Dünyada benzeri yok... 3200 yıllık

MERSİN'in Silifke İlçesi Dana Adası'ndaki 3200 yıllık dünyanın en büyük tersanesinde 274 çekek yeri belirlendi. Bilim insanları dev tersanenin, Akdeniz'in 400 yıllık 'Karanlık Çağı'na ışık tutacağını düşünüyor. Selçuk Üniversitesi'nden Yard. Doç. Dr. Hakan Öniz, "Dünyada benzeri yok. Dünyada arkeolojik olarak kanıtlanabilen en büyük tersane" dedi.

Selçuk Üniversitesi Sualtı Arkeolojisi Anabilim Dalı Başkanı Yard. Doç. Dr. Hakan Öniz, 2015 yılında Silifke Müzesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın talebiyle Mersin kıyılarındaki dalışa yasak sahaların revizyonu amacıyla sualtı çalışmasına başladıklarını söyledi. Yard. Doç. Dr. Öniz, çalışmanın amacının genelde Mersin kıyıları, özelde Silifke kıyılarındaki arkeolojik eserlerin tespiti ve dalışa yasak sahaların belirlenmesi olduğunu kaydetti.

İLK BULUNTU SAVAŞ GEMİSİNE AİT SİLAH Çalışmalara ilk başladıklarında bölgede çeşitli arkeolojik batıkların tespitini yaptıklarını anlatan Yard. Doç. Dr. Öniz, "Ama bizim için en heyecan verici olan 35 metre derinlikte bulduğumuz eski çağda savaş gemilerinin silahı olan bir demir mahmuzdu. Böyle bir demir mahmuz dünyada ilk kez bulunmuştu. Selçuk 1 Bilimsel Araştırma ve İnceleme Gemisi'ni kullanarak batıdan doğuya tüm bölgeleri denizin içinden ve kıyısından araştırarak çalışmaları yürüttük" dedi.

'KAFAMIZI SUYUN İÇİNDEN ÇIKARDIĞIMIZDA' Daha sonra kıyıdan yaklaşık 2 kilometre açıkta bulunan Dana Adası'nın çevresinde çalışmaları sürdürdüklerini belirten Yard. Doç. Dr. Hakan Öniz, adanın kuzeyine geldiklerinde suyun altından kıyıya kadar uzanan bazı yapılar gördüklerini söyledi. Yard. Doç. Dr. Öniz "Kafamızı suyun içinden çıkarıp kıyıya çıktığımızda ise çok şaşırdık. Birdenbire karşımıza onlarca çekek yeri çıktı. Muazzam bir duyguydu" diye konuştu.

DÜNYADA BENZERİ OLMAYAN DEV TERSANE 2015 yılında 100 kadar çekek yerini tespit ettiklerin ancak hangi döneme ait ve ne kadar olduğunu bilmediklerini kaydeden Yard. Doç. Dr. Hakan Öniz, 2016 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izin ve talimatı doğrultusunda çalışmalara devam ettiklerini kaydetti.

2016 yılında sadece yüzey araştırmasıyla 274 çekek yerini belirlediklerini ifade eden Yard. Doç. Dr. Öniz, şunları söyledi: "Büyük ihtimalle aynı sene içinde aynı anda yaklaşık 274 gemiyi yapabilecek kadar dev bir tersane yapısını ortaya çıkardık. Dünyada benzeri yok. Dünyada arkeolojik olarak kanıtlanabilinen en büyük tersane. Tarihleme konusunda çalışmalarımız devam ediyor. Büyük ihtimalle dünyadaki en eski tersane. M.Ö. 1200'de Geç Tunç Çağı'nda bu tersanenin kullanıldığını düşünüyoruz."

DANUNALAR'IN YAŞADIĞI ADA Yard. Doç. Dr. Öniz, arkeolojik olarak henüz yüzde 100 kanıtlayamamalarına rağmen eldeki tarihsel kayıtların çok büyük ihtimalle Dana Adası'nın, M.Ö. 12'nci yüzyılda 'Deniz Kavimleri' olarak adlandırılan topluluklardan biri olan Danunalar'ın (Denyen) adası olduğunu ortaya koyduğunu söyledi.

