Ankara’ya Trablus sürprizi

Libya’daki varlığını tamamen Türkiye’nin desteğine borçlu olan Trablus’daki Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) ile dile getirilmeyen bir sarsıntı yaşanıyor. UUH Başkanı Fayiz esSarraj’ın açıkladığı “ateşkes ve mart ayında seçim” duyurusunu Ankara’nın bilgisi dışında gerçekleştirdiği ortaya çıktı.

Sarraj’ın gösterileri gerekçe göstererek İçişleri Bakanı Fethi Başağa’yı Ankara ziyareti sırasında görevinden alması sarsıntının diğer boyutu olarak şekillendi. Trablus ve Ankara arasında yürütülen temasların ardından Başağa görevine döndü.

Türkiye destekli Trablus hükümetinin Hafter ve Tobruk Meclisi Akile Salih karşısında ilerleyişi Sirte bölgesinde durmuştu. Trablus hükümetinin saldırı hazırlıkları yaptığı dönemde Almanya, Fransa ve İtalya’nın yanı sıra ABD devreye girdi ve Sirte-Cufra hattının silahsızlandırılması temasları başladı.

Bu temaslar Trablus hükümeti ile Türkiye arasında eşgüdüm içerisinde bir süre yürütüldü. Ancak 21 Ağustos’a gelindiğinde Trablus’taki UUH’nin Başkanı Sarraj, ülkedeki tüm güçler için ateşkes çağrısında bulundu. Sarraj aynı zamanda 2021 yılı mart ayında genel seçimlerin yapılması için de çağrı yaptı.

ANKARA BİLMİYORDU

Cumhuriyet’in başkentteki kaynaklardan edindiği bilgiye göre Sarraj’ın bu açıklamaları Ankara için sürpriz oldu. Böyle bir açıklama yapılacağı konusunda Dışişleri, Cumhurbaşkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı’nda bir bilgi bulunmuyordu. Bu nedenle Ankara, yapılan açıklamaya ilişkin birkaç gün tepki vermedi.

KABİNE DEĞİŞİKLİĞİ

Sarraj’ın açıklamalarından sonra 25 Ağustos’ta kabine değişikliği yapılacağı yerel basında yer almaya başladı. Değişiklik yaklaşımı sokak gösterileriyle gerekçelendirildi. Trablus ve çevresindeki halkın, elektrik kesintileri ve yolsuzluk iddiaları nedeniyle sokağa çıkmasıyla provokasyonlar da başladı. Göstericilere ateş açanlar oldu.

Bu gerekçelerle Sarraj, 29 Ağustos’ta kabine değişikliğine gitti. Değişiklikte dikket çeken unsur İçişleri Bakanı Fethi Başağa’nın Ankara ziyareti sırasında görevinden alınmasıydı. Bu Türkiye’ye karşı bir tutum olarak da algılandı.

Sarraj ayrıca, Savunma Bakan Yardımcılığı yapan, tüm temasları yürüten Albay Selahaddin Ali en-Nemruş’u Savunma Bakanlığı’na getirdi. Ayrıca Orta Askeri Bölge Komutanı olan General Muhammed Ali Ahmed el-Haddad da Genelkurmay Başkanlığı’na atandı.

DİKKAT ÇEKEN TEMASLAR

Atamalardan önce gerçekleşen temaslar ise dikkat çekiciydi. Trablus hükümetiyle Türkiye’nin yaptığı anlaşmaya göre bu ülkenin silahlı kuvvetlerinin oluşturulması, eğitilmesi ve teçhiz edilmesine ilişkin anlaşma yapılmıştı.

Bu konuda başka hevesli kurumlar da bulunuyordu. Bunlardan birisi Amerika merkezli güvenlik firması “Jones Group İnternational” idi. Sarraj’ın grupla görüşmesinin 26 Ağustosta gerçekleştiği öğrenildi. Dikkat çeken diğer görüşme ise 27 Ağustos’ta Vahdettin Köşkü’nde yapıldı. Erdoğan, TBMM Başkanı Mustafa Şentop ile birlikte Libya Yüksek Devlet Konseyi Başkanı Halid el-Mişri’yi kabul etti.

Görüşmeye ilişkin bir açıklama yapılmadı. Dikkat çeken bir başka boyut ise tüm bu gelişmeler sürerken Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Vatiyye Hava Üssü ve Misrata’ya yönelik takviye sevkiyatlarının sürmesiydi. Trablus’taki gelişmeler 3 Eylül’de yeni bir boyut kazandı. Görevden alınan İçişleri Bakanı Başağa, 3 Eylül’de yeniden görevine iade edildi.

KİMLER DEVRE DIŞI

Cumhuriyet’in bilgi aldığı kaynaklar, ateşkes sürecinde Tobruk Meclis Başkanı Akile Salih’in Hafter’i, Sarraj’ın da Türkiye’yi dışlamaya çalışmasına dikkat çekti. Kaynaklar, “Ancak, Hafter ateşkesi ihlal ediyor. Sarraj’ı sahada kim koruyacak? ABD’nin, AB’nin diplomasisi iyi de Libya’ya gönderecekleri bir tane bile askerleri yok” değerlendirmesini yaptı. Trablus ile Ankara arasında oluşan güven sorunun nasıl aşılacağı ise bilinmiyor.