Açığa kayıt dışı çözüm

Ülkenin gelirleri ile giderlerini karşılaştıran cari işlemler dengesi, aralıkta 1.4 milyar dolar açık verdi. Ekonomideki küçülmeye paralel olarak ağustos, eylül, ekim ve kasım aylarında cari fazla veren Türkiye ekonomisi, aralıkta ekonomideki daralma şiddetlenmesine rağmen cari açık vermiş oldu. Yıllık açık 27.6 milyar dolar olurken, açığın 21 milyar 173 milyon dolarlık büyük kısmı kaynağı belirsiz döviz girişiyle (net hata noksan-NHS kalemi) kapatıldı. Kalan kısım ise Merkez Bankası’nın (TCMB) döviz rezervleriyle karşılandı. Cari açığın finansman kalitesi ciddi derecede bozulmuş oldu. 21.2 milyar dolarlık rakam, net hata noksan kalemi için rekor oldu. Bu kalemde daha önceki rekor, 11.1 milyar dolar ile 2016’da kaydedilmişti. Geçen yıl 47.3 milyar dolar cari açık verilirken, kaynağı belirsiz döviz girişi sadece 614 milyon dolar olmuştu. TCMB, resmi sitesinde NHN’nin nedenlerini “verilerin değişik kaynaklardan elde edilmesi, değerleme, ölçme ve kayıt zamanı farklılıkları, eksik veri kaynakları ve raporlama kalitesinin düşük olması” olarak sıralıyor. Uzmanlar ise ekonomideki yüksek kayıt dışılık ile sınırlarımızda devam eden savaşların kayıt dışı döviz giriş çıkışlarını artırdığını öne sürüyor.

Nedenini açıklayın

CHP Sözcüsü Faik Öztrak, şeffaflığın ve hukuk üstünlüğünün olduğu her ülkede bu kadar büyük kaynağı belirsiz para girişlerinin nedeninin kamuoyuyla paylaşıldığını belirterek, “2018’de 21.2 milyar dolarlık olağanüstü para girişinin nedenleri, bu konudaki spekülasyonları engellemek adına, derhal kamuoyuna açıklanmalıdır” dedi.

Aralıkta 2.8 milyar giriş

Aralık 2018’de 2 milyar 817 milyon dolar kaynağı belirsiz döviz girişi olurken, 2018’in tümünde bu kalemde en yüksek giriş 4 milyar 866 milyon dolar ile ağustosta gerçekleşti. Mayısta ise giriş 4 milyar 313 milyon dolar oldu. Ocak 2018’de ise genel eğilimin tersine 892 milyon dolarlık kaynağı belirsiz döviz çıkışı olmuştu. Çıkış olan diğer aylar ise 248 milyon dolarla eylül ve 128 milyon dolarla ekim ayları olarak kayıtlara geçti. 2018’de cari açığın kayıt dışı döviz girişine oranı da rekor kırarak yüzde 76 ile zirveye yükseldi.