Yard. Doç. Dr. Öniz, "Danuna ya da Denyen ismi ile ilgili ilk kayıtlar M.Ö. 16'ncı yüzyılda Hitit Kralı Telipinu'nun Adania'dan bahsetmesiyle ortaya çıkıyor. Kilikya olarak adlandırılan bugün Adana ve Mersin'in dahil olduğu bu bölge, kimi zaman Hititlerin etkinlik alanında yer alan kimi zaman isyan eden Adania adındaki kentin varlığıyla Danuna adının yüksek ihtimalle Anadolu kökenli olduğunu ortaya koyuyor" diye konuştu.

KURAKLIK, DEPREM VE SALGIN HASTALIKLAR 'Karanlık Çağ'a neden olan Deniz Kavimleri akını konusunun arkeolojide çok tartışılan ve bilinmeyenlerle dolu olduğunu anlatan Yard. Doç. Dr. Hakan Öniz, sözlerini şöyle sürdürdü:"Karanlık Çağlar denmesinin nedeni 300- 400 yıllık zaman dilimine ilişkin arkeolojik bilgiye sınırlı ulaşmamızdan kaynaklanıyor. Çok büyük ihtimalle M.Ö. 13'üncü yüzyılda tüm Doğu Akdeniz ve Yunanistan yarımadasında büyük bir kuraklık, depremler ve salgın hastalıkların ortaya çıktığını düşünüyoruz.

İskenderiye bölgesi yani Mısır'ın egemen olduğu coğrafya ise verimli ve tarıma uygun. Hatta II. Ramses'in Hititlere yardım ettiğini, tahıl dolusu gemiler yolladığını biliyoruz. Bir açlık yaşandığını antik kayıtlar bize söylüyor."

GEMİ YAPIP MISIR'A SALDIRIYORLAR Danuna'ların (Denyen) Hititlerle ilişkili bir halk topluluğu olarak çok büyük ihtimalle Dana Adası üzerinde gemilerini yapmaya başladıklarını belirten Yard. Doç. Dr. Hakan Öniz, şunları kaydetti:"Muhtemelen Danunalar aynı dertten muzdarip diğer topluluklarla birlikte buğdayın olduğu bölgeye, Mısır'a saldırıyor. III. Ramses Danunaları (Denyen) yenilgiye uğrattığını söylüyor. Ele geçirdiği Denyenleri diğer esirlerle birlikte uzak bölgelerde asker olarak görevlendiriyor, ele geçiremediği Denyenleri ise kuzeydeki adalarına kadar takip ettiğini ve bu bölgede yok ettiğini söylüyor."

HİKAYE DANUNA'LARLA BİTMİYOR Dana Adası kazılarının çok uzun yıllar sürebileceğini sözlerine ekleyen Yard. Doç. Dr. Öniz, şunları anlattı:"Biz emekli oluruz, sonra başka meslektaşlarımız bu çalışmaları sürdürür, çünkü hikaye yalnızca Hititlerle veya Danunalarla bitmiyor. Kilikya bölgesinde Demir Çağı'nda Geç Hitit Krallıkları'nın varlığını biliyoruz. Bunların Kilikya demiri ve buğdayını ele geçirmek isteyen Yeni Babil Krallığı'na direndiğini biliyoruz.

Adanın adı Demir Çağı'nda Pitusu'ya dönüşüyor. Yeni Babil Kralı Neriglissar tarafından yazılan yıllıkta Pitusu, 'Denizin ortasında bir dağ' olarak niteleniyor. Buraya saldırdığını, bu küçük ada üzerinde 6 bin askerin Yeni Babil'e direndiğini biliyoruz. Adada direnen 6 bin kişinin varlığı Demir Çağı'nda da tersane konumunu devam ettirdiğini gösteriyor."

TÜRKİYE ÖNEMLİ KÜLTÜREL MİRASI KORUMUŞ Türkiye Cumhuriyeti'nin yasalarıyla son derece önemli bir kültürel mirası hiç dokunulmadan koruduğunu da sözlerine ekleyen Yard. Doç. Dr. Öniz, ?Zaman, ada üzerinde yaklaşık 800 sene önce durmuş. Yasalarımız ada üzerinde herhangi bir yapılaşmaya izin vermemiş. Tamamen dünya mirasının bir parçasıdır" ifadelerini kullandı.