ABD’nin Ortadoğu’daki korkulu düşü

Aylardır gündemimizden düşmeyen Rus S-400 füze savunma sistemi konusunda kamuoyunda bir kafa karışıklığı olduğu çok açık. S-400’ün füze olduğunu sananlar bile var. Oysa tam adıyla S-400 Triumph, Rusya’nın devlete ait savunma şirketi Almaz-Antey tarafından üretilen piyasadaki en gelişmiş füze savunma sistemi. Gelişmiş bir radar sisteminden ve bir komuta merkezinden oluşuyor. NATO ülkeleri tarafından SA-21 Growler olarak da biliniyor. Öyle bir hava savunma sistemi ki, 400 km’ye kadar olan hedefleri vurabiliyor. Kuzeybatı Rusya ve Kaliningrad’daki fırlatma noktalarından Fin ve Polonya hava sahalarını da kapsamına alıyor örneğin.

Rusya’nın uçak filosu ABD ve NATO’yla kıyaslanınca oldukça küçük ancak güçlü bir entegre hava savunma sistemine sahip. Rusya’nın ABD’nin gizli uçaklarına ve seyir füzelerine karşı koymak istemekle birlikte hava savunmasını geliştirmesinin sebeplerinden biri, büyük bir modern savaş uçağı filosuna sahip olamaması. Bu nedenle Rusya, aslında S-300’lerin bir üst modeli olan S-400 savunma istemini 80’lerin sonundan itibaren geliştirmeye başladı. Rusya 1993 Ocak ayında açıkladığı sistemin ilk testini de 12 Şubat 1999’da gerçekleştirdi. Ancak henüz hazır olmadığı 2003 yılında anlaşılan sistem 2004’te tamamlanabildi, 2007’de de onaylandı. 2007’den beri kullanılan sistem, S-300’den iki kat daha etkili.

Ne kadar etkili?
S-400, Nebo-M gibi sistemlerin de desteğiyle birçok hava savunma sistemine ciddi bir rakip. S-400 seyir füzelerine ve kısa menzilli balistik füzelere karşı kullanılabiliyor. Batı ürünü savunma sisteminde ne varsa fazlası S-400’de mevcut. Avantajları arasında gizli hedefleri bulması, yüksek izleme kapasitesine sahip olması da bulunuyor. Sistemin arzu edilen yere konuşlandırılması da bir hayli hızlı. S-400’ün modüler yapısı, sistemin en acil tehditlerle yüzleştiğinde, acilen kurulma ve kısa sürede harekete geçme konusunda adapte özelliği taşıyor.
Uzmanlar S-400 savunma sisteminin dört tip füze ile donatılabileceğini söylüyorlar. Bunlar, 40 km. menzilli 9M96; 150 km. menzilli 9M96E2; 200-250 km-menzilli 48N6 ve 400 km. menzilli 40N6. Sistem ayrıca orta menzilli balistik füzeler dahil olmak üzere füze tehditleri ile mücadele etmek için tasarlanmış.

S-400 birden fazla füze türü kullanabiliyor, S-300 sisteminin sonraki sürümleri için tasarlanmış eski radarlar dahil olmak üzere çeşitli sensör sistemleri de eklemlenebiliyor. 400 km. menzilli füzenin bir kullanımı, düşmanın komuta noktalarını, yanı sıra E-3 Sentry AWACS uçakları gibi stand-off sistemlere karşı bir hayli etkili. Öyle ki, örneğin ABD ve NATO’nun Japonya’da ve BAE’de bulunan savunma sistemleri, S-400 karşısında savunmasız. Bu, ilk olarak 1960’larda tasarlanmış olan AWACS’ların egemenliğinin sona ermesi demek. Dünyanın en büyük savaş silahları uzmanlarından Dr. Carlo Kopp, S-400’ün F-22 ve F-35 gibi modern gizli uçakları durdurmak için tasarlanan radarlarına sahip olduğunu belirtiyor. Tabii kimi dezavantajları da var: Her şeyden önce savunma uzmanlarına göre aşılamaz, geçilemez bir sistem olduğu söylenemez.

Daha ucuz
Özellikle Ortadoğu ülkelerinin gösterdiği ilgiden ötürü ABD’yi bölgede zayıf düşürecek özelliklere sahip olan S-400, sadece çok ileri düzeyde bir sistem olmasının yanı sıra 1 milyar dolar maliyetli NATO ürünü Patriot Pac-2 ile kıyaslandığında ondan daha ucuz olmasıyla da alıcılar için son derece cazip. Sadece 500 milyon dolar tutarında çünkü. Yaklaşık 13 ülke daha S-400 füze savunma sistemi ile ilgileniyor. Bunlardan öne çıkan ülkelerin bazıları şunlar:
24 Ağustos 2007’de Belarus, iki S-400 sistemi için Rusya’ya resmi talepte bulunmuştu. 2011 yılında, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Belarus Dışişleri Bakanı Pavel Borodin’e, Rusya’nın S-400 hava savunma sistemini Belarus’a vereceğini belirtmişti. Haziran 2016’da, Belarus, Rusya’dan iki adet S-400’ü ücretsiz aldı.

2009 Eylülü’nde Suudi Arabistan ile Rusya arasında yapılan 2 milyar dolarlık silah anlaşmasında Rusya’nın niyeti S-300’leri Suudi Arabistan’a satmaktı. Ancak Suudi Arabistan daha gelişmiş S-400’leri almak istediği için söz konusu anlaşma ertelenmişti. Ekim 2017’de S-400 hava savunma sistemlerinin Suudi Arabistan’a teslimi konusunda anlaşma sağlandı. Bu, ABD ve Avrupa için tam anlamıyla bir darbe oldu. Suudi’nin S-400’ü satın alma kararı muhtemelen Mısır’ın S-300VM’yi daha önce satın alması ve S-400’ü alma isteği ile bağlantılı.

İran ilgisi
S-400’e İran da çok bilinen nedenlerle ilgi duyuyor. ABD yaptırımlarıyla yıllardır boğuşan İran’ın savunmasını güçlendirmek için Rusya’ya ihtiyacı var. Eylül 2007’de, Rusya Parlamentosu Başkan Yardımcısı Vladimir Şirinovski bu sistemin bir an önce İran’a teslim edilmesini istemişti. İki yıl önce Rus firması Rostec Corporation’ın CEO’su Sergey Hemezov, Mısır’ın da S-400’le ilgilendiğini açıklamıştı. Konuya ilişkin yapılan müzakereler Mısır’ın iç sorunları nedeniyle ertlenmişti. Irak’ın da sistemi almak istediği biliniyor. Geçen yıl Irak Dışişleri Bakanı İbrahim Caferi, S-400’ler konusunda Rusya ile görüştüklerini açıklamıştı. Rusya’yla söz konusu sistem için müzakereler yapan bir diğer ülke de Katar. Bu konudaki iddialar Ocak 2018’de ortaya atılmıştı. Her anlamda ABD’nin baskısı altında bulunan Pakistan fırsat bulabilse S-400’ü edinecek.