Amerikan başkanlık seçimlerinde Iowa sürprizi

ABD’de kasımda yapılacak başkanlık seçimlerinde partilerin adaylarını belirleyecek ilk önseçimden beklenmedik sonuçlar geldi. Başkanlık seçimlerinin en büyük sürprizi ve durdurulamayan adayı olarak ortaya çıkan emlak kralı Donald Trump, seçim öncesi anketlere göre önde görünmesine rağmen, Iowa’da oyların yüzde 24.3’ünü alabildi. Böylece yüzde 27.7 oy alan Ted Cruz’un arkasında kaldı. Irkçı ve İslam karşıtı söylemiyle tüm dünyada tanınır hale gelen Trump, kampanyası boyunca “hayatının her dönemecinde kazanan olduğunu, ABD’yi de yeniden kazanan ülke yapacağı” sloganını kullandı. İlk seçimde mağlubiyet almasının Trump’ın rüzgârını keseceğini düşünen birçok gözlemci bulunuyor. Ancak ikinci önseçimin yapılacağı New Hamphire’de anketler Trump’ı daha büyük farkla önde gösteriyor.

Asıl kazanan Rubio

Cumhuriyetçi Parti’de gecenin bir başka zaferi ise partinin 44 yaşındaki genç Florida senatörü Marco Rubio’nun oldu. Rubio, Trump’ın hemen arkasından yüzde 23.1 oy alarak beklenmedik biçimde üçüncülüğü yakaladı. Kendisi de şaşırmış olacak ki seçimi kazanmış gibi heyecanlı bir konuşma yaptı. “Bu gece halkın zaferi. Bu gece Iowa ve bu büyük ulusun dört bir yanındaki cesur muhafazakârların zaferi” dedi. Popülist adaylar olarak görülen Trump ve Cruz’dan kaçan parti ileri gelenlerince desteklenmesi beklenen Rubio, Jeb Bush ve John Kasich gibi isimlerin önüne geçerek büyük bir avantaj sağlamış olabilir.

Demokrat Parti’de ise, 2008’de Barack Obama’ya karşı Iowa’da kaybeden Clinton bu kez az farkla da olsa ileride. Oyların tamanın sayılmasının ardından Clinton yüzde 49.8 oy alırken, Sanders yüzde 49.6 aldı. Clinton böylece yarışı sadece yüzde 0.2 farkla kazanmış oldu. Ancak Vermont Senatörü Bernie Sanders’in kampanyasına başladığında yüzde 5’lerde görünen Iowa’daki oyunu yüzde 50’lere yükseltmesi büyük bir zafer olarak görüldü.

Sonuçsuz ilk seçim

Kendini ‘sosyalist’ olarak tanımlayan 74 yaşındaki senatör, ilk sonuçların açıklanmasının ardından “9 ay önce Iowa’ya param, ünüm ve bağlı olduğum bir siyasi parti olmadan geldim. Ama ABD’deki en güçlü siyasi örgütü, yani Clinton ailesini alt ettim” diye konuştu.

Seçim kampanyasının bağış ortalamasının 27 dolar olması ve ortalama Amerikalıların finanse etmesiyle övünen Sanders, seçildiği takdirde üniversite eğitimini ücretsiz yapacağını, herkesin sağlık sigortasına sahip olacağını ve zenginlere verginin artırılacağını söylüyor.

Iowa sonrasındaki seçim 9 gün sonra New Hampshire’de yapılacak. Önseçimler, parti adayları daha erken seçimlerde kesin bir fark yaratamazlarsa yaz mevsiminin başlangıcına kadar sürebilir.