17 yılda 15'ten fazla vergi affı geldi! Maliyeci Prof. Dr. Duran Bülbül, yeni vergi düzenlemesini değerlendirdi

Vergi borçları ile ilgili Resmi Gazete’de yayımlanan yeni tebliğe göre yurttaşlar, konusu sadece vergi olan davalarda, verginin kaldırılması durumunda verginin yüzde 60’ı tahakkuk edecek, verginin kalan yüzde 40’ı terkin edilecek, bu verginin tasdik edilmesi durumunda ise verginin tamamı tahakkuk edecek.

Yeni tebliğ kararı ile ilgili olarak cumhuriyet.com.tr'ye değerlendirmelerde bulunan İktisadi ve İdari Bilimler Öğretim Üyesi Prof. Dr. Duran Bülbül, düzenlemenin kısmi af olduğunu söyleyerek bu karar ile vergi kayıp ve kaçağına yol açanların ödüllendirilmiş olduğunu söyledi.

DEVLETİN GELİR ARTTIRMA OPERASYONU

Bu düzenlenmenin bir "kısmi af" olduğunu ve tebliğ ile düzenlendiğine dikkat çeken Duran Bülbül, “Yasa ile düzenlenmesi gereken bir hususu tebliğ ile düzenlemişler. Sayın bakanın bir açıklaması vardı, 'Bundan sonra bir daha asla af olmayacak' demişti. Yıllardır yapılan bu tip uygulamalar mükelleflerde vergi ahlakı ve vergi uyumu konusunda sorunlara yol açıyor. Vergisini düzenli ödeyenler de af beklentisi nedeniyle vergi ödememeye yöneliyor. Bu nedenle, bu tip aflar vergi hasılatını artırmıyor aksine düşürüyor. Yapılan af uygulamaları, Anayasa Mahkemesi’nin denetimine tabi iken AYM bu yetkisini hiçbir zaman kullanmamıştır. Bu vergi uyumunu bozan bir uygulama. Ama anladığımız kadarıyla bu uygulama devletin gelir arttırma amacıyla yaptığı bir operasyon. Bu uygulama, kısmi aftır. Vergi yasaları açısından baktığımızda da bir vergi indirimi olarak gözüküyor. Eğer siz böyle bir şey yapıyorsanız bunu mutlaka yasa ile düzenlemek zorundasınız ve mutlaka TBMM’nin onayını almanız gerekir” dedi. Ülkedeki genel karar mekanizmasının sağlıklı işlemediğine değinen Bülbül, “Anladığımız kadarıyla son dönemde uygulanan, yasayla düzenlenmesi gereken uygulamaları ya tebliğlerle ya da Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile düzenleniyor. Bu durum hem bir demokratik hukuk devleti açısından hem de vergi ahlakı ve uyumu açısından Türkiye’de etik olmayan bir yapıyı teşvik ediyor” diye konuştu.

HASILAT YÜZDE 85’TEN YÜZDE 40’A DÜŞTÜ

Devleti sürekli yeni yapılanmalara gidip vergi toplayamadığı için bu yönteme başvurduğunu belirten Bülbül, “Temel sorun bu. 1960 yılından bu yana 50’nin üzerinde af çıkmış. Mevcut hükümet geldiğinden beri 15’in üzerinde af çıkmış. Yaklaşık olarak neredeyse her yıl af yapmışlar. Bu çok önemli. Vergi hasılatları artık yüzde 85 oranından yüzde 40’a düştü. Esas sorun bu. Bütçede bir gelir öngörmüşler bu gelirin öngörüsünün yüzde 50’sini bile gerçekleştirmeleri mümkün değil. Bu durum; bütçede öngörülen hiçbir şeyin tutmayacağı ve bütçe açığının ciddi bir şekilde artacağı anlamına geliyor. Bunun karşılığında da borçlanmaya gidecekler çünkü başka şansları yok” ifadelerini kullandı.

CEZALANDIRILAN VERGİSİNİ ZAMANINDA ÖDEYEN YURTTAŞ

Gelir toplanamayınca af yönteminin denendiğini vurgulayan Bülbül, “Çünkü borçlanmalarda sıkıntı yaşamaya başladılar. Bu uygulama Anayasa’nın eşitlik ve adalet ilkelerini de bozuyor. Çünkü daha önce vergisini ödeyen vatandaşlardan alınan verginin aynı oranda iadesi gerekir. Hatta gecikme faizi ile iade edilmesi gerekir. Eğer vergide eşitlik ve adalet sağlamak istiyorsanız bunu da yapmak zorundasınız. Bunu yapmayıp, vergisini ödemeyen, uyumsuzluk yapmış, vergi kayıp ve kaçağına neden olmuş kişilere sizi affettim diyorsunuz. Cezalandırılan, vergisini zamanında ödeyen yurttaştır. Ödüllendirilen ise vergi kayıp ve kaçağına neden olup vergisini zamanında ödemeyen insanlardır. Bu durum ülkenin tüm diğer alanlarda olduğu gibi kronik bir sorunudur ve her sorunda olduğu gibi bu sistem artık alışkanlık haline gelmiştir” dedi.

VERGİ UYUMU BOZULDU

Kısmi affın vergi uyumunu ve vergi ahlakını bozacağını söyleyen Bülbül, “KDV hasılatları yüzde 20’lere düştü. Vergi geliri hasılatları yüzde 40’lara düştü, emlak vergisi hasılatları yüzde 13’e düştü. Devlet artık vergi toplayamıyor. Vergi uyumu ve vergi ahlakının bozulmasının bir sonucu olarak bir müddet sonra cezalarla birlikte ana borçlarda da affa ve indirime gitmek zorunlu hale gelecektir. Bu durum bütçe dengeleri ve mali istikrar bakımından ciddi bir sorundur” diye konuştu.