Yurtiçinde düşen satış ve artan maliyetle iş yapamayan müteahhitler yurtdışına yöneliyor

İnşaat sektörünün en canlı olduğu yaz aylarının ortalarına gelinmesine karşın beklenen hareketlilik hâlâ yaşanmıyor. Türkiye’nin yıllık 700 bin konut ihtiyacı bulunurken sadece seçim öncesi 4 ayda toplam 450 bin yapı ruhsatı alındı. Ancak sektör temsilcilerini bu ruhsatların, “Seçim sonrası belediye değişir, ruhsat alamayız” kaygısıyla alındığını ve büyük birçoğunun kullanılmadığını söylüyor. Konuştuğumuz birçok konut geliştiricisi birden fazla projelerinin hazır olduğunu ancak faizlerin düşmesini ve sıkılan kemerlerin gevşemesini beklediğini kaydetti. 2025’in birinci çeyreğinde hareketliliğin başlamasını bekleyen sektörde o zamana kadar birikimli gelen maliyet artışları ve talebin konut fiyatlarını yukarı yönlü çekeceği endişesi de hâkim. Çözüm olarak da yine kamunun düşük maliyetle arsa arzı yapması dillendiriliyor. Çözüm gelene kadar birçok müteahhidin yurtdışında iş almaya çalıştığı da belirtiliyor.

Piyasadaki yatırım iştahı düşüklüğünü üç sebebe bağlayan İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu, “Yatırımcı yüksek faiz sebebiyle parayı mevduatta değerlendiriyor. Alıcı yüksek kredi faizleri ve kapanan musluklar sebebiyle kredi kullanamıyor. Bir de malzeme ve işçilik fiyatlarına güç yetmiyor. Hem işçi hem de malzemede neredeyse 10 günde bir fiyat değişiyor” diyor. Önümüzdeki kış büyük bir konut arzı sorunu ile birlikte yüksek satış ve kira fiyatları beklediklerini belirten Tellioğlu, çözüm için devletin elindeki arsaların belirli bir kısmı sosyal konut yapılarak devlete bağışlanmak koşuluyla imara açılmasını öneriyor.

MALİYETLER DURMUYOR

Sektörü kentsel dönüşüm inşaatlarının ayakta tuttuğunu söyleyen Anadolu Yakası İnşaatçılar Derneği Başkan Yardımcısı Ahmet Erkutoğlu ise, “Orada arsa maliyeti olmadığı için işler dönüyor. Ama sıfırdan konut yapımında büyük bir kriz var. Belediyelerde de işler çok yavaş yürüyor. Eskiden 3-4 ayda aldığımız ruhsatı 8 ayda alamıyoruz. İşçilik maliyeti başka bir boyuta geldi. Ekiplerle bugün 5 bin TL’ye anlaşıyoruz, 10 gün sonra gel başla dediğinde 6 bin TL istiyor” diye konuşuyor.

Durum markalı konut üreticileri  için de aynı. Türkiye’nin önemli gayrimenkul geliştiricilerinden NEF’in yönetim kurulu başkanı Erden Timur ile konuştuk. Başlamaya hazır altı projeleri olduğunu söyleyen Timur, “Faizlerin düşmesini, şartların iyileşmesini bekliyoruz. Ticari kredilerin yüzde 20’lerin, konut kredilerinin de 1.30-1.40 seviyesine gelmesi lazım. Eylül sonrası indirimler başlasa da piyasaya yansımasının 2025’in ilk çeyreğinden sonra olacağını düşünüyoruz” diyor. 

Fenercioğlu AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Aycan Fenercioğlu ise yatırım iştahında yukarı doğru bir eğilim başladığını belirtse de konut üretiminde ciddi bir hareketlenme için maliyetlerin daha stabil bir hale gelmesi gerektiğini söylüyor.

MÜTEAHHİTLERİN EN ÇOK İŞ ALDIĞI ÜLKELER*

Ülke   Proje bedeli

Rusya           4.6 milyar dolar

Romanya           3.6 milyar dolar

Türkmenistan    3.3 milyar dolar

* Türkiye Müteahhitler Birliği’nin 2023 rakamları