'20 bin yarasa yok edildi' iddiası

Güney Marmara Doğal ve Kültürel Çevreyi Koruma Derneği (GÜMÇED) Edremit Körfezi Şubesi Başkanı Mehmet Akif Öznal, Havran Barajı'nın ana gövdesi üzerinde çok sayıda çevreciyle birlikte yaptığı açıklamada, yarasaların sular altında kalacak doğal mağaralarından yapay mağaraya taşınmaları sırasında, akıbetleri belli olmayacak şekilde ortadan kaybolduğunu ileri sürdü.
 

'Güvensizliğimizde haklı çıktık'

1995'te inşasına başlanan ve 72 milyon lira harcanarak geçen yıl ekim ayında tamamlanan barajın su tutmaya başladığını, barajın kurulduğu alanda bulunan İnboğazı Mağarası'nda Türkiye'nin en büyük yarasa kolonisinin yaşadığını belirten Öznal, şöyle konuştu: ''Devlet Su işleri (DSİ), 4'ü endemik, 16 türden 20 bin yarasanın taşınması için 3 milyon lira harcayarak yapay bir mağara yaptırdı. Tüm uyarılarımıza rağmen doğal yerlerinden yapay mağaraya taşındığını söylediler. 'Taşınmadılar' dedikçe bizi yalancılıkla suçladılar. Dünyada eşi benzeri bulunmayan mağara yaptıklarını söylediler. İnanmadık, yarasaların akıbetinden endişe duyduk. Havran Asliye Sulh Mahkemesine başvurduk ve delil tespiti istedik. Ne yazık ki bu güvensizliğimizde haklı çıktık. Bilirkişi raporlarının elimize ulaşmasından sonra yarasalar için daha da endişeliyiz. Yarasaları kurtarmak için 3 milyon lira harcanarak yapılan yapay mağara da işe yaramadı. Yapay mağarayı beğenmeyen yaklaşık 20 bin yarasa, bölgeyi terk etti.''

Yarasaların tahliyesi durumunda yapay mağaraya geçişlerinin mümkün olup olmayacağının anlaşılması için yapılan çalışmalardan olumsuz sonuç alındığını iddia eden Öznal, ''Buna rağmen yapay mağaraya geçişlerin olacağı söylendi. Gerek uluslararası sözleşmeler gereği, gerekse ülkemiz yasalarına göre yarasa populasyonunu koruması gereken Çevre ve Orman Bakanlığı ile ona bağlı bir kurum olan DSİ'den, yasa dışı uygulamalarından dolayı davacı olacağız'' dedi.
 

Bilirkişi raporu

Öznal, Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü'nden Yrd. Doç. Dr. Raşit Bilgin'in hazırladığı Bilirkişi Raporu'ndaki tespitleri şöyle aktardı: ''Havran Mağarası'nda yaklaşık 20 bin olan yarasa sayısının 25–30 bine çıkması beklenmekte ve bu sayıdaki yarasa populasyonlarının hiçbir mevsim ve durumda tahliyeleri mümkün görülmemektedir. Yapay mağaraların yarasaların ekolojik yaşam koşullarına uygun özellikler taşımadığı ve ancak yaz aylarında birkaç yarasanın tek başına rastlanabileceği bir tünel olduğu belirtilmektedir. Yapay mağaranın mevcut 25 bin yarasanın barınabileceği büyüklüğe sahip olmadığı görülmektedir. Yapay mağaranın doğal mağara yanında adaptasyon için hiçbir özelliği yoktur ve oldukça küçüktür. Yapay mağaranın ucra köşelerinde kış uykusu geçirebilecekleri hiçbir mekan yoktur. Yapay mağaranın sıcaklığı, yarasanın kış uykularını geçirebilmeleri için ortalama değerlerin altında ve değişkendir. Nem düzeyi de uygun değildir. Bu değerlerin olmayışı ve mağara içinde yeterli tüneme alanının bulunmaması sebebiyle yarasaların yapay mağarayı tercih etmemesi beklenen bir durumdur.''

Öznal, yarasaların, doğal mağaradan uzaklaştırıldıklarında bir kısmının yapay mağaraya geçmiş olabileceğini ancak zaman içinde bu sayının daha da azaldığını ileri sürerek, 19 Ekim 2009'da yapılan tespitte hiçbir yarasaya rastlanmadığını savundu.

'Baraj kapakları' açılsın önerisi

Doğal mağarasında yaşayan 20 bin yarasanın nereye gittiğinin bilinmediğini, bir kısmının telef olduğunu düşündüklerini ifade eden Öznal, şöyle konuştu: ''Burada adeta yarasa katliamı yapıldı. Yarasalar evsiz kaldı. Hani taşınmıştı? Baştan bu yana yapılan hatanın bedelini 20 bin yarasa ödedi. Yarasalar binlerce yıldır yaşadıkları evlerinden oldular. Yarasa populasyonunun geri kazanılma ihtimali için tek çözüm, kapakların derhal açılması, baraj suyu kotunun düşürülerek doğal mağara kotunun altına indirilmesi, doğal mağaranın tekrar yarasa yerleşimine açılması, sürecin bilimsel veri ve kriterlere göre izlemesi gerekmektedir. Bunun dışında geliştirilecek yöntemlerle yörede yeniden yarasa populasyonu oluşturulması imkansızdır. Baraj kapakları hemen açılmalıdır. Mağara tekrar eski haline getirilirse, yarasalar iç güdüleriyle evlerine, mağaraya dönecektir.''