ABD Kongresi'ne saldıranlar arasında hangi gruplar vardı?

ABD'de Başkan Donald Trump'ın seçimlere usulsüzlük karıştırıldığı yönündeki asılsız ve temelsiz iddialarına destek vererek seçim sonucunun değiştirilmesi talebiyle Washington'da toplanan kalabalığın Kongre binasını işgal etmesiyle başlayan tartışmalar sürüyor.

Bu tartışmalar sırasında en fazla gündeme gelen konulardan birisi de protestocuların kimliği.

Göstericilerin ellerindeki bayraklar, attıkları bazı sloganlar ve kıyafetlerindeki yazılar incelendiğinde, bu kişilerin bazısı çok tartışmalı olmakla birlikte özünde aynı görüşleri savunan farklı gruplara mensup olduklarına işaret ediyor.

QAnon destekçileri

Kongre saldırısı sırasında çekilen görüntüler, eyleme katılanların çoğunluğunun internette doğru olmayan uçuk kaçık komplo teorilerinin doğruluğuna inan aşırı sağcı grupların sembollerini taşıdığı görülüyor.

Sosyal medyada viral olan ve en fazla paylaşılan görüntülerden birinde yüzünü ABD bayrağı renkleriyle boyamış, kafasında boynuzları olan kürklü bir kalpak bulunan, elinde ABD bayrağı taşıyan üstü çıplak ve dövmeli bir adam yer alıyor.

Bu kişinin Jake Angeli olduğu tespit edildi. Angeli, hiçbir doğruluğu olmayan ve yanlış olduğu kanıtlanan QAnon adlı komplo teorisinin bilinen destekçileri arasında yer alıyor.

Kendisini QAnon Şamanı olarak adlandırıyor.

QAnon adı, bazı forumlarda ABD'de devlet, iş dünyası ve medya içerisinde satanist ve pedofillerden oluşan bir çete olduğu ve Trump'ın da bu çeteye karşı mücadele ettiği yönünde iddialar ortaya atan Q isimli bir internet kullanıcısı ile daha sonra bu teorileri destekleyen "bilgiler" paylaştığını öne süren anonim (anonymous) hesaplardan geliyor.

QAnon komplo teorileri, çeşitli internet platformlarında ABD "derin devletinin" Trump'ı devirmeye çalıştığını ancak Başkan'ın bu müdahalelere karşı mücadele verdiğini öne süren çeşitli iddiaları kapsıyor.

Ortaya atılan bu uçuk kaçık komplo teorilerinin tamamının yanlış olduğu bugüne kadar defalarca somut olgu ve bilgiler ortaya konulmasına karşın özellikle ABD'de Trump seçmeni arasında kabul görmeyi sürdürüyor.

Angeli'nin de sosyal medya hesaplarında daha önce yaptığı paylaşımlarda QAnon etkinliklerine katıldığı ve derin devletle ilgili komplo teorilerini paylaştığı vidoları YouTube'a yüklediği görülüyor.

Facebook sayfasında paylaştığı fotoğraf ve görseller de farklı aşırı görüşleri ve komplo teorilerini yansıtan malzemelerle dolu.

Proud Boys

Kongre binası saldırısında görülen bir başka grup da aşırı sağcı Proud Boys (Gururlu Oğlanlar).

2016 yılında kurulan bu grup, tamamen erkeklerden oluşuyor ve göçmen karşıtlığıyla biliniyor.

Trump, Ekim ayında 20 Ocak'ta yemin ederek göreve başlayacak olan yeni Başkan Joe Biden ile canlı tartışma programında beyaz ırkın üstünlüğünü savunan gruplar ve milis örgütlerle ilgili bir soru üzerine, "Proud Boys geri durun, beklemede olun" yanıtını vermişti.

Grubun bilinen üyelerinden Nick Ochs, Twitter hesabından bir fotoğrafını, "Kongre binasından merhaba lol" mesajıyla paylaştı. Ochs, ayrıca baskın sırasından canlı yayın da yaptı.

Yukarıdaki fotoğrafta solda bulunan kişinin kimliğini tespit edemedik.

Ochs, mesajlaşma programı Telegram'daki profilinde kendisini "Hawaii'den kıdemli Proud Boy" olarak tanımlıyor.

İnternet fenomenleri

Protestolara katılanlar arasında sosyal medyada çok büyük bir takipçi kitlesine sahip bazı isimlerin de olduğu görüldü.

Bu isimlerden birisi "Baked Alaska" rumuzunu kullanan sosyal medya fenomeni Tim Gionet.

Kongre binası içerisinden canlı yayın yapan Gionet'in bu yayını binlerce kişi tarafından izlendi. Gionet yayın sırasında diğer eylemcilerle röportajlar yaptı.

Trump destekçisi olduğunu söyleyen Gionet, aslında bir "trol" olarak ün kazanmıştı.

ABD'li sivil toplum kuruluşu Güney Yoksulluk Hukuk Merkezi tarafından "beyaz ırkın üstünlüğüne inanan bir kişi" olarak tanımlanan Gionet, daha önce yazdığı bir yorumda bu tanımı kabul etmediğini söyledi.

YouTube, Ekim ayında Gionet'in koronavirüs salgını sırasında mağaza çalışanlarını rahatsız ettiği ve maske takmasına yönelik taleplere karşı çıktığını gösteren bir videosunu yayınlamasının ardından kanalını kapattı.

