İktidara göre bütçe açıklarındaki temel neden emekçi ve emeklilerin aylığı

Geçen yılın ocak-eylül döneminde 512.6 milyar TL olan bütçe açığı bu yılın aynı döneminde, 1 trilyon 74 milyar 18 milyon TL’ye çıktı. Orta Vadeli Program’a göre açığın bu yılın sonunda 2.1 trilyon TL’ye ulaşması bekleniyor. Bütçe açığının gelecek yıl 1.9 trilyon TL, 2026 ve 2027’de 2.1 trilyon TL olması öngörülüyor. Bütçedeki açığın önüne geçilemezken, iktidar “sorumluyu” buldu!. Emekçi ve emeklilerin maaş-aylık artışlarının bütçe dengesi üzerinde etkili olduğu savunuldu. 2025 Bütçesi ile birlikte Meclis’e sunulan Yıllık Ekonomik Rapor’da, “2024 yılında, 2023 yılı şubat ayında gerçekleşen Kahramanmaraş depremlerinin harcamaları devam etmiş, kamu çalışanlarının maaş ve ücretlerinde yapılan artışlar ile en düşük emekli aylıkları ile bayram ikramiyelerinde yapılan artışlar harcamalarda ortaya çıkan yükselişin temel belirleyicileri olmuştur” denildi.

Raporda, bununla birlikte, depremlerin yol açtığı ilave finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla uygulanan tedbirlerin etkisiyle gelirlerde de öngörülenin üzerinde bir artış yaşandığı kabul edildi. Raporda, “Bu gelişmeler çerçevesinde, 2023 yılının ocak-ağustos döneminde 383.4 milyar TL açık veren merkezi yönetim bütçe dengesi 2024 yılının aynı döneminde 973.6 milyar TL açık vermiştir” denildi. İktidarın harcamalarda etkili olduğunu savunduğu kamu çalışanlarının maaşlarında bu yılın ilk yarısında yüzde 15, ikinci yarısında da yüzde 10 toplu sözleşme zammı yapıldı. Memur ve memur emeklilerinin maaş ve aylıklarında enflasyon farkı ile birlikte yüzde 19.3 oranında artış oldu. Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın verilerine göre ortalama memur maaşı 44 bin 508 TL. Ücret artışları çerçeve sözleşme ile belirlenen kamu işçileri de bu yıl yüzde 10+10 sözleşme zammı aldı. Enflasyon farkı ayrıca eklendi. 

'BÜTÇE DENGESİNİ EMEKLİLER ETKİLİYORMUŞ'

Ortalama kamu işçisi ücreti 41 bin 286 TL. Raporda gerekçe gösterilen bir diğer artış ise en düşük emekli aylığı. İktidar 10 bin lira olan en düşük emekli aylığını 12 bin 500 liraya çıkarmıştı. Rapora göre bütçe dengesini etkileyen bir diğer artış da emeklilerin bayram ikramiyesi. İktidar bayram ikramiyesini de 3 bin TL’ye yükseltmişti. Bu arada Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın “Türkiye’de çoğu emekli 12 bin 500 TL alıyor gibi bir algı var. Bu doğru değil, 60-70 bin TL alanlar da var” açıklaması da tepki çekti. Yaklaşık 4 milyon emekli en düşük aylık olan 12 bin 500 TL ile geçinmeye çalışıyor. Ayrıca iktidarın harcamaları artırdığını savunduğu maaş, aylık ve ücretler bugün yoksulluk sınırının altında kalmış durumda. Türk-İş’in Eylül 2024 araştırmasına göre açlık sınırı 19 bin 830 TL, yoksulluk sınırı da 64 bin 595 TL. Buna göre ortalama memur maaşı ve kamu işçisi ücreti ile emekli aylıkları yoksulluk sınırının altında. Emekli aylıklarının büyük bir bölümü de açlık sınırının altında bulunuyor. Ortalama memur emeklisi aylığı bile 18 bin 428 TL ile açlık sınırının altına düştü. 17 bin 2 lirada bırakılan asgari ücret ise hem yoksulluk hem de açlık sınırının altında kalmış durumda.

Öte yandan iktidar bütçe dengesindeki bozulmada emekçi ve emekli maaş, ücret ve aylıklarını gerekçe gösterirken, kamu özel işbirliği projeleri kapsamında şirketlere aktarılan milyarlarca lirayı görmezden geliyor. Bütçeye göre gelecek yıl garanti ödemeleri kapsamında şirketlere 202.3 milyar TL ödenmesi öngörülüyor.