Ar-Ge harcamasında tüm Türkiye bir Amazon etmedi

Türkiye ekonomisinin ithalata bağımlılık ve cari açık başta olmak üzere kronik sorunlarından kurtulması ve teknoloji odaklı büyüme kaydetmesi için araştırma geliştirme faaliyetlerine büyük kaynaklar ayırması gerekiyor ancak mevcut rakamlar ihtiyacı karşılamaktan çok uzak. Türkiye’nin kamu ve özel sektör dahil tüm araştırma geliştirme (Ar-Ge) harcaması, ABD merkezli e-ticaret ve bilişim şirketi Amazon’un tek başına yaptığı Ar-Ge harcamasının yarısına bile ulaşamadı.

Amazon 2017 yılında 22.6 milyar dolarlık Ar-Ge harcaması yaparken, Türkiye’de aynı yıl merkezi yönetim bütçesinden yapılan Ar-Ge harcaması 2.9 milyar dolar (10 milyar 710 milyon TL) oldu.

TÜİK verilerine göre, 2016’da özel ve kamu dahil tüm Ar-Ge harcaması 8.1 milyar dolar (24 milyar 641 milyon TL) olmuştu. 2017’de merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetleri için gerçekleştirilen harcamaların gayrisafi yurtiçi hasıla içerisindeki oranı yüzde 0.34, merkezi yönetim bütçe harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 1.4 oldu.

Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak yapılan tahmini sonuçlara göre ise 2018 yılı merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge için tahsis edilen başlangıç ödeneği 12 milyar 950 milyon TL oldu. Ar-Ge faaliyetlerine yönelik vergi indirim ve istisnalarının toplamı 2017 yılında 2 milyar 871 milyon TL oldu.

143 milyar dolar

Dünyada en fazla Ar-Ge harcaması yapan ilk 10 şirketin toplamı 143.4 milyar dolara ulaşırken, bu 10 şirketin altısı ABD merkezli firmalardan oluştu. İlk sırada yer alan Amazon’u, 16.6 milyar dolarla Alphabet (google) takip ederken, üçüncü sırada 14.9 milyar dolarla Güney Koreli teknoloji devi Samsung yer aldı.

10 şirketin yedisi, teknoloji şirketlerinden oluşurken, listede ABD firmaları dışında Çin (Huawei), Güney Kore, İsviçre (Roche) ve Almanya’dan (Volkswagen) birer firma yer aldı.

Bu 10 şirketin toplam Ar-Ge harcaması, Türkiye’nin milli gelirinin altıda birine ulaştı.