Sıvı Yağ Fiyatları Nereden Nereye Geldi?

Üretimde ithalata bağımlı tarım politikaları ve üreticiye olan desteğin azlığı bazı gıdaların üretimini yıldan yıla azalttı. Bununla birlikte son dönemdeki yüksek döviz kurları ve yakıt fiyatları da buna eklenince özellikle sıvı yağ noktasında ciddi fiyat artışları yaşanmaya başladı.

Özellikle, zeytinyağına kıyasla ekonomik olması nedeniyle daha çok tercih edilen ayçiçek yağındaki dalgalanmalar tüketiciyi ucuz ürün aramaya iterken, çiftçiyi de topraktan uzaklaştırdı denilebilir. Tarımın önemli gider kalemlerinden biri olan mazot fiyatlarındaki ekstra yükseliş, üretim maliyetlerini cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyelerine taşırken vatandaşın da “Acaba sıvı yağ bulabilecek miyiz?” sorusunu aklına getirdi.

Türkiye’nin sıvı yağ üretiminde belirli hammaddeleri yurtdışından ithal etmesi ve stokların azaldığı haberlerinin yayılması ile birlikte vatandaşlar marketlerde yağ kuyrukları oluşturdu. Bununla birlikte sıvı yağ fiyatlarındaki değişimler de en çok merak edilen konulardan biri haline geldi. Her markette farklı fiyatlara satışa sunulan sıvı yağlar ile ilgili denetimler de üst seviyeye çıkarıldı. Bu noktada, ayçiçek yağından zeytinyağına, mısır yağından ceviz yağına kadar geniş bir yelpazede yer alan sıvı yağ ürünlerinden en çok tercih edileni ise ayçiçek yağı oldu denilebilir.

Zeytinyağına göre çok da sağlıklı olmasa dahi geçmişte fiyatı nedeniyle tercih edilen ayçiçek yağının da fiyat noktasında zeytinyağı ile yarışır duruma gelmesinin ardından vatandaşlar farklı alternatiflere yöneldi. Bunun yanında kızartma gibi fazla sıvı yağ harcanan yemekler yerine de farklı lezzetleri aramaya başladı denilebilir.

Genel olarak bakıldığında, mutfakların önemli ürünlerinden biri olan sıvı yağ fiyatlarındaki değişiklik, bütçeleri zorladığı gibi insanların yemek alışkanlıklarına da etki edeceğe benziyor. 2021’in Eylül ve Ekim aylarında 80 lira bandında seyreden ayçiçek yağı fiyatları, aşağıdaki tabloda da görüldüğü üzere yeni yıla girmeden hemen önce iki katı bir artışla 160 lira seviyesini gördü. 2022 Mart ayında 300 lira ile tarihi zirveyi gören ayçiçek yağı fiyatları güncel olarak 200 lira seviyesinde raflardaki yerini alıyor.

5 litrelik bir ayçiçek yağının son 6 aydaki fiyat değişimi. / 18 Mart 2022

Sıvı Yağ Çeşitleri

Ayçiçek yağının sofralardaki yeri yadsınamaz. Herkesin mutfağında az da olsa kullanılan ayçiçek yağı, yemeklerin vazgeçilmez lezzetlerinden biri. Zeytinyağına göre fiyat bakımından uygunluk gösteren ayçiçek yağı, yerli üretimdeki azalma ve uluslararası hammadde tedariğinden dolayı vatandaşın bütçesindeki payını arttırdı. Kızartma severlerin vazgeçilmezi olan ayçiçek yağları, tekrar kullanımda ciddi sorunlara yol açabilir, o nedenle özellikle kızartma yapılan yağların tekrar kullanılmaması önerilmektedir. 

