Türkiye’nin dış borç ve cari açık için döviz ihtiyacı arttı

Düşen kredi notu ve artan risk primi nedeniyle dünya finans piyasasında giderek zorlanan Türkiye’nin kısa vadeli dış borçları artıyor. Bir yıllık dönemde ödenecek borç tutarı 182.5 milyar dolar. Hükümetin 60 milyar dolara çıkması beklenen cari açık da dahil edildiğinde 240 milyar dolarlık finansman bulması gerekiyor. 

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) TBMM Grubu’nun ekonomi raporunda, Türkiye’nin dış borç sarmalına dikkat çekildi. Raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:

- Uluslararası piyasalardan yeterince uzun vadeli dış borçlanmaya gidemeyen ve düşen kredi notu ve artan risk primi (CDS) yüzünden dış borçlanması oldukça pahalı hale gelen Türkiye’nin vadesi bir yıldan az kısa vadeli dış borçları  arttı. Borcu çevirmek giderek daha maliyetli hale geldi.

- 26.2 milyar dolarlık uzun vadeli dış borç anapara ve 6.1 milyar dolarlık faiz ödemesine karşın 24.3 milyar dolar uzun vadeli dış borç bulabilen Türkiye’nin aynı dönemdeki kısa vadeli dış borçları ise 13.2 milyar dolar artarak 134.8 milyar dolara yükseldi.

- Kamu bankalarının kısa vadeli dış borçları 2.6 milyar dolar artarak 24.8 milyar dolara, Merkez Bankası’nın (MB) borcu 3.4 milyar dolar artarak 29.4 milyar dolara, özel sektörün dış borcu ise 7.3 milyar dolar artarak 80.5 milyar dolara çıktı.

1 YILDA 182.5 MİLYAR DOLAR 

- Türkiye’nin gelecek 12 aylık dönemde ödemesini yapmak zorunda olduğu 182.5 milyar dolarlık borcun 35 milyar dolarını kamu bankaları da dahil kamu kesimi, 29.4 milyar dolarını Merkez Bankası (MB), 118.1 milyar dolarını ise özel bankalar dahil özel sektör karşılayacak. 

- MB’nin borçları, swap borçlarından ve mevduatlardan kaynaklanıyor. Net döviz rezervi ekside olan MB’nin diğer ülkelere olan bu swap ve mevduat borçlarının vadesini uzatmaktan başka çaresi bulunmuyor. Bu çaresizlik de Türkiye’yi diğer ülkelere siyasi ve ekonomik tavizler vermeye itiyor. 

ÖZEL SEKTÖR BORÇTA LİDER

- Özel sektörün dış borç stoku bu yılın ilk yarısında geçen yılın sonuna göre önemli bir değişiklik göstermedi. Uzun vadeli dış borçları azaldı, kısa vadeli dış borçları ise arttı. 

- Haziran 2022 itibarıyla 234.3 milyar dolar olan dış borcun 153.7 milyar doları uzun, 80.6 milyar doları ise kısa vadeli borçlardan oluşuyor.

- Özel sektörün uzun vadeli dış borçları geçen yılın sonuna göre 7.8 milyar dolar azalarak 153.7 milyar dolara geriledi. Bu borcun 58.9 milyar doları finans sektörüne, 94.8 milyar doları ise reel sektöre ait. 

- Özel sektörün kısa vadeli dış borcu ise 7.3 milyar dolar artarak 80.6 milyar dolar oldu. 2021 sonunda yüzde 31 olan kısa vadeli borcun özel sektörün dış borçları içerisindeki payı haziranda yüzde 33’e yükseldi.