12 ülke topun ağzında

Arjantin, alacaklı fonlarla 13 yıl süren mahkeme savaşlarından sonra kredi derecelendirme kuruluşu Standars&Poor’s’a (S&P) göre temerrüde düştü. Ancak borcunu ödemeye çalışan ya da ödeyemeyen tek ülke değil. Üç büyük kredi derecelendirme kuruluşunun ülke notlarına bakıldığında 11 ülkenin daha Arjantin gibi iflasa yakın olduğu görülüyor. Bu da domino etkisi olur mu, endişelerini daha da tırmandırıyor.

S&P, Arjantin’in kredi notunu ‘CCC -/C’den ‘Selective Default’a (tercihli temerrüt) indirmişti. Bu not derecesi borçlarının faizleri ile birlikte ödeyemeyen ülkeler için kullanılan bir derece olarak biliniyor. S&P’nin bu notu verdiği bir ülke daha var: Grenada. Ukrayna da S&P’den ‘CCC+’ (önemli risklere sahip) notuna sahip.

Fitch, Arjantin’in kredi notunu ‘CC’den ‘RD’ye (sınırlı temerrüt) düşürmüştü. Kuruluş Ukrayna’nın notunu da ‘CCC’ ile iflasa yakın olarak değerlendiriyor.

Moody’s ise Arjantin’in kredi notunu ‘Caa1’ olarak teyit etmişti. Bu not ülkenin ‘önemli riskler’e sahip olduğunu gösteriyor. Kuruluşun değerlendirmesine göre 11 ülke ‘Caa1’ ya da daha kötü nota sahip. Bu ülkeler ise şöyle sıralanıyor: Ekvador, Mısır, Pakistan, Yunanistan ve Venezüella’nın notu Arjantin ile aynı. Yani ‘Caa1’. Belize ve Küba ‘Caa2’ (son derece spekülatif), Kıbrıs, Jameika, Ukrayna ‘Caa3’ (kurtarılması beklenen, iflasa yakın) notuna sahipler.

Para girişi durursa Türkiye yandı

Arjantin’in iflasından sonra özellikle düşük kredi notuna sahip ülkeler için tahvil piyasasında borçlanma pahalılaşacak. Bu da Türkiye gibi dış kaynağa bağımlı bir ekonomi için önemli bir risk teşkil ediyor. Okan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Taner Berksoy, Arjantin’in iflasından Türkiye’nin iki şekilde etkilenebileceğini belirterek “Arjantin’in Türkiye’de ödenmeyen kâğıtları varsa doğrudan etkili olur. Dolaylı olarak ise gelişmekte olan ekonomilere yönelik beklentiler bozulabilir. Bu da bulaşma etkisi yaratır” dedi.

Berksoy, gelişmekte olan ekonomilere yönelik beklentiler bozulursa Türkiye’nin cari açık ve jeopolitik riskinden dolayı olumsuz etkileneceğine işaret ederek “Kaynak girişine bağımlı hale gelmiş ülkelerde likidite daralmaya başlayacak. Bu bizi çok etkiler” diye konuştu. Arjantin’deki borç sorunuyla Türkiye’nin borç yapısını karşılaştıran Berksoy, “Bizim dış borcumuz yoğun olarak özel sektör borcu olduğu için çok parçalıdır. Arjantin’in ise kamu borcu. Genellikle büyük çaplı krizler özel sektör borcundan kaynaklanmıyor. Ya kamu borcundan ya da bankacılık yapısındaki bozulmadan çıkıyor” açıklamasını yaptı.

Zor günler kapıda

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden Doç. Dr. Murat Birdal Arjantin’in geri ödemeleri askıya almasından kazanan tek kesimin toplamının bir milyar doları bulduğu tahmin edilen Arjantin CDS’lerini (kredi temerrüt swaplari) ellerinde bulunduran yatırımcılar olduğunu varguladı. Birdal, Arjantin’de çözümsüzlük derinleştikçe borçlanma maliyetlerinin yükseleceğini ve temel göstergeleri problemli olan ülke ekonomisinin krize sürüklenebileceğini söyledi.

Birdal, sıcak para ile fonlanan büyüme politikasının sonlarına geldiğimize dikkat çekerek “Bu durum 2015 içinde yüksek cari açık oranı ve dış borca sahip ekonomileri zor günlerin beklediğini gösteriyor. Hiç kuşku yok ki Türkiye, 130 milyar doları aşan kısa vadeli dış borcu ile küresel piyasalarda para bolluğunun sona ermesi ve sıcak paranın yön değiştirmesinden en olumsuz etkilenecek ülkelerin başında geliyor” dedi.

Moody’s sürpriz yapmaz

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, cuma günü kredi notu ve görünümü hakkında rutin değerlendirmesini açıklayacak olan kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in Türkiye hakkında pozitif değerlendirme yapması gerektiğini, ancak geçmiş performanslara bakıldığında bunun bir sürpriz olacağını söyledi.

NTV’ye konuşan Zeybekci, “Moody’s’den artı yönde bir beklentim yok, eksi yönde bir beklentim var” dedi.

Hazine ile kredi derecelendirme anlaşması bulunan Moody’s Türkiye’yi ‘negatif’ görünümle yatırım yapılabilir seviye olan ‘Baa3’ düzeyinde derecelendiriyor.