Krediye ret oranlarındaki artış ve yüksek faiz, otomobil satışlarını zora soktu

Otomotiv sektörü 2017’den bu yana yaşanan dalgalanmalarla boğuşuyor. Henüz eylül ayı otomobil ve hafif ticari araç satışları açıklanmasa bile 60-65 bin aralığında bir pazardan bahsediliyor. Bu rakam 2021’in aynı ayına göre yüzde 8-12 civarında artış anlamına geliyor. Bu açıdan bakıldığında pazarda işlerin yolunda gittiği düşünülebilir ancak satışlarda bir süredir perakendeye yönelen firmaların yönünü tekrar filo alımlarına çevirmesi olasılığı var.

10 yıllık eylül ayı ortalamalarını yakalaması beklenen 2022 Eylül ayı, tüketicilerin matrah düzenlemesi beklentisiyle geçti. 2021 Ağustos ayının son gününde yapılan matrah düzenlemesinin ardından 2022 Ocak ayında da yeni ÖTV baremleri gelmiş ve matrahlarda küçük bir ayarlama daha yapılmıştı. 2021 Aralık ayında hızla yükselen döviz kurları 2022 içinde de yükselmeye devam edince otomobil fiyatları hızla tırmandı. Bu tırmanış, yüzde 45, 50 ve 60 ÖTV baremlerinde hiç otomobil kalmamasına yol açarken yüzde 70 ÖTV bareminde de sadece birkaç model kaldı. Dolayısıyla motor hacmi 1.6 litreye kadar olan otomobillerin neredeyse tamamı yüzde 80 ÖTV dilimine girdi.

STOK OLUŞMAYA BAŞLADI

Yaklaşık iki yıldır bayilerde neredeyse hiç stok oluşmadığı gibi birçok modelde birkaç aya varan sıralar oluşuyordu. Otomobil stoku olmadığı için ve yüksek ÖTV gelirinden vazgeçilmeyeceğinden dolayı da hükümetin matrah düzenlemesine gerek duyulmadığına yönelik bilgiler gelirken otomobilde tedarik sorunlarının azalmaya başlamasıyla birlikte bayilerde stok oluşmaya başladı. Dolayısıyla otomobil firmalarının yöneticileri artık bir matrah güncellemesinin gelmesi gerektiğinde hemfikir. Ayrıca engellilere tanınan ÖTV muafiyetinde 450-500 TL limitinde neredeyse hiç otomobil kalmaması, kalanların da engellilerin ihtiyaçlarını karşılayamaması da ayrı bir sorun olarak görünüyor.

Son aylarda yaşanan diğer bir problem de kredilerdeki ret oranı. Markadan markaya değişmekle birlikte, bazı markalarda yüzde 70’e varan kredi ret oranları nedeniyle tüketiciler sıfır km. otomobil alamaz hale geldi. Ayrıca kredi limitlerinin günümüz koşullarında pek de anlamlı olmaması ve kredi faizlerinin yüksekliği, perakende satışların önündeki en büyük engel. 

YENİLEME SIKLIĞI 4.5 YILA ÇIKTI

İkinci el pazarında da fiyatların sıfır km’yi takip etmesi nedeniyle yüksek fiyatlar söz konusu. İkinci el piyasasında satışların önemli bölümü 10 yaş ve daha yaşlı otomobillerde gerçekleşirken daha önce sıfır km. otomobil yenileme sıkılığı 3.5 yılken yeni araştırmalara göre bu süre 4.5 yıla çıkmış. Bu da 5 yaşına kadar araçlarda ikinci ele yeterince araç bulunamaması olarak yansıyor.