Anıtkabir’de kirli oyun... Skandal imar planı ortaya çıktı

Milli Savunma Bakanlığı ve Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından Mustafa Kemal Atatürk’ün ebedi istirahatgâhı Anıtkabir’in bulunduğu alana ilişkin skandal bir imar planı hazırladığı ortaya çıktı. Buna göre Anıtkabir’in bulunduğu alanda, ‘askeri alan’ adıyla 12 bin metrekarelik yeni yapılaşma planlandı. Ayrıca bölgede Anıtkabir ile birleştirilmesi gereken alanlara ilişkin kamulaştırma hükmü kaldırılarak konut olarak kullanılmasına karar verildi. Anıtkabir Tarihi SİT Alanı’nda park alanı olarak gösterilen bazı bölgeler askeri alan olarak belirlenerek yapılaşma riskine açık hale getirildi.

Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 11 Mayıs 2016’da ‘oybirliği’ ile aldığı kararlarla “Anıtkabir Koruma Amaçlı İmar Planı” değişikliklerine ilişkin planlar, 1 yıl sonra “kapalı” olarak askıya çıkartıldı. Mimarlar Odası Ankara Şubesi, yeni imar planına ilişkin başlatılan yoğun çalışmanın ardından Anıtkabir’e ilişkin betonlaşma planlarını gözler önüne serdi. Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan ve ekibinin günler süren incelemelerinin ardından ‘üstü kapalı’ olarak yapılan planlamaya ilişkin ayrıntılar şöyle:

Yeni planlama içerisinde Anıtkabir Muhafız Bölüğü’nün bulunduğu 37 bin 960 metrekarelik alanın yıkılıp yeniden yapılması durumunda 12 buçuk metre yüksekliğinde ve yaklaşık 12 bin metrekarelik yeni yapılaşma öngörüldü. Ayrıca, Anıtkabir Tarihi Sit Alanı içerisinde park alanı olarak gösterilen alan ‘askeri alan’ olarak belirlenerek yapılaşmayla karşı karşıya bırakıldı. Plan yapma tekniği açısından ‘şeffaf’ olmadığı belirtilen yeni imar planına göre Belediye Meclisi kararında olmasına karşın bazı değişikliklerin ayrıntıları da askıya çıkartılan paftalarda yer almadı.

‘Sağdan soldan konut’

Mimarlar Odası değişikliklerle Anıtkabir’in kışla adıyla veya sağından solundan alanı daraltılarak, konut alanı olarak kullanılması öngörüldüğünü belirtti. Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Candan, “Bu plan değişikliği Cumhuriyet dönemi ile hesaplaşan ve bunu mekâna yansıtarak, bir gecede İller Bankası’nı, Marmara Köşkü’nü, Baraj Gazinosu’nu, Su Süzgeci’ni, yani Cumhuriyet ideolojisinin temsil mekânlarını yıkan bakış açısının, birçok yıkımı daha gerçekleştirdikten sonra Anıtkabir’e yöneleceğinin adımlarıdır. Koruma kurulunun bu uygulamaya izin veren kararı ile birlikte plan değişikliğini yargıya taşıyacağız” dedi.

Planlarda ayrıca daha önce Anıtkabir planında bulunan ancak şahsa ait olan alanların Anıtkabir alanı ile birleştirilmesine ilişkin kamulaştırma şartını öngören hüküm de kaldırıldı. Böylece yeni planlarda Anıtkabir’e dahil edilmesi gereken yaklaşık 8 parsellik bu bölgenin konut alanı olarak kullanılması kararlaştırıldı.

Ağaçlar tek tek kesildi

Anıtkabir’de çocuk oyun alanı ve halı saha yapılaşmalarına ilişkin tartışmaların ardından yapılan incelemelerde bölgedeki ağaçların da 2014 yılından itibaren teker teker yok edildiği Mimarlar Odası incelemesi ile ortaya çıktı. Yeni planlamalarda inşaat alanı olarak görünen bu bölgelere ilişkin planların yıllar öncesinden başlatıldığı değerlendirmesinde bulunuldu. Ayrıca askeri spor tesisi olarak kullanılan bölgede otopark yapılması da planlarda yer aldı.

Lojman ‘resmileşti’

Öte yandan Anıtkabir’de yapılaşmanın önünü açan imar değişikliğine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediyesinden yapılan yazılı açıklamada park alanı olarak gözüken bölgede askeri lojmanlar olduğu kabul edilerek “Alınan Meclis kararı, Anıtkabir’de konuta izin vermek değil. Anıtkabir karşısındaki park alanı olarak belirlenen bölümde bulunan mevcut askeri lojmanların Milli Savunma Bakanlığı’nın talebi üzerine yapılan plan değişikliğiyle resmileştirilmesi” savunması yapıldı.

Müdahale planları açıklansın

Yeni planları, günler süren teknik incelemenin ardından açıklayan ve müdahale paftalarına ulaşılamadığını belirten Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Candan, “Anıtkabir’in anıtsal, tarihsel, simgesel ve özgünlük değeri tartışmasızdır. Tarihsel bir alana dair plan ölçeğindeki değişiklikler, ben yaptım oldu yaklaşımıyla yapılamaz. Anıtkabir’e ilişkin her bir adımın meslek odaları, uzmanlar, üniversiteler ve toplumla paylaşılarak yapılması zorunluluktur. Anıtkabir plan değişikliğinin karardan bir yıl sonra askıya çıkartılmasının amacı çok açıktır. Alıştıra alıştıra, adım adım Anıtkabir alanlarını daraltmak, itibarsızlaştırmak, toplumun değer verdiği alanları mekânsal olarak değersizleştirmeye çalışmaktır” dedi.

Candan, “Anıtkabir anı ve saygı mekânı olan bir alan ve tüm ulusa ait. Ülkenin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ebedi ikametgâhı olan Anıtkabir’e ilişkin plan değişikliği ile alanın daraltılması, kamulaştırma kararlarından vazgeçilmesi ve yapılaşmanın arttırılmasını reddediyoruz” diye konuştu.