Amerika’nın saldırısı neyin işareti?

Suriye’deki İran hedeflerine Perşembe günü gerçekleşen saldırı ABD’de Başkan Joe Biden’ın onayıyla yapılan ilk askeri operasyon olarak hayli önem taşıyor. Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun Biden’la görüştükten sonra “ABD’nin liderliğini özlemişiz” sözlerinden yola çıkarak söyleyebiliriz ki evet, ABD geri döndü. Bundan Donald Trump dönemi daha barışçıldı sonucu çıkmamalı tabii.  Onun döneminde de operasyonlar yapıldı ama Trump siyasi olarak asla ilişki kurmadığı İran'a karşı ekonomik yaptırımları kullanma eğilimindeydi daha çok. Biden izlerini silmeye çalıştığı Trump döneminin o yaptırımlar düzeyinde kalan tutumunu, deyim yerindeyse, daha koltuğunu bile ısıtmadan silaha başvurarak sürdürmede son derece hızlı davrandı.

NETANYAHU’NUN BAŞARISI

Biden’ın, 17 Şubat'ta İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile ilk telefon görüşmesini yaptığını anımsayalım. Görüşmede İran “tehdidine/tehlikesine” ilişkin “yakın istişare ve işbirliği” konusunda uzlaşıldı. Saldırının bu görüşmeden kısa bir süre sonra gelmesi Netanyahu’nun Biden’a istediğini yaptırabileceğinin ilk örneği oldu. Kabul edilmeli ki “Suriye’deki İran hedeflerine” saldırı İran’a saldırıdır. Aynı zamanda bu, Biden’ın Ortadoğu’da Rusya’nın, Suriye’de İran’ın etkili olmalarına katlanmayacağının da ifadesidir. 

NEDEN IRAK’TA DEĞİL DE SURİYE’DE?

Selefi Trump’ın, Irak’ta ABD hedeflerine saldırmakla suçladığı İran yanlısı grupları Irak içinde vurması adı geçen ülkenin egemenlik hakkının ihlali olarak hem Irak yönetiminin hem de dünyanın tepkisini çeken bir operasyondu. Biden Irak yönetimini kızdırmadan, İran’a ABD’nin gücünü, dileyenin dilediği gibi bombaladığı Suriye topraklarında gösterme yolunu seçti. Saldırıdan sonra ABD’ye yönelik küresel bir tepki gören var mı?

Bu konuda hayli kurnaz davranan Biden, İran konusunda ciddi bir kafa karışıklığı yaşıyor. Trump’ın iptal ettiği İran’la Nükleer Anlaşma’yı yeniden sürdürmek istiyor ama İran’ın başta Suriye olmak üzere bölgede “kımıldamamasını” da istiyor. Bunun nasıl mümkün olacağı belli değil. Biden Anlaşma’yı istiyor gibi yapıp aslında istemiyor belki de. Çünkü ABD’nin Anlaşma konusundaki isteğine İran henüz yanıt vermedi. Şimdi saldırı sonrası olumlu yanıt vermesi beklenebilir mi?  Eğer her şeye rağmen ABD Anlaşma’ya dönerse anlaşmada ABD’nin İran’ın Suriye’deki faaliyetlerine karışmaması şartı da olmayacağına göre, nükleer konuda anlaştığı(!) İran ile düşmanlığını sürdürecek Biden. Nükleer konuda “yola getirilmiş” bir İran’a bölgede kargaşaya yol açtığı için askeri operasyonlar dahil her türlü önlemi alacak.  Bu, Trump’ın, Kudüs’ü başkent yapmak gibi, diğer Başkanların 22 yıl erteledikleri bir kararı yaşama geçirmesine rağmen pek de sıkı olmayan ABD-İsrail ilişkisinin Biden döneminde daha da gelişeceği anlamına geliyor. 

Son saldırı hem İran’dan hem de Suriye’den memnun olmayan başta Suudi Arabistan olmak üzere birçok Arap ülkesini İran’a karşı daha aktif olmaya cesaretlendiren bir özellik de taşıyor. Yani görünen Biden’dan daha derin bir Biden olduğu herhalde fark edilmiştir.