Twitter ve PayPal gibi platformlar da daha önce Gionet'in hesaplarını kapatmıştı.

Nancy Pelosi'ye kim not yazdı?

Temsilciler Meclisi'nin Demokrat Partili Başkanı Nancy Pelosi'nin odasına girip ayağının masasının üzerine uzatarak fotoğraf çektiren kişinin Arkansas'tan Richard Barnett olduğu tespit edildi.

Kongre binasının önünde New York Times'a konuşan Barnett, Pelosi'nin ofisinden bir zarf aldığını ve kendisine küfürlü bir not bıraktığını söyledi.

Temsilciler Meclisi'nin Cumhuriyetçi üyelerinden Steve Womack, New York Times'ın haberiyle ilgili olarak, "Bu eylemlerin seçmenlerimden biri tarafından yapıldığını görmek midemi bulandırıyor" dedi.

Arkansas basın organları, Barnett'in bireysel silah taşımayı savunan bir gruba mensup olduğunu ve Biden'ın seçim zaferini reddederek, Trump'ın asılsız iddialarına sahip çıkan "Stop the Steal" (Hırsızlığa Son Verin) mitingine katıldığını belirtti.

Bu miting sırasında verdiği mülakatta, "Hoşunuza gitmiyorsa beni indirmek için birini yollayın, çünkü kolay kolay bu işin peşini bırakmam" dediği bildirildi.

Antifa üyelerinin varlığına dair kanıt yok

İşgalin devam ettiği sırada özellikle QAnon bağlantılı olduğu bilenen ve Trump'a destek veren çok sayıda sosyal medya hesabı, solcu antifa grubunun üyelerinin de olayların içinde olduğunu iddia etti.

Ortaya atılan iddialara göre, antifa üyeleri ortalığı karıştırmak için Trump destekçilerinin aralarına sızmıştı. Aralarında Temsilciler Meclisi'nin Cumhuriyetçi Üyesi Matt Gaetz'in de olduğu bazı önde gelen siyasetçiler, antifacıların Trump destekçilerinin aralarına sızdığı iddialarına destek verdi.

Birçok kişi tarafından paylaşılan bir gönderide, protestoculardan birinin elindeki "komünist çekici" dövmesi bu iddiaya kanıt olarak sunuldu.

Ancak yakından bakıldığında paylaşılan görseldeki sembolün Dishonored adlı bir bilgisayar oyunundan geldiği görülüyor.

Ayrıca başında boynuzlu kalpakla gezen Angeli'nin Black Lives Matter (Siyahların Hayatı Değerlidir) hareketine destek verdiği ortaya atılan bir diğer iddia.

Angeli'nin Arizona'daki bir Black Lives Matter eylemine katıldığını gösteren fotoğraflar paylaşıldı. Angeli'nin Arizona'da eyleme katıldığı bilgisi doğru ancak katıldığı bu eylem Black Lives Matter gösterisine karşı düzenlenmiş bir başka protesto. Burada çekilen diğer fotoğraflarda Angeli'nin QAnon bayrağı taşıdığı görülüyor.

Bayraklar ve semboller

Kongre binası içerisine giren saldırganlardan en az biri, Amerikan İç Savaşı sırasında köleliğin devamını savunan eyaletlerin oluşturduğu Konfederasyon'un bayrağı taşıyordu.

Bu bayrak bugün ABD'de ırkçılığın bir sembolü olarak kabul ediliyor ve bu nedenle de bu bayrağın ülke genelinde kullanımının yasaklanması yönünde çağrılar yapılıyor. Ancak başka bir kesim için ise bu bayrak ülkenin güney bölgesinin tarihinin önemli bir parçasını temsil ediyor.

Temmuz ayında "bölücü sembollerin" reddedilmesini öngören yeni politika çerçevesinde bu bayrağın ABD ordusuna ait tesislerde kullanımı yasaklandı.

Trump, geçmişte yaptığı bazı açıklamalarda Konfederasyon bayrağına sahip çıkmıştı. Trump, "Konfederasyon bayrağını seven insanlar var ve bu insanlar bu bayrağa baktıklarında akıllarına kölelik gelmiyor. Bence bu ifade özgürlüğü" demişti.

Protestolarda kullanılan bir başka bayrak da sarı zemin üzerinde kıvrılmış bir çıngıraklı yılanın görüldüğü, üzerinde "Sakın üzerime basma" yazılı bayrak oldu. Gadsden bayrağı olarak bilinen bu sembolün kökleri ABD devrimine ve İngiliz sömürge gücünün ülkeden çıkartılması dönemine gidiyor.

New Yorker'da yer alan bir makaleye göre, bu bayrak 1970'lerde bireysel hak ve özgürlüklerin en üst düzeye çıkartılmasını, devletin yetki alanının daraltılmasını öngören liberteryenler tarafından kullanılmaya başlandı. Son dönemde ise muhafazakar Çay Partisi grubu tarafından benimsendi.

Brown Ünversitesi'nden siyaset bilimi öğretim üyesi Prof. Dr. Margaret Weir, bu bayrağın son yıllarda sağcı grupların yanı sıra devlet karşıtları ve şiddet uygulamayı savunan beyaz ırkın üstünlüğüne inanan gruplar tarafından kullanılmaya başlandığını söyledi.

Haber-Araştırma: Jack Goodman, Christopher Giles, Olga Robinson and Shayan Sardarizadeh.