Astana’da bir garip anlaşma

Rusya-Türkiye ve İran’ın garantörlüğünde Astana’da 2 gün boyunca devam eden Suriye görüşmelerinden, Suriyelilerin imza atmadığı metin çıktı. Garantör ülkeler; bir yandan ateşkes sürecini izlemeyi taahhüt ederken diğer yandan da 8 Şubat’ta Cenevre’de Suriyeliler adına buluşma sözü verdi. Ancak İran’ın da garantör olduğu görüşmelerde “silaha tamamen son verme” sözü çıkmadı. Onun yerine yayınlanan ortak açıklamada, “Ateşkes rejimini güçlendirmeye, ihlallerin asgariye indirilmesine katkıda bulunmaya, şiddeti azaltmaya, güven artırmaya ve insani erişiminin hızlı ve sorunsuz” şekilde ulaştırılması için taahhütte bulunuldu.

Türkiye’ye tepki

* Suriyeli muhaliflerin rejimle aynı kağıda imza atmayı reddetmesinin yanı sıra Suriye yönetimi de Türkiye ile aynı kağıda imza atmayı kabul etmedi. İki günlük toplantının ardından yayınlanan ve bağlayıcılığı olmayan ortak açıklamada şu mesajlar öne çıktı.

* Suriye tarifi: Açıklamada Suriye’nin “çok etnili, çok dinli, mezhepsel olmayan, demokratik bir devlet” olduğu vurgulanarak egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne taahhütleri yinelendi.

* Tek yol siyasi: BM’nin 2254 sayılı kararı anımsatılarak çözümün ancak siyasi süreçle olacağı belirtildi. 

* İran milisler için söz vermedi: Türkiye Rusya ve İran’ın somut adımlar atarak ve sahadaki taraflar üzerinde nüfuzlarını kullanarak “ateşkes rejimini güçlendirmeye, ihlallerin asgariye indirilmesine katkıda bulunmaya, şiddeti azaltmaya, güven artırmaya,insani erişiminin hızlı ve sorunsuz ulaşmasını sağlamaya, sivillerin korunması ve serbest dolaşımına” sağlamaya söz verildi. 

* Üçlü mekanizma: Açıklamada, ateşkesin izlenmesi ve ateşkese uyulması için “tahriklerin önlenmesi ve ateşkesin tüm modalitelerinin belirlenmesi amacıyla üçlü bir mekanizma tesis edilmesi” kararlaştırıldı. Türkiye, Rusya ve İran arasında sağlanan mutabakatta, üç ülkenin ortak bir mekanizmayla sahadaki anlık izleme ve uygulanmasını sağlanmasını öngörüldü. Ü çlü mekanizmanın anlık izlemelerle ulaştığı bilgilerden hızla tespitte bulunarak, saldırıların durdurulması için taraflar üzerindeki nüfuzunu kullanması bekleniyor. 

* Muhalefete Nusra uyarısı: IŞID ve Nusra ile ortak mücadele kararı tekrarlanırken metinde “askeri muhalif grupları bunlardan ayırma kararlılığı” vurgulandı. Astana devam ederken Nusra cephesi ilk defa El Bab yakınındaki Kafranbel’i vurdu, Ahraruş Şam’ı hedef aldı. 4 Cenevre randevusu: Üç ülke BM gözetiminde 8 Şubat’ta Suriye hükümetiyle muhalefetin Cenevre’de bir araya gelmesinde de anlaştı. Böylece Ankara’nın istediği “tez zamanda Cenevre’ye dönülmesi” sağlanmış oldu.

Çavuşoğlu Lavrov’la konuştu

Astana’da görüşmeler sürerken diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile telefonda görüştü. Türk kaynaklar, görüşmeyi Lavrov’un talep ettiğini ve gündemin Astana olduğunu duyururken Moskova kaynakları, iki bakanın Suriye hükümeti ve muhalefetin temsilcileri arasında doğrudan iletişimi ele aldıklarını belirtti.