Asla kaçırmamanız gereken Andrey Tarkovski filmleri

Andrei Tarkovsky, 4 Nisan doğumlu usta Rus yönetmen.

Sinema tarihine adını altın harflerle yazdıran yönetmenin çığır açan filmleri yıllardır film teorisyenleri tarafından analiz ediliyor. Yönetmenin doğum gününe özel, katman katman işlenmiş filmleriyle asla eskimeyen Tarkovski filmlerinden oluşan bir izleme listesi hazırladık.

İşte asla kaçırmamanız gereken Tarkovski filmleri...

1-) SİLİNDİR VE KEMAN

Silindir ve Keman, Andrei Tarkovsky'nin 1960 yılında Sinema Enstitüsü'nü bitirmek için çektiği 45 dakikalık mezuniyet filmi. Film bir işçiyle kemana yeteneği olan bir çocuk arasındaki ilişkiyi anlatır. Tarkovsky'nin Ivan'ın Çocukluğu (film) Ivan'ın Çocukluğu'nda doruk noktasına çıkacak olan alışılmadık kamera açıları ve karmaşık kurgusu bu filmde de açıkça görülür. Ülke dışında film ilk defa 1962'de ABD'de gösterilmiştir.

Film, Sasha ismindeki küçük bir çocuk ile bir buharlı silindir operatörünün arkadaşlığını anlatır.

2-) İVAN'IN ÇOCUKLUĞU

İvan'ın Çocukluğu, Rus yönetmen Andrei Tarkovsky'nin 1962 tarihli ilk uzun metrajlı çalışması. Mosfilm şirketi tarafından yapılan film Vladimir Bogomolov'un 1957'de yazdığı kısa öyküsü Ivan 'dan uyarlanmıştır. "İvan’ın Çocukluğu" 1962 yapımı bir siyah-beyaz klasik film... Sovyetler Birliği'nin en şaşaalı dönemlerinin adeta bir yansıması. Üstelik "İvan’ın Çocukluğu" vasıtasıyla, başlı başına bir film ekolü olan Andrei Tarkovski, artık ününü ülke sınırlarına doğru taşırmaya başlayacaktır. Film, İkinci Dünya Harbi döneminde, köyü faşist Naziler tarafından yerle bir edilen on iki yaşındaki İvan'ın esir kampından kaçmayı başarması üstüne gelişen olayları mercek altına alıyor... Sovyet ordusundan Yüzbaşı Kholin ve diğer subaylar bu ateşli çocuğa sahip çıkarlar. Normal bir çocuk gibi okula gönderilmek istenen İvan’ın niyeti ise askercilik oynamaktır. Küçücük boyuyla düşman hatlarından cephe gerisine sızmaya ve casusluk yapmaya başlar.

Film, Venedik’te Altın Aslan’la ödüllendirilmiştir.

3-) ANDREI RUBLEV

Andrei Rublev'de 15. yüzyılda Tatarların saldırıları altında inleyen Rusya’dayız. Andrei Rublev hem bir keşiş hem de ikona ressamıdır. Barbarlık, şiddet ve kana kontrast olarak doğanın mucizevi güzelliği ve inanç Rublev’in beslendiği kaynaktır. Ne var ki bir köylü kızını tecavüzden kurtarmak için bir adamı öldürmek zorunda kaldığında hayatı ve Tanrı inancını yeniden sorgular. Yaratıcılık ateşinin, konuşmama ve resim yapmama yemini eden Rublev’in içinde yeniden yanmaya başlaması için toy bir delikanlının dev bir çanı imal etmesini seyretmesi gerekecektir. Bu aslında sanatçı keşişin eserlerine gerçek rengin ve hayatın da gelmesinin işaretidir.

4-) SOLARİS

Solaris, 1972 yapımı Sovyet sanat filmidir. Stanisław Lem'in aynı adlı romanından uyarlanan yapımın yönetmenliğini Andrey Tarkovski üstlenmiştir. Duygusal krizler nedeniyle başarısızlığa uğrayan bir uzay deneyini konu almaktadır.

Belirgin bir bilince sahip bir gezegendir Solaris. Oraya gelen dünya insanlarının zihinleri ile oynamak ise en büyük gücü ve yeteneğidir. İnsanların bilinçaltına süzülüp oraya müdahele ederek, hafızalarındaki şeyleri maddeleştirir. Burada olanları araştırmakla görevli olarak ilgili üsse gönderilen kişi de gezegenin gücünden payını alacaktır şüphesiz. Böylesi bir gizemle büyülenirken kendi geçmişi ile burun buruna gelecektir. Tarkovski’nin üzerinde çok durulan bu çalışması, bazı yerlerde Kubrick’in 2001’ine Rusya’nın verdiği yanıtı olarak değerlendirilmektedir. Ancak genel olarak bağımsız bir çalışmadır. Hatta bir roman uyarlaması olduğu halde özgünlüğünü koruduğu söylenebilir.

