Zam rüzgârı başladı: Beyaz et de uçuşta

Türkiye kırmızı ette yaşanan yüzde 50’lik fahiş zamları konuşurken sırada şimdi de tavuk ve yumurta var. Son bir ayda beyaz et ve yumurtada yüzde 20’yi geçen fiyat artışları yaşandı. Afyonkarahisar ve Denizli’de yaşanan kuş gribi nedeniyle yaklaşık 1.5 milyon tavuğun kesildiği sektörde asıl sorunun maliyet kaynaklı artışlar olduğu belirtildi. Üreticilere göre kırmızı ete kıyasla fiyatı düşük kalan tavuk ve yumurtada artış yüzde 80’leri bulacak. 

Beyaz etin enflasyon karşısında çok ucuz kaldığını belirten Türkiye Kanatlı Hayvan Eti Üreticileri Birliği Başkanı Abdullah Koç, kırmızı etle de fiyat farkının açıldığını belirtti. Dünyada kırmızı et ile beyaz etin fiyat dengesinin yarı yarıya olduğunu belirten Koç, “Kıyma 200 lirayı aştı. Tavuk ise hâlâ 50-60 liraya satılıyor. Tavuk fiyatının en az 80 lira olması lazım ki üretim sürdürülebilir olsun. Yoksa üretici işi bırakıyor. Borsada halka açık olan büyük tavuk firmalarına bakın zarar ediyorlar” dedi. 

Devletin gerekli görüldüğünde maliyetin üstünde fahiş fiyatlarla satılan ürünlere müdahale ettiğini hatırlatan Koç, sözlerini şöyle sürdürdü: “Aylardır maliyetin altına satıyoruz. Bize de müdahale edilsin o zaman. Sadece işçilik maliyetimiz yüzde 50 arttı, yemde dolar bazında benzer oranlarda artış yaşandı. Biz nasıl zam yapmayalım?” 

YUMURTA YÜZDE 20 ZAMLANDI

Yumurtada da fiyat artışları sürüyor. Şubat ayında 40 liraya satılan 10’lu orta boy yumurta şu anda raflarda 48 lira. Bu artışın beyaz etteki gibi maliyetlerden kaynaklandığını belirten yumurta üreticileri geçen yıl Rekabet Kurumu’nun hedef tahtasına oturtuldukları için resmi bir açıklama yapmıyor. Ancak sektörden alınan bilgilere göre sorunlar şöyle:

• Yumurta aylardır maliyetin altına satılıyordu. Aralık ayında 600 dolara alınan soya küspesi şu anda 700 dolar oldu.
• Bu maliyet artışlarında üretim sürdürülemez duruma gelince yumurta fiyatlarına zam yapıldı.
• Fiyatlar şu an maliyeti yakaladı, zarar durdu ama hâlâ kâr edilmiyor.
•  Kuş gribi sebebiyle 1.5 milyon tavuk itlaf edildi. Ancak sektöre büyük bir etkisi henüz yok.

ÇİFTÇİ YERALTI SUYU ARIYOR

Türkiye bir yandan depremle sarsılırken bir yandan da kuraklıkla baş etmeye çalışıyor. Üreticiler, mart ayına gelinmesine karşın hâlâ başlamayan yağışlar sebebiyle ekinlerin sararmaya başladığını söylüyor. Denizli’de pamuk üretimi yapan çiftçi Murat Dinçaslan, çok korkulu bir yılın başladığını söyledi. Yağışlar bu seviyede seyrederse barajdan alacakları suyun yetmeyeceğini belirten Dinçaslan, “Bu da yüzde 70-80 verim kaybı yaratır. Çiftçi son umuduyla yeraltı suyu arıyor. Bu durum pamuk fiyatlarını da vuracaktır.  Geçen sene 27 lirayı gören pamuk şu an 17 lira civarında. Maliyeti ise 18 lira” dedi.

Hububat Üreticileri Sendikası Kurucusu Abdullah Aysu da Aralık 2022’den itibaren kurak günler yaşandığını belirterek “İç Anadolu’da birkaç gün yağan karı krizi erteledi ancak hâlâ büyük bir tehlike var. Nisan-mayıs yağışları olmazsa özellikle deprem bölgesinde büyük sorun yaşanacak. Çünkü oradaki çiftçi zaten mağdur ve borçlu sulama yapamayacak. Üreticiye bir an önce sulama yapabilmesi için gerekli desteklerin verilmesi lazım” diye konuştu.