AB kriterlerini takan yok

Yunanistan’da devam eden borç krizi Avrupa’nın diğer sorunlu ülkelerini yeniden gündeme getirdi. Yunanistan’ın borcu 315 milyar Avro. Bu meblağ da ülkenin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası’nın (GSYiH) yüzde 177’sine denk geliyor.

Oysa AB’ye üye ülkelerin Ekonomik ve Parasal Birliğe katılabilmeleri için gerekli şartları ifade eden Maastricht Kriterleri’nin borç ve bütçe yönetimi ile ilgili maddelerine göre, üye ülkenin kamu borçlarının GSYİH’sına oranı yüzde 60’ı geçemezken, ülke bütçe açığının GSYİH’sına oranı da yüzde 3’ü aşmaması gerekiyor. Maastricht Kriterleri Ocak 1993’te yürürlüğe girdi. AB ülkelerinin 15’i borç yükü şartına uymazken, 12’si bütçe açığı şartını yerine getirmiyor. AB üyesi 28 ülke içinde bu iki kriteri karşılayan ülke sayısı ise sadece 11.

Tahminler tutmadı

Kamu borcu GSYH’sının yüzde 177.2’sine karşılık gelen Yunanistan, Avro Bölgesi’nde en yüksek borçlanma oranına sahip ülke olmasıyla dikkati çekiyor.

Yunanistan’ın bütçe açığının GSYİH’sine oranı kemer sıkma önlemlerinden önce 2009’da yüzde 13.6 idi. Borcun GSYİH’ye oranı ise yüzde 133.3’tü. 2009 ile 2015 arasında Yunanistan’ın GSYİH’sı yüzde 25 azaldı. Bu da kamu borcunun GSYİH’sine oranının yükselmesine neden oldu. Borcun GSYİH’ye oranının 2014’te yüzde 144.3 olması bekleniyordu. Ancak kurtarma paketinde ifade edilen öngörüler tutmadı.

Yunanistan, Avrupa ve IMF’den aldığı üçüncü kurtarma paketiyle borç sarmalından çıkmaya çalışsa da AB içinde yüksek borcu olan tek ülke değil. AB’nin 19 ülkesi Maastricht kriterlerinde belirlenen borç sınırını aşıyor. Bu ülkeler içinde Yunanistan’ın daha fazla kemer sıkmasında en fazla ısrar eden Almanya’nın da olması dikkat çekiyor. Almanya’nın kamu borcunun GSYİH’sine oranı yüzde 74.7. Altı ülkenin ise kamu borcu GSYİH’sini aşıyor.

En zayıf halka İtalya

AB istatistik ofisi Eurostat verilerine göre Yunanistan’ın ardından borcu en yüksek ülke kamu borcunun GSYİH’ye oranı yüzde 132.1 olan İtalya. Bu ülkeyi yüzde 130.2 kamu borcu/GSYİH oranıyla Portekiz izliyor. İrlanda yüzde 109.7, Güney Kıbrıs yüzde 107.5, Belçika yüzde 106.6 oranla kamu borcu gelirini geçen AB ülkeleri arasında yer alıyor.

İspanya sınırda

Bu ülkeleri de sırasıyla yüzde 97.7 borç yüküyle İspanya, yüzde 95.1 ile Fransa, yüzde 85.4 ile İngiltere, yüzde 85 ile Hırvatistan, yüzde 84.5 ile Avusturya, yüzde 76.9 ile Macaristan, yüzde 74.7 ile Almanya, yüzde 68.8 ile Hollanda takip ediyor.

AB’nin ekonomik ve parasal birliğe üye olmak için gerekli şart olan kamu borcunun GSYİH’ye oranı yüzde 60’ı geçmeyen ülkelerin sayısı ise 13. Bu ülkeler arasında Malta, Finlandiya, Slovakya, Polonya da bulunuyor. Borç yükü en düşük olan ülke yüzde 106 kamu borcu/GSYİH oranıyla Estonya.

Borç yükü şartına uyan 13 ülke olsa da bütçe açığı şartıyla işler değişiyor. Polonya (yüzde 3.2) ve Finlandiya’nın (yüzde 3.2) bütçe açığının GSYİH’ye oranı yüzde 3’ü geçiyor. Sonuç itibarıyla elde şartlara uyan 11 ülke kalıyor.

Çalışanların ‘pazar’ protestosu

Yunanistan’da üç haftadır kapalı olan bankalar açılırken, indirimlerin başlaması nedeniyle mağazaların pazar günleri de açılmasını öngören karar, çalışanlar ve bazı sol görüşlü gruplar tarafından protesto edildi. Uygulamayı dün 24 saatlik grevle protesto eden özel sektör çalışanları, başta başkent Atina olmak üzere birçok kentte “Pazar günü asla” yazılı pankartlarla gösteriler düzenlediler.

Dünyaca ünlü markaların mağazalarının bulunduğu başkent Atina’daki Ermu caddesinde erken saatlerde toplanan gruplar, bazı mağazaların girişlerine pankartlar astılar. Protestocular, “Pazar günlerini mücadelelerle kazandık. Asla kaybetmeyeceğiz” diye slogan attılar.