Avro bölgesi çatırdıyor

Yunanistan’daki seçimlerde Radikal Sol Koalisyon Syriza’nın kazanması kemer sıkma paketleri ve
Avro birliğinin başarısızlığının seçimlere önemli bir yansıması olarak tarihe geçti. Almanya başta olmak üzere kreditörler, sol eğilimin dalga dalga diğer ülkelere de yayılmasından endişe ediyor.

Kemer sıkma politikaları ve tek para sistemi Avrupa’nın yoksul ülkelerine durgunluk ve yüksek işsizlik olarak geri döndü. Yunanistan’ın kemer sıkma politikalarına başladığı 2010’da yüzde 110’luk bir GYSH/borç oranı vardı. Kemer sıkmayla birlikte borç da işsizlik de arttı. Ülkede kamu borçlarının GYSH’ye oranı 2014 üçüncü çeyrekte yüzde 176’ya çıktı.

İşsizlik katlandı

Diğer borçlu ülkelerde de yüksek kamu borcu /GYSH oranı devam ediyor. İtalya’da bu oran yüzde 131.8 iken bu ülkeyi yüzde 131.4 oranla Portekiz takip ediyor. Kamu borç oranları İrlanda’da yüzde 114.8’i, Belçika’da yüzde 108.2’yi ve Güney Kıbrıs’ta yüzde 104.7’yi buluyor. Oysa AB’nin
ekonomik istikrar kriterlerine göre bu oranın yüzde 60’ı aşmaması gerekiyor. Ancak birliğin daha iyi durumdaki ülkelerinde bile sınır aşılmış durumda. Borç oranı İngiltere’de yüzde 87.9 ve Almanya’da yüzde 74.8 düzeyinde.

Kemer sıkmanın bir diğer etkisi de- durgunluk ve işsizlik üzerinde kendini belli ediyor. Yunanistan’da son verilere göre işsizlik yüzde 25.8 iken genç işsizlik yüzde 49.8’e kadar çıkıyor. 2010’da ülkede işsizlik yüzde 13.5, genç işsizlik 30.8 idi. Kriz başlangıcı olan 2008’de AB’de yüzde 15.8 olan genç işsiz oranı, Kasım 2014’te yüzde 21.9’a ulaştı.

Tek para birliği ise bölgeyi deflasyonist bir eğilime sokarak yeni bir krizin eşiğine getirdi. Bunun en önemli nedeni ülkelerin döviz kuru dengesini tek para birimiyle sağlayamamaları. Dengeyi tutturmak için Yunanistan gibi ülkeler Almanya’ya göre fiyat düşürmek zorunda kalıyor. Fakir ülkelerden zengin ülkelere para akışı oluyor. Bu da deflasyon ve durgunluğa neden oluyor. Yunanistan’da 2014 enflasyonu yüzde - 2.6 olarak açıklandı. Avro bölgesinde bu oran yüzde - 0.2.

Bu nedenlerle Syriza’nın vaatleri, yüzde 25’i aşkın işsizlik ile ücretler ve emeklilik maaşları yarı yarıya düşen Yunan halkında karşılık buluyor. Bu da piyasaları rahatsız ediyor. Aynı talepler diğer Avro ülkelerinden de gelebilir.