ABD iç siyasetini karıştıracak zirve

İki kadar heyecan uyandırmadı belki ama bugün gerçekleşecek ikinci Trump-Kim Zirvesi, ilkinden bu yana neyin değiştiğinin görülmesi açısından yine de merakla bekleniyor. Vietnam’daki iki günlük zirvede ABD Başkanı Donald Trump’ın nasıl bir tutum alacağı Washington iç siyasetinde tartışma konusu olmuş durumda. Çünkü Trump, ilk zirvede, Kuzey Kore’nin insan hakları ihlallerini dile getirmediği için bir hayli eleştirilmişti.

Washington’da ABD ve Güney Kore’nin, Kuzey Kore ile müzakereleri hakkında çekinceleri olan hayli geniş bir kesim var. Bunlar “nükleer silahları ile füze programını tamamen ortadan kaldırana kadar“ Kuzey Kore’ye baskı yapması için Trump’ı sıkıştırıyor.

Bu nedenle Trump, ikinci zirvede, USA Today’e göre, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un nükleer silahların yok edilmesi konusunda ne adımlar attığını soracak, muhtemelen de yok edilmesini istediği tesislerin bir listesini verecek. Bu arada Güney Kore’nin Hankyoreh gazetesinin iddiasına göre, Washington’da Trump’ın Özel Temsilcisi Stephen Biegun’un öncülüğündeki Hanoi ekibinin, Kuzey Kore’nin Yongbyon’daki devasa nükleer tesisi kapatması karşılığında bazı yaptırımların gevşetebileceğini dile getirdiği haberleri dolaşıyor.

İki partinin işbirliği

Zirve öncesi kimi gelişmeleri hatırlamakta yarar var. Güney Kore’deki ABD güçlerinin komutanı General Robert Adams, Kuzey Kore’deki “askeri hareketlilik”te bir değişiklik görülmediğini belirtmişti. Dahası, Kuzey Kore’nin askeri faaliyetlerinin kontrol edilmediğini, dolayısıyla hem ABD için, hem de başta Güney Kore olmak üzere bölgedeki müttefikleri için riskin büyük olduğunu öne sürmüştü. Trump’ın “nükleersizleştirmek için Kuzey Kore’yi zorlama zamanı değil, Kim nükleer denemeleri durdurduğu sürece acelem yok” açıklamasını da anımsayarak USA Today’in, Kuzey Kore’nin ikinci zirveyi özellikle yaptırımlar konusunda ABD’den daha fazla taviz koparmak için kullanacağı iddiasını da vurgulamış olalım.

Trump’a Kuzey Kore ile yakınlaşma konusunda hem Pentagon’un hem de kendi partisi Cumhuriyetçilerden bazı milletvekillerinin itirazları var, bu sır değil. Ama Trump’a asıl zorluğu çıkaranların ülkenin bir anlamda “solunu” da içinde barındıran Demokrat Parti’li isimlerin de olması dikkat çekici. Bu da, Cumhuriyetçilerin, “barış konusunda” kendilerinden daha iddialı olan Demokratlara yüklenmelerine olanak tanıyor. Demokratlar’ın bu tutumlarını, Kim’in tüm nükleer denemeleri askıya aldığını duyurduğu sırada almalarını da vurgulamak gerek. Söz konusu Demokrat senatörler Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in’i de, Kuzey Kore üzerindeki yaptırımların kaldırılmasını hedeflemekle, uzlaşmakta çok hızlı davranmakla suçluyor. Her iki Kore’nin bu yıl yeni bir sınır ötesi demiryolu projesi hazırlığı içinde olması da bu “demokratlar”a göre BM Güvenlik Konseyi kararlarının da ihlali demek.

Seul yönetimi, Kuzey Kore-ABD arasında bir anlaşma yapılmasına katkı amacıyla girişimlerde bulunabileceğini açıklamıştı. Örneğin iki Kore arasında ortak ekonomik projelerin hayata geçirilmesi gibi. Ancak önde gelen Demokratlar buna da karşı. Cumhuriyetçi kanattan kimi isimle Beyaz Saray’a “yaptırımların devamlılığını sağlama” çağrısında buluşuyorlar.

Demokratların Temsilciler Meclisi’ndeki etkili ismi Nancy Pelosi de geçenlerde Güney Kore’nin muhalefet, iktidardaki partilerinin milletvekilleriyle bir araya geldi. 1997’de Pyongyang’a yaptığı ziyaretten söz ederken heyete Kuzey Kore’ye güvenmemelerini söylediği gündeme yansıdı. Singapur’da yapılan ilk Trump-Kim Zirvesi’ni de “gösteri” olarak değerlendirmiş Pelosi.

‘Barış pazarlık konusu olamaz’

Kimi analizcilere göre Pelosi’nin sözleri, zirvenin başarılı geçmesini uman Güney Koreliler’in tepkisine yol açtı. Aktivist Simone Chun, “Kuzey ve Güney arasındaki uzlaşma ve barış, Kore halkının karar vermesi gereken ciddi tarihi sorundur, bu Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasındaki mücadelede pazarlık malzemesi yapılamaz” dedi.

Pelosi cephesi, Kuzey Kore’nin Kasım 2017’den bu yana nükleer denemeleri askıya aldığını, Yongbyon nükleer tesisini yıkma kararı verdiğini, Kim’in ekonomik gelişmeye odaklandığını görmezden geliyor. Kore Barış Ağı Koordinatörü Kevin Martin, “Demokratlar diplomasiyi desteklemeli ve bu süreçte en önemli kişinin Güney Kore Devlet Başkanı Moon olduğunu hatırlamalıdır. Moon’un Pyongyang’la uzlaşma ve diplomasiye yönelik liderliği, Kore ve Amerikan halkının barış için duyduğu arzuları temsil ediyor” diyor. Yani, zirveden çıkacak sonuçların ABD iç siyasetini her zamankinden fazla karıştıracağı kesin gibi.