TCMB verileri ortaya çıkardı: Kira ve maaş ödemeleri kayıtdışına kayıyor!

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın EFT ve FAST sistemlerindeki ödeme verilerine göre kira ve maaş ödemelerinde adet ve tutar bazında önemli değişimler yaşanıyor. Enflasyonun etkisi ortalamalardaki artışlarda açıkça görülürken, özellikle kira ve maaş işlemlerindeki farklılıklar kayıtdışılığın artıp artmadığı sorusunu gündeme getiriyor.

Merkez Bankası’nın bankalararası ödeme sistemleri üzerinden sunduğu verilerde hesaplararası transfer tutarlarının fiyat artışlarından etkilendiği gözlemleniyor. Kira ve maaşlardan kamu ve kredi kartı ödemelerine kadar bankalardaki işlem tutarları enflasyondaki yükselişi yansıtırken özellikle kira ve maaşlardaki adet ve tutar bazlı değişimlerin kayıtdışılığa işaret edebileceği tahmin ediliyor.

KİRA ÖDEMELERİNDE ARTIŞ

2020 yılından itibaren kira ödemelerinde gözlemlenen artışta, konut ve işyerleri yerine “diğer” kategorisindeki kira ödemelerinin en yüksek artışı sergilediği görülüyor. Hem EFT hem FAST sistemleri bazında, konutta yüzde 1.325, işyerlerinde yüzde 872, diğer kiralarda ise yüzde 1.605 artış yaşandı. İşlem başına tutarlarda ise konut kiraları yüzde 587, işyerleri yüzde 315,5, diğer kategoriler ise yüzde 59 oranında artış gösterdi.

MAAŞ ÖDEMELERİNDE DİKKAT ÇEKEN DEĞİŞİM

Pandemi sürecinde online ödeme sistemlerinin yaygınlaşması ve FAST sisteminin devreye girmesiyle maaş ödemelerindeki işlem adetleri arttı. Maaş ödemelerindeki işlem adedi 2020’den bu yana yüzde 40, FAST’ın eklenmesiyle birlikte yüzde 42 artarken aynı dönemde ödeme tutarları yüzde 1.144 ile yüzde 821 oranında yükseldi. Ortalama çalışan ödemelerinde ise yüzde 788 artış görüldü.

YATIRIMLARDA DÜŞÜŞ KAMU ÖDEMELERİNDE YÜKSELİŞ

Ticari ve bireysel yatırımlar pandemi döneminde artış gösterirken, sonrasında alım gücündeki düşüşe bağlı olarak azalma eğilimi gösterdi. 2020-2024 döneminde yatırım ödemelerinde yüzde 41 düşüş kaydedilirken kamu ödemelerinde işlem adedi yüzde 66, tutar bazında ise yüzde 3 bin 833 artış yaşandı.

KREDİ KARTI HARCAMALARI ARTIYOR

Kredi kartı ödemelerinde de belirgin bir artış yaşandı. 2013-2023 yılları arasında ekstre başına ödeme tutarı 1.308 TL’den 14 bin 667 TL’ye çıkarken, işlem adetleri yüzde 133, tutar bazında ise yüzde 1.312 oranında yükseldi. 2024 yılı ise henüz tamamlanmadan geçen yılki ödeme tutarını aşarak dikkat çekiyor.