Kabineye kötü miras

Türkiye tarihinin en kritik seçimlerinden birisini dün gerçekleştirirken yeni kurulacak kabinede ekonomi yönetimini çözülmesi zor bir kriz karşılıyor. Bu krize karşı Millet İttifakı ekonomi kadrosunu açıklayıp çözüm önerileri sunarken Cumhur İttifakı yalnızca Mehmet Şimşek’in başını çektiği bir ekibin çalışmalar yürüttüğünü belirtti. Buna karşın Şimşek, etkin bir şekilde rol alma teklifini reddetmişti.

Ekonomistler seçim sonrası kriz için uygulanması gereken acı bir reçete olduğunu belirtirken reçeteyi gerektiren ekonomik göstergeler şöyle:

• REZEVLER TARİHİ DİPLERDE: Türk Lirası, dolar karşısında, son beş yılda yüzde 417 değer kaybederek 3.79’dan 19.60’a geldi. Seçim sonrası daha büyük bir sıçrama bekleniyor. Piyasada dolara olan müdahaleler akışı bozdu ve ikili kur sistemi oluştu. 19.60 olarak görünen resmi kurdan dolar almak neredeyse imkânsız. Bankalarda dolar fiyatı 24 TL’ye kadar çıkarken Kapalıçarşı’da 25 TL görüldü. Merkez Bankası’nın swaplar hariç tutulduğunda net döviz pozisyonu eksi 70 milyar dolar ile tarihinin en düşük düzeyine geriledi.
  
  
• CARİ AÇIKTA 10 YILIN REKORU: Cari açık son 10 yılın rekorunu kırarak 54 milyar 221 milyon dolara yükseldi. Ülkenin 460 milyar dolara ulaşan dış borcunun yanında iç borç toplamında da son 5 yılda yaklaşık dört misli bir artış yaşandı. Bütçe açığı başkanlık sistemine geçiş döneminin öncesine göre yedi kat  yükseldi. Hazine’nin de kasası boşalmış durumda.
  
  
• HAYAT PAHALILIĞI EN BÜYÜK SORUN: Enflasyon ücretli çalışanın sofrasından çalmaya devam ederken TÜİK tarafından açıklanan resmi rakamlara göre yüzde 43, bağımsız araştırma kuruluşu ENA’ya göre ise yüzde 105.2. Enflasyon düşüyor gibi görünse de artış hızında yavaşlama var. Artışın devam edeceği öngörülüyor.
  
  
• ÜCRET DENGESİ BOZULDU: Toplumda büyük bir yoksullaşma yaşandı. TÜİK’e göre en zengin yüzde 5’lik kesimi ile en yoksul yüzde 5’lik kesimi arasındaki gelir farkı “26” kat düzeyine çıktı. Başkanlık dönemi öncesinde milli gelir içinde emeğin payı yüzde 35.3 iken 2022’de yüzde 25.2’ye geriledi. Buna karşılık milli gelir içinde sermayenin payı başkanlık rejimi öncesi yüzde 48 iken 2022’de yüzde 56.7’ye yükseldi.
  
  
• TARIM GERİYE GİTTİ: Tarımda yaşanan erozyonla et 300-400 TL’yi buldu. Meyve ve sebzede ise fiyatlar gerilemiyor. Türkiye’de son 12 yılda çiftçi sayısı yüzde 48 düştü. Tarım alanları da son 18 senede yüzde 12.3 daraldı.
  
  
• TÜRKİYE’NİN DÜNYA SIRALAMASI DEĞİŞTİ: Türkiye dünyanın en büyük ekonomileri sıralamasında 2000 yılında 17’nci sıradayken 2021’de 21’inci sıraya geriledi. IMF bu sıralamada Türkiye’nin 2022’de 23’üncü sıraya gerileyeceğini öngörüyor.