Merkez Bankası enflasyon artışında topu firmalara attı: 'Alkollü içecek ve tütünde firma fiyatları etkili oldu'

TCMB tarafından yayımlanan raporda temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 2.37 oranında arttığı ve yıllık enflasyonub 0.98 puan yükselerek yüzde 79.60 olduğu hatırlatılarak "Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, hizmet, alkol-tütün-altın ve gıda gruplarının katkıları sırasıyla 1.44; 0.75; 0.45 ve 0.32 puan artarken enerji grubunun katkısı 1.98 puan azalmıştır" ifadesine yer verilirken alkol fiyatlarının enflasyona katkısında firmaların etkili olduğunun altı çizildi.

Temmuz ayındaki fiyat gelişmelerine ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı raporun tamamı şöyle: 

"Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 2.37 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,98 puan yükselerek yüzde 79,60 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 4,04 ve 4,43 puan artarak yüzde 68,46 ve yüzde 61,69 olarak gerçekleşmiştir

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, hizmet, alkol-tütün-altın ve gıda gruplarının katkıları sırasıyla 1,44; 0,75; 0,45 ve 0,32 puan artarken enerji grubunun katkısı 1,98 puan azalmıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, aylık artış C endeksinde daha belirgin olmak üzere her iki endekste de önceki aya kıyasla yükselmiştir. Aylık fiyat artışları B endeksini oluşturan alt gruplardan temel mallarda artarken, hizmette yatay seyretmiş, işlenmiş gıdada ise yavaşlamıştır.

Hizmet fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,20 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 2,76 puan yükselişle yüzde 51,45 olmuştur. Bu dönemde, yıllık enflasyon lokanta-otelde sınırlı bir miktar gerilerken diğer alt gruplarda yükselmiştir. Ulaştırma hizmetlerinde fiyatların yüzde 5,01 oranında artmasıyla alt grubun yıllık enflasyonu yüzde 90,71 seviyesine ulaşmıştır. Karayolu ve demiryoluyla şehirler arası yolcu taşımacılığı ile havayolu taşımacılığının yanı sıra otobüs ile şehir içi yolcu taşımacılığı ve kargo ücretleri ulaştırma grubunda dikkat çeken kalemler olmuştur. Temmuz ayında lokanta-otel alt grubunda fiyat artışları (yüzde 2,49) hız kesmiş, yıllık enflasyon yüzde 79,14 olmuştur. Kira alt grubunda aylık artış (yüzde 4,24) Temmuz ayında hızlanmıştır. Diğer hizmetlerde genele yayılan fiyat artışları gözlenirken, haberleşme alt grubunda internet ücretleri öne çıkmıştır.

Temel mal fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,67 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 6,07 puan artışla yüzde 70,93 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde, yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükselmiştir. Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) Temmuz ayında yüzde 3,85 oranında artmış, bu gelişmede beyaz eşya (yüzde 5,44) ve otomobil (yüzde 4,34) fiyatları ana belirleyici olmuştur. Böylelikle, bu alt grupta yıllık enflasyon yüzde 84,93 seviyesine ulaşmıştır. Diğer temel mallarda fiyat artışları grup geneline yayılmakla birlikte ilaç, ev ile ilgili temizlik malzemeleri ve kişisel bakım ürünleri öne çıkmış, grup aylık enflasyonu yüzde 4,47 olarak gerçekleşmiştir. Giyim ve ayakkabı grubunda fiyatlar mevsim normalinin aksine yüzde 1,74 oranında artmış, yıllık enflasyon 5,10 puan yükselişle yüzde 31,45 olmuştur.

Enerji fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,13 oranında gerilemiş, grup yıllık enflasyonu 22,06 puanlık düşüşle yüzde 129,27 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu gelişmede, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün etkisi hissedilmiştir. Temmuz ayında akaryakıt fiyatları yüzde 8,18 oranında azalmış, alt grup yıllık enflasyonu 37,11 puan düşüşle yüzde 214,87 seviyesine gerilemiştir. Tüp gaz fiyatları da uluslararası gelişmelerinden olumlu etkilenmiş ve yüzde 3,98 oranında düşüş kaydetmiştir. Diğer yandan, şebeke suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiştir.

Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,15 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,72 puan yükselerek yüzde 94,65 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 0,65 puan düşüşle yüzde 91,00’a gerilerken, işlenmiş gıdada 1,98 puan artışla yüzde 98,02 seviyesine yükselmiştir . İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler son iki aydır gerileme kaydeden taze meyvesebze fiyatlarında bu dönemde yükselişe işaret etmiştir. Diğer işlenmemiş gıda kaleminde yumurta, pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artış dikkat çekmiştir. İşlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüzde 3,61 oranındaki artışta ise ekmek-tahıllar ile kahve-çay-kakao ve alkolsüz içecek alt grupları öne çıkmıştır.

Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları, sigara fiyatlarındaki vergi ayarlamasının sınırlı etkisinin yanı sıra üretici firmalar kaynaklı yapılan artış sonucunda Temmuz ayında yüzde 6,85 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 82,66 seviyesine yükselmiştir. Bu dönemde alkol-tütün grubunun aylık tüketici enflasyonuna katkısı 0,30 puan olmuştur.

Yurt içi üretici fiyatları Temmuz ayında yüzde 5,17 oranında artmış, yıllık enflasyon 6,30 puan yükselişle yüzde 144,61 olmuştur. Alt gruplar geneline yayılan fiyat artışları Temmuz ayında da devam ederken, elektrik, doğal gaz, temel eczacılık ürünleri ve tütün ürünlerindeki fiyat artışları dikkat çekmiştir. Öte yandan, uluslararası petrol ve endüstriyel metal fiyatlarındaki gerilemenin üretici fiyatları üzerindeki etkileri sınırlı da olsa gözlenmeye başlamış, bu dönemde rafine petrol ürünleri ve ana metal fiyatları düşüş göstermiştir."