TVF kamu bankalarına sermaye aktarıyor, sonra da kredi çekilerek Hazine’ye ödeme yapılıyor

Türkiye’nin önde gelen büyük kuruluşlarının içerisinde yer aldığı Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) ait raporlar TBMM’ye sunuldu. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi, CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, TVF’nin Piyasa İstikrar ve Denge (PİD) Alt Fonu aracılığıyla kamu bankalarına kaynak aktardığına dikkat çekti. PİD Alt Fonu’nun Hazine’den kullandığı krediyi sermaye olarak kamu banklarına aktardığına işaret eden Akay, sonrasında ise Hazine’ye ödenemeyen bu borcun sermayesini güçlendirmek için aktarma yapılan kamu bankalarından yüksek faizli kredi kullanılarak kapatılabildiğine dikkat çekti.

Akay, “Vatandaşlarımızı, bizzat kullandığı krediyi yeni kredi kullanımıyla kapatır duruma getiren iktidar, devlet kurumlarını da aynı duruma sokmuştur” dedi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi, CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu da  “Raporu incelediğimizde, yapılan denetimin yeterli olmadığını açıkca görüyoruz” değerlendirmesini yaptı.   

'ÇOK SAYIDA KURULUŞ YER ALIYOR'

TBMM’ye sunulan TVF Yönetim AŞ ile TVF’nin 2023 Yılı Mali Tabloları ve Faliyetleri ile İlgili Denetim Raporlarının Sunulduğuna Dair Cumhurbaşkanığı Tezkeresi, gelecek hafta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanı olduğu TVF’nin porföyünde Türkiye’nin öncelikli 7 sektöründen 31 şirket, 2 lisans ve çeşitli taşınmazlar bulunuyor. Kamu bankaları, PTT, BOTAŞ, Çaykur, Türksat, Eti Maden, İzmir Alsancak Limanı, Türkşeker başta olmak üzere Türkiye’nin çok sayıda büyük kuruluşu TVF kapsamında yer alıyor.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi, CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu, rapora göre, 28 kurumdan sadece 21’inin denetlendiğini, kalan 7 şirketin ise TVF’nin konsolide finansal performansına oranla önemli bir faaliyete sahip olmadığı gerekçesiyle finansal tablolara dahil edilmediğine dikkat çekti. Bu 7 şirket şöyle: TCDD İzmir Yat Limanı, Türkiye Katılım Hayat, Türkiye Katılım Sigorta ve TVF Teknoloji A.Ş. 

Bakırlıoğlu, denetimler sonucunda Halk Bankası, PTT A.Ş, BOTAŞ ve Turkish Enerji Company (TEC) hakkında “sınırlı olumlu görüş” bildirilirken, Türkşeker’i denetleyen denetimcinin “görüş vermekten kaçındığına” dikkat çekti. Bakırlıoğlu, “Konsolide finansal tabloların denetlenmesinde ise konsolide olarak TVF’yi denetleyen denetim şirketi ‘sınırlı olumlu görüş’ vermiştir” değerlendirmesini yaptı. Turkish Enerji Company ile ilgili finansal tabloların gizlilik unsuru taşıması sebebiyle bağımsız denetimden geçmediğine işaret eden Bakırlıoğlu, 5 milyar 299 milyon TL tutarındaki hasılat ve 208 milyon TL tutarındaki net kâra ilişkin herhangi bir denetim kanıtının elde edilemediğini kaydetti. 

‘YETERLİ DENETİM YOK’

Bakırlıoğlu, BOTAŞ’ın konsolide finansal tablolarda satış maliyetleri ve stok tutarlarına ilişkin herhangi bir düzeltme yapılmasının gerekli olup olmadığının ise “gizlilik unsuru taşıması” nedeniyle tespit edilemediğine dikkat çekti. Bakırlıoğlu, şöyle devam etti:

“Bunlara ek olarak görüşü etkilemediği söylenmekle birlikte ABD New York Bölge Mahkemesi’nde İran yaptırımlarının ihlal edilmesiyle ilgili olarak Halk Bankası’na açılan ceza ve hukuk davaları hakkında karşılık ayrılmaması hususuna da dikkat çekilmiştir. Bu raporu incelediğimizde, yapılan denetimin yeterli olmadığını açıkca görüyoruz.” 

KREDİ-FAİZ SARMALI

Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi, CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, TVF’nin alt fonu olan “PİD Alt Fonu” aracılığıyla kamu bankalarının sermaye yapılarının güçlendirilmesi amacıyla kaynak aktarımında bulunduğuna işaret etti. Bu aktarımların da Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan ikrazen borç üstlenim anlaşmasıyla yapıldığına işaret eden Akay, şöyle devam etti:

“PİD Alt Fonu, en son 2023 yılında kullandığı krediyi sermaye olarak kamu bankalarına aktarmış, Hazine’den kullandırılan anapara ve faiz dahil olmak üzere toplam 4 milyar 537 milyon 540 bin Avroluk kredinin vadesi 24 Nisan 2024 tarihinde dolmuştur. Yapılan incelemede 4 milyar 537 milyon 540 bin Avroluk borcun; 837 milyon 540 bin Avrosu faiz, 100 milyon Avrosu anapara olmak üzere yalnızca 937 milyon 540 bin Avroluk kısmının ödendiği tespit edilmiştir. 3 milyar 600 milyon Avroluk borç ise, sermaye yapısını güçlendirmek için para aktarılan Ziraat Bankası, Halk Bankası, Vakıflar Bankası, Kalkınma ve Yatırım Bankası, Emlak Katılım Bankası ve Ziraat Katılım Bankası’ndan yüksek faiz oranlarıyla kredi kullanılarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’na geri ödenebilmiştir.” 

‘VAHİM DURUMA DÜŞÜRÜLDÜ’

Akay, varlık fonunun kamu bankalarının sermaye yapısını güçlendirmek amacıyla kaynak aktardığı bu bankalardan, yüksek faiz oranıyla kredi kullanarak Hazine kefaleti ile kullandığı krediyi kapatttığına dikkat çekti. Akay, şöyle devam etti:

“Vatandaşlarımızı, bizzat kullandığı krediyi yeni kredi kullanımıyla kapatır duruma getiren iktidar, devlet kurumlarını da aynı duruma sokmuştur. Bu durum akıl ve mantıkla izah edilemez bir durumdur. İşte bu akıl, ekonomimizi bu kadar büyük bir çıkmaza sokan akıldır. Borcu borçla ödeyen ve ülkemizi borç sarmalına sokan bu anlayıştan kurtulmadığımız sürece istenilen refah seviyesine ulaşamayacağımız bariz bir gerçeklik olarak önümüzde durmaktadır. Borç, anapara ve faiz sarmalında olan bütçenin yanı sıra, paralel hazine olarak görülen TVF’de bu iktidar tarafından aynı vahim duruma düşürülmüştür.”