E vitamini noktasında zengin bir noktada yer alan mısır yağı da özellikle fırınlama ve kızartma  yemeklerinde kullanılır. Kalsiyum ve potasyum gibi mineraller noktasında da besleyici olan mısır yağı, ayçiçek yağına alternatif olarak tercih edilmektedir. Özellikle restaurantlarda sıklıkla tercih edilen mısır yağı çeşitleri, vatandaşın ilk tercihi değil. Mısır yağları fiyat olarak da yine diğer sıvı yağ çeşitleri ile aynı seviyededir. Ayçiçek yağında olduğu gibi mısır yağında da hammadde tedariği ithalata bağlı olduğundan fiyat noktasında çok mutlu eden seçenekler sunduğu söylenemez.

Kavrulmuş fındıklardan genellikle soğuk sıkım yöntemi ile elde edilen fındık yağları da önemli sıvı yağ çeşitleri arasında yer almaktadır. Özellikle hamur işlerindeki kullanımı yaygın olan fındık yağı fiyatları da son 6 ayda ciddi bir yükseliş göstermiş durumda. Genel olarak ayçiçek yağına göre daha yüksek fiyatlardan raflardaki yerini alan fındık yağı da son dönemdeki artıştan nasibini alan türlerden biri.

Sağlıklı bir lezzet alternatifi olarak mutfaklarda yer almayı başaran bir diğer sıvı yağ çeşidi olan ceviz yağı da vatandaşların son dönemdeki tercihlerinden biri. Litre fiyatı olarak diğer yağlardan ayrılmayan bir politika ile satışa sunulan ceviz yağı çeşitleri, ayçiçek yağındaki bu artış sürdüğü müddetçe daha çok tercih edileceğe benziyor.

İlk Tercih Zeytinyağı Olmalı

Sıvı yağ çeşitleri içerisinde en sağlıklı tür olarak karşımıza çıkan zeytinyağı, Ege bölgesinin getirdiği iklim avantajları ile lezzetli de bir olanak sunuyor. Sofrasında yer alan besinleri hem lezzetli hem de sağlıklı bir şekilde tüketmek isteyenlerin ilk tercihi olan zeytinyağının da fazlası zararlı olabilir. Sağlıklı diye bir ürünü fazla tüketmek istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Ancak yine de diğer sıvı yağ çeşitleri ile kıyaslandığında mutfaklarda eksik olmaması gereken ilk alternatif elbette ki zeytinyağı.

Farklı üretim teknikleri ile sofralarımıza ulaşan zeytinyağı çeşitleri, ilk hasat, soğuk sıkım ve riviera gibi ayrımlara sahiptir. Soğuk presleme yöntemiyle üretilen natürel sızma zeytinyağları en sağlıklı tercih olarak hem yemeklerinizde hem soğuk tüketilen salata ve meze gibi lezzetlerde kullanılabilir. Ayrıca kızartma ve sıcak yemek çeşitlerinde de yerini alan zeytinyağı, sağlıklı bir sofranın en önemli destekçisi konumunda.

Birçok yemeğin lezzet adresi olan zeytinyağları da 6 ayda ciddi fiyat değişikliği gösteren ürünlerden. 2021 yılının Eylül ayında 160 lira seviyelerinden alıcı bulan zeytinyağları 6 aylık süre zarfının sonunda iki katından fazla bir fiyat artışı ile 2022’nin Mart ayında 330 lira bandına yükseldi.

5 litrelik bir zeytinyağının son 6 aydaki fiyat değişimi. / 18 Mart 2022

Sofraların Vazgeçilmez Lezzeti Sıvı Yağı Tüketirken Dikkatli Olunmalı

Yemeklerden kızartmalara, hamur işlerinden salatalara kadar sofraların olmazsa olmazı sıvı yağı tüketirken dikkatli olmakta da fayda var. Yeterli miktardaki kullanımı, sağlık açısından herhangi bir sorun yaratmayan yağların gereğinden fazla tercih edilmesi başta kalp damar rahatsızlıkları olmak üzere birçok hastalığa neden olabilir. Salataların lezzetle tüketilmesi için bol zeytinyağı kullanımı birçok kişinin vazgeçemediği alışkanlıklardan olsa da, özellikle riviera zeytinyağlarını bu noktada kullanmamak gerekiyor. “Her şeyin fazlası zarar” özdeyişinden yola çıkarak, başta sağlığınız için fazla tüketimden kaçınılmalı. Ayrıca yükselen sıvı yağ fiyatları ile sağlığınız kadar cebinizi de düşünerek, gereksiz kullanımdan kaçınmak gerekiyor.

