AYM’den dört örnek karar

Anayasa Mahkemesi; TSK’den atılan subaylar, polis şiddetine maruz kalan vatandaşlar ile zorunlu aşı/topuk kanı uygulamasına karşı çıkan anne ve babalarla ilgili dört önemli karara imza attı. Ankara’da düzenlenen bir eylemde polisin attığı gaz bombası fişeği yüzüne isabet eden market çalışanı Özlem Kır’a 25 bin TL tazminat veren, sorumlu polisin de bulunmasını isteyen AYM, İstanbul’da polisler tarafından dövülen Araş ailesine 37 bin TL tazminat ödenmesine hükmetti ve polislere verilen cezaları yetersiz bularak, yeniden yargılama kararı verdi. Yüksek Mahkeme, Maltepe Askeri Lisesi’nde öğrencilerine “Games Of Thrones- Taht Oyunları” adlı diziyi izleten Yüzbaşı İskender Gülbahar’ın “ahlak dışı hareketlerde bulunduğu” gerekçesiyle TSK’den atılmasını hak ihlali olarak değerlendirdi. Gülbahar’a yeniden TSK’ye dönüş yolu açıldı. AYM, yeni doğan bebekten topuk kanı alınmasına onay verirken, zorunlu aşı uygulamasını ise hak ihlali olarak gördü. AYM’nin emsal niteliğindeki kararlarının ayrıntıları şöyle:

1-Gaz fişeğine 25 bin TL,

 Ankara’nın muhalif semtlerinden Tuzluçayır’da 8 Eylül 2013’te düzenlenen gösteriye müdahale eden polisin attığı gaz bombası fişeği, o sırada markette kasiyerlik yapan 1990 doğumlu Özlem Kır’ın yüzüne isabet etti. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, olaya ilişkin kamera kayıtları olmasına karşın 27 Kasım 2013 tarihinde takipsizlik kararı verdi. Anayasa Mahkemesi, Özlem Kır’ın başvurusu üzerine “kötü muamele yasağının maddi ve usule ilişkin boyutlarının ihlal edildiğine” karar verdi. Hak ihlali nedeniyle Kır’a 25 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmeden mahkeme, gaz bombası atan polis hakkında soruşturma açılması amacıyla kararı Ankara Başsavcılığı’na gönderdi. Kararın gerekçesinde Kır’a isabet eden gaz fişeği atımının, kullanıcının vücuduna göre 45 derece açıyla yapılması gerektiği, bu kurala uyulmadığı belirtilirken, “Kolluk görevlileri olaya müdahaleleri sırasında kontrolsüz bir şekilde gaz fişeği atamaz” denildi.

2-Polis dayağına 37 bin TL

İstanbul’da yaşayan Mehmet Şah Araş, eşi Aycan ve oğulları Serhed ve Ahmet Araş ile 2008’de taksi ile yolculuk yaparken önlerine bir çöp kamyonu çıktı. Araş ailesi, orada bulunan polislerden yolun açılmasını istedi. “Görevimizi bana mı öğretiyorsun” diyen polislerden biri baba Araş’ın başına cop ile vurdu ve darp etmeye başladı. Araya girmek isteyen Aycan Araş’a tokat atılırken, büyük oğul Serhed Araş da polisler tarafından dövüldü. Ahmet Araş’ın başına da cop ile vuruldu. Kelepçelenen Mehmet Şah Araş ve Serhed Araş, bindirildikleri polis aracında da darp edildi. Araş ailesinin şikâyeti üzerine hakkında dava açılan 6 polisten 3’ü beraat etti. Kalan 3 polis ise 5 ay 18 gün hapis cezası aldı, ancak bu ceza ertelendi. Anayasa Mahkemesi, Mehmet Şah Araş ve Serhed Araş’a yapılan muameleyi “eziyet”, başına cop vurulan Ahmet Araş’a yapılanın ise “insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele” olarak nitelendirerek hak ihlali kararı verdi. Polislere verilen ve ertelenen cezayı yetersiz bulan AYM, kararı yeniden yargılama yapılması için İstanbul 20. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderdi. AYM, Mehmet Şah Araş ve Serhed Araş’a 15’er bin, Ahmet Araş’a ise 7 bin TL manevi olmak üzere toplam 37 bin TL tazminat ödenmesine hükmetti.

3-Taht oyunlarına aklama

Anayasa Mahkemesi’nin bir diğer kararı, askeri lise öğrencilerine dünyaca ünlü “Games Of Thrones- Taht Oyunları” dizisini izlettiği gerekçesiyle Yüzbaşı İskender Gülbahar’ın TSK’den atılmasına ilişkin oldu. Maltepe Askeri Lisesi Yabancı Diller Bölüm Başkanlığı İngilizce Dersi Grubu’ndan Yüzbaşı Gülbahar ve kendisinden rütbeli 3 subay öğretmen ile, öğrencilere yabancı dillerinin gelişmesi amacıyla Games Of Thrones dizisinin izletilmesi kararı aldı. RTÜK’ün +13 yaş kategorisi koyduğu dizi, 16-19 yaş arasındaki öğrencilere izletildi. Gelen bir “ihbar” üzerine başlatılan disiplin soruşturması sonucunda Yüzbaşı Gülbahar, TSK’den ihraç edildi. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Birinci Dairesi, önce ihraç kararını 2013’te iptal etti. Ancak devreye giren Milli Savunma Bakanlığı, karar düzeltme talebinde bulununca aynı daire Gülbahar’ın ihracını onadı. Karara, Gülbahar’ın TSK’nin itibarını sarsacak şekilde ahlak dışı hareketlerde bulunduğu gerekçe gösterildi. Ancak Yüzbaşı’dan daha üst rütbedeki 3 subay hakkında disiplin soruşturması dahi açılmadı. Anayasa Mahkemesi, Gülbahar’ın adil yargılanma hakkının, hakkaniyete uygun yargılanma hakkı yönünden ihlal edildiğine hükmetti. Kararda, dizinin izletilmesinde rol alan diğer 3 komutan hakkında işlem yapılmamasının hakkaniyete uygun olmadığı, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği vurgulandı. Yüksek Mahkeme, ihlalin giderilmesi kararı için yeniden yargılama yapılması amacıyla AYM Birinci Dairesi’ne gönderdi. Daire’nin bu kararı kaldırmasıyla Gülbahar yeniden TSK’ye dönecek

4-Zorla aşıya hayır

Mersin’de yaşayan Caner Bayram, yenidoğan çocuğundan topuk kanı alınması ve zorunlu olarak aşı yapılmasına karşı çıktı. Ancak Sağlık Bakanlığı, mahkemeden bebekten topuk kanı alınması ve çocukluk dönemi aşılarının yapılması için tedbir kararı aldırdı. Caner Bayram, bunun üzerine Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak, bu durumun çocuklarının fiziksel ve ruhsal sağlığını koruma amacına hizmet etmediğini, zira çocuklarının sağlıklı olduğunu öne sürdü. Anayasa Mahkemesi, zorunlu aşı uygulaması açısından başvurucunun maddi ve manevi varlığın korunması ve geliştirilmesi hakkının ihlal edildiğine hükmetti ve bu mahkemeden bu ihlalin giderilmesini istedi. Ancak AYM; zorunlu topuk kanı uygulaması açısından ise başvuruyu reddetti. Topuk kanıyla ilgili kararın gerekçesinde, bebekten topuk kanı alınması işleminde kamu sağlığına ilişkin yarar bulunduğu, bebeğin sağlığı açısından olumsuz bir etkisi bulunmadığı anlatıldı.