5-) AYNA

Ayna 1975 Rus yapımı, Andrei Tarkovsky tarafından yönetilmiş bir filmdir. Çocukluk anıları,güncel olaylara dair sahneler ve Tarkovsky'nin babası Arseny Tarkovsky tarafından yazılan güncel olaylara dair şiirler ile kompoze edilmiş kabaca bir otobiyografidir. Filmde, Margarita Terekhova, Ignat Daniltsev, Tarkovsky'nin eşi Larisa Tarkovskaya, Alla Demidova ve Anatoli Solonitsyn ve bir film müziği ile Eduard Artemyev bulunmaktadır.Ayna filminin gözle görülür bir konusu yoktur. Bunun yerine güncel sahnelerin çocukluk anıları ve aktüel olaylar ile ritmik olarak bir araya gelmesinden oluşur. Filmin çeşitli noktalarında Tarkovsky'nin babasının şiirleri okunur. Düşsel görsellerin kabaca akışı, edebiyattaki bilinç akışı tekniği ile karşılaşır. Yani düşsel olaylar bir yandan filmde akarken bir yandan da iç diyaloglar devam eder. Ayna filminin karmaşık aynı zamanda basit yapısı filmi Tarkovsky'nin en zor filmlerinden biri ve onun en kişisel filmi yapmıştır. Bugün Ayna yaygın olarak bir usta işi ve Tarkovsky'nin en iyi işlerinden biri olarak anılır.

Ayna, yönetmen Andrei Tarkovsky’nin kendi hayatı üzerinden aşk, bağlılık, anılar ve hayata dair birçok şeyi gözler önüne seriyor. II. Dünya Savaşı öncesinde geçen film, ormanın içinde bir klübede geçiyor. Ünlü yönetmen Tarkovsky’nin hayatına odaklanılan filmde, yönetmenin eski karısı, annesi, babası, kendi hayatı ve ebeveynlerinin kuşakları arasında bir yolculuğu çıkılıyor.

6-) STALKER

İz Sürücü, Andrei Tarkovsky'nin 1979 tarihli filmi. 

Film üç adamın (yazar, bilim adamı ve iz sürücü) Bölge'ye (Zone) yolculuğunu ve Bölge'de yaşadıklarını anlatıyor. Bölge'ye girmek yasaktır, çünkü Bölge insanın girdiği zaman en içteki dileğini gerçekleştirdiğine inanılan bir odaya sahiptir. Filmin başrol oyuncuları; iz sürücü rolünde Alexander Kaidonovsky, yazar rolünde Anatoly Solonitsyn ve profesör rolünde Nikolai Grinko'dur. Alice Friendlich de İz Sürücü'nün karısı rolündedir.

Film, Boris ve Arkady Strugatsky kardeşlerin Yol Kenarında Piknik adlı kısa romanının birebir olmayan bir uyarlamasıdır. Romanda, Bölge bilime karşı gelen birçok garip yapıdan ve döngüden oluşur. Romanla film tam anlamıyla aynı olmasa da karakterler ve yaşadıklarına tepkileri benzerdir.

Stalker'da uzak bir gelecekte, bambaşka bir yaşam düzeni içerisinde, ismi olmayan bir ülkedeyiz. Dünyaya düşen dev göktaşı yaşamı yerle bir ederken Zone adında esrarengiz, yeni bir bölge oluşmuştur. Bu bölgeden içeriye girebilen insanların tutkularının gerçekleşeceğine dair söylentiler vardır. İçeride yaşayan 'güç' insan zihni tarafından hayal edilmesi mümkün olmayacak güçteki bir varlıktır. Askerler tarafından korunan Zone bölgesine sadece gerekli olgunluğa erişmiş cesur Stalker'lar girebilmekte, bölgeye giren insanlara eşlik etmektedirler.

Kahramanımız Stalker, ailesinin tüm itirazlarına rağmen bölgeye girmek isteyen bir bilimadamına ve bir yazara eşlik etmeye karar verir...

7-) NOSTALJİ

Nostalji, başrollerinde Oleg Yankovsky, Domiziana Giordano ve Erland Josephson'un oynadığı ve Andrey Tarkovski'nin 1983 yılında İtalya'da çektiği ilk filmdir.

Film, ülkesini terk etmiş ve vatan özlemi duyan bir entelektüelin hikâyesini anlatır. Sinema dilinde pek rastlanmayan monologlar bu filmde fazlaca kullanılmış, böylelikle vatana duyulan özlem pekiştirilmiştir. Filmin çekimleri sırasında Tarkovski'nin sürgünde olması filmin başrol oyuncusunun aslında Tarkovski'yi oynadığı fikrini ortaya çıkarmıştır. Filmin ana karakterinin hasta olması ve Tarkovski'nin de filmden üç yıl sonra bir hastalık nedeniyle ölmesi bu düşünceleri desteklemektedir.

Tanınmış bir Rus şair olan Andrei, 18. yüzyılda yaşamış ve Bolonya’da eğitim görmüş memleketlisi müzisyen Sosnovsky’nin hayatını araştırmak için İtalya’ya gelir. Güzel İtalyan tercümanı eşliğinde Toskana’dayken mutsuz evliliğinin, karısının ve çocuklarının Rusya’daki hatırası onu avlar. Seyahati giderek içsel bir serüvene dönüşürken mistik bir aydınlanma, şairin yolunu aydınlatacaktır.

Tarkovsky’nin ülkesi dışında çektiği ilk film olma özelliğine sahip olan Nostalji, yönetmenine Cannes’da 2 tane çok prestijli ödülü birtden getirmişti.

8-) KURBAN

Alexander, bir gazeteci, bir oyuncu ve bir filozoftur. Yakınlarda gerçekleşecek olan doğum gününde tüm aile bir araya gelmeye karar vermişlerdir. Bu doğum günü Alexander ile oğlu arasında oldukça geniş kapsamlı bir diyaloğun başlamasına sebep olacaktır. Ancak vakit akşam olmaya başlayınca start alacak olan bir nükleer savaş bu kişisel hesaplaşmayı başka bir boyuta taşıyacaktır.

Sinemanın en büyük ustalarından Andrey Tarkovski'nin sinemaya veda filmi.