Yemeklerini lezzetlendirmek isteyenlerin ilk başvurduğu yardımcılardan biri olan sıvı yağlar gıdaların kolay pişmesini sağlar. Bununla birlikte son dönemler hayatımızdaki yerini arttıran hava fritözleri ile de az yağ kullanarak sağlıklı sonuçlar elde etmek mümkün. Kalori düzeyi yüksek olan sıvı yağlar, yeterli miktarda tüketildiğinde vücut için gerekli bazı vitamin ve enerjilerin de en önemli sağlayıcılarından. 

Özellikle sağlıklı bir tüketimin ilk tercihi, zeytinyağı olarak değerlendirilebilir. Yerli üretimde kaliteli ürünlerin de ortaya çıktığı zeytinyağı çeşitlerini incelerken, sızma olanları tercih etmek sağlık açısından faydalı olacaktır. Ayçiçek yağı ise kullanım yerine, miktarına ve süresine göre sağlıklı sonuçlar doğursa da uzun yıllar ve sürekli kullanımı tavsiye edilmemektedir. 

Bununla birlikte mısır, fındık ve ceviz yağı tercihleri de son yıllarda mutfaklara girmeyi başardı diyebiliriz. Ayçiçek ve zeytinyağı kadar aşina olunmasa da bu yağ türleri ile de farklı lezzetlere ulaşmak mümkün. Özellikle ticari amaçlı gıda üretiminde sıkça tercih edilen mısır ve fındık yağları, ayçiçek yağına alternatif oluşturuyor denebilir. Elektrik, ısınma ve kira gibi masrafların iyice yükseldiği düşünüldüğünde, gıda üretimi yapan işletmelerdeki yağ kullanım tercihleri de ciddi anlamda değişecek gibi duruyor.

Sağlığınız, Bütçeniz ve Dünya için Dikkatli Tüketim

Değişen ve gelişen gündelik yaşantılarda ev içi yemek üretiminin belirli seviyelere düştüğü herkesin kabulu. Özellikle gıda fiyatlarındaki artışlar, evlerde yemek pişirmeyi eskisi kadar da uygun kılmıyor. Bu nedenle ev içi yemek üretimi noktasında sağlıklı ve ekonomik çözümler arayanların ilk tercihi az yağlı gıdalar tüketmek. Bunun için de haşlama, ızgara ve fırınlama gibi tercihler ön plana çıkmaktadır. Başta “ne yediğini bilme” düşüncesi ile sağlıklı yemekler hazırlamak isteyenlerin mutfaklarında ilk olarak azalttığı ürün yağlar. Bitkisel sıvı yağlar başta olmak üzere hayvansal katı gıdaların da sofralarındaki yerini azaltanların sayısı günden güne artıyor denilebilir.

Başta kendiniz ve sevdikleriniz olmak üzere, gelecek nesillere aktarılan gıda tüketimi alışkanlıklarının daha sağlıklı bir noktaya evrilmesi için dönüştürülebilir gıdalar tüketmekte fayda var. Özellikle kızartma gibi, kullanılmış yağın doğaya büyük zarar verdiği yemek tercihlerinden kaçınarak geleceğinizi ve Dünyamızı koruyabilirsiniz. Bir litre kullanılmış yağın bir milyon litre içme suyunu kirlettiği düşünülürse, geri dönüştürülebilir tercihlerin sofralarımızdaki yerini arttırmak hepimizi kurtarabilir.