Otomobillerde ÖTV kaldırılmalı

Yıllardır en yüksek ihracat rakamlarına ulaşan Türk otomotiv sektörü aynı zamanda cari fazla vermesiyle de dikkat çekiyor. Bu açıdan bakıldığında bir otomotiv ülkesiyiz. Peki, o zaman Türkiye’de neden 1000 kişi başına yaklaşık 161 otomobil düşüyor? Neden bizi kıskanan (!) Almanya gibi 1000 kişi başına düşen otomobil sayısı 500’ün üzerinde değil? Türkiye’de otomobile ulaşmak neden bu kadar zor?

Cevap basit: TL’nin aşırı değer kaybetmesi, düşük gelir ve çok yüksek vergiler. 

 Gelin şu vergi meselesine bir bakalım. 1957 yılında çıkarılan Hususi Otomobil Vergisi, otomobillerin ağırlığını ve yaşını baz alan bir tarifeye sahipti. Uzun yıllar boyunca bu sistem, ismi, kapsamı değiştirilerek kullanıldı. Başlangıçta, ağır otomobil daha pahalıdır, daha fazla vergi alınmalıdır mantığı doğruydu. Fakat 1990’lı yıllarda otomobillere eklenmeye başlanan ABS, hava yastığı gibi güvenlik donanımlarıyla ağırlaşmaya başlayan otomobillerin daha fazla vergi ödüyor olması, ağır olan lükstür mantığının değişmesini gerektiriyordu. 5035 sayılı kanunla MTV’ye motor hacmi kıstası da sokuldu. 1600 cc altı ve üstü olmak üzere değerleme kriteri getirildi. Sonrasında ise vergiye esas motor hacimleri çeşitlendirildi. Elbette otomobilden sadece MTV alınmıyordu. Ayrıca, sıfır km otomobil alınırken Taşıt Alım ve Ek Taşıt Alım Vergisi, Çevre Fonu ve Trafik Tescil Harcı da ödeniyordu. 2002 yılında hayatımıza giren ÖTV, bu vergileri bir araya getiren bir uygulamaydı. Yıllar içinde ÖTV oranları arttı, motor hacimleri ve vergisiz fiyata göre matrah seviyeleri de getirildi. Geldiğimiz noktada, motor silindir hacmi 1600 cc’yi aşmayan otomobillerde yüzde 45, 50, 60, 70 ve 80 oranlarında ÖTV ödeniyor. Üstelik buna bir de yüzde 18 KDV ekleniyor. Zaten yüzde 45 ÖTV seviyesinde otomobil kalmadı. Hatta yüzde 50 seviyesinde de sadece birkaç model var. Yani orta halli bir otomobil satın almak için yüzde 60-80 ÖTV ve üzerine de yüzde 18 KDV ödenmesi gerekiyor. Halbuki birçok Avrupa ülkesinde yüzde 18-19 KDV ödeniyor, yani ÖTV yok. Basit bir hesap yapalım. Vergisiz fiyatı 150.001 TL olan bir otomobil için yüzde 60 ÖTV eklendiğinde fiyat 240.001 TL, KDV de eklendiğinde 283.201 TL oluyor. Yani 133.200 TL vergi ödüyoruz. Peki, ÖTV olmasaydı bu aracın fiyatı kaç TL olurdu? 177.001 TL!

Daha güvenli, çevreyi daha fazla koruyan, daha konforlu otomobillere ulaşmak bu kadar zor olmamalı. ÖTV bir an önce kaldırılmalı, en azından çok daha makul seviyelere çekilmeli. Vergilendirme motor hacmi baz alınarak değil, egzoz emisyonları baz alınıp sadeleştirilerek yeniden yapılandırılmalı. Aşırı (turbo ya da kompresör) beslemeli küçük hacimli motorlarla atmosferik beslemeli büyük hacimli motorların, güç, tüketim ve emisyon seviyeleri karşılaştırılırsa ne demek istediğim daha iyi anlaşılır. 

halit.bolkan@gmail.com