler koyuyoruz. Gerçekleştirilmesi zor olan bir projeyi yerel halkın iraresiyle yaptık” diye konuştu.

Bu sene itibariyle azınlık okullarına kimlerin kayıt yapabileceğini belirleme yetkisinin okul müdürlerine verilmesi ve eğitimde “soy kodu”nun kalkması Ermeni okulları için önemli bir gelişme. Vakıflar Arası Dayanışma ve İletişim Platformu Eğitim Komisyonu Genel Koordinatörü Nurhan Palakoğlu da statü sorununa değinerek, “Klasik özel okullardan en önemli farkımız okullarımızda öğrencilerden bedel alınmamasıdır. Ekonomide yaşanan bazı olumsuzluklardan cemaatimize mensup aileler de etkilenmiş ve hem okullarımıza bağışlar azalmış hem de artan maddi ihtiyaçları karşılamakta ciddi sıkıntılar yaşanmaya başlamıştır” dedi. Palakoğlu, Ermeni okullarının acil çözülmesi gereken sorunları hakkında da, “Misafir öğrenci problemi her azınlık okulu gibi bizim de sorunumuz.. Materyaller Ermenistan’dan temin edilebilse de Doğu Ermenicesi ile hazırlanmış olan bu materyaller İstanbul’da kullanılan Batı Ermenicesine uygun değildir” diye konuştu.

Süryani geleneği

Süryaniler tam 86 yıl sonra, ilk defa geçen sene, Yeşilköy’de açılan Süryani Özel Mor Efrem Anaokulu ile okullarına kavuştular. Geçen sene 50 öğrenci ile eğitime başlayan okulda, bu yıl 48 öğrenci var. Ankara Süryani Ortadoks Metropolitliği Başkanı Sait Susin, “Süryani geleneğinde bir kilise yapalırken mutlaka yanında bir eğitim kurumu açılması vardır. İlköğretim kurumu ile ilgili de çalışmalara başladık, mali desteğe ihtiyacımız var” dedi.