Esnafın halinin özeti: Et döner satmayı bıraktılar

İzmir Alsancak'ta ev yemekleri satan lokantacılar, et fiyatlarına gelen zamlardan dertli. Kira ve personel giderlerinin yanı sıra temel gıda ürünlerine gelen zamları aynı oranda yemeklere yansıtamadıklarını belirten esnaf, son dönemde artan et fiyatları nedeniyle çareyi tabldottan etli yemekleri çıkarmakta buldu.

"ELEKTRİK FATURASI YÜKSEK GELİYOR"

ANKA Haber Ajansı'na konuşan lokanta esnafı, son olarak Et ve Süt Kurumu tarafından ete yapılan yüzde 48'lik zammın da piyasayı kötü etkilediğini söyledi. 20 yıllık esnaf Azime Keskin, 35 liraya 3 çeşit menü sattıklarını belirterek şöyle konuştu:

"- Müşterilerin yemek yiyecek parası yok. Maliyetler çok yüksek. Patlıcanın kilosu 30, tavuğun kilosu 50 lira. Vatandaş nasıl yesin, onlar da haklı. Şu anda kazancımız yok. Menü yaptık, 35 liraya satıyoruz. Bir ana yemek, bir salata ve pilav. Menü olmayan yemek de 40 lira ama o da kurtarmıyor.

- Kıymanın kilosu geçen sene 55 liraydı, bu sene 115 lira. Bir elemanımız var, kendimiz çalışıyoruz. O yüzden ayakta kaldık, yoksa biz de kapanabilirdik. Kiramız 8 buçuktan 16 bin liraya çıktı. Etli yemek yapmıyoruz. Gerçekten çok pahalı. Bir etli yemeği 70 liraya satman lazım ki kurtarsın.

- Et fiyatları arttığı için çoğu etli yemeği menümüzden çıkardık. Tas kebabı ve rosto yapmıyoruz. Tavuk kavurma da yapmıyoruz. Onun maliyeti de çok yüksek. Sebzeli yemek yapmaya çalışıyoruz.

- Sabah 6 buçukta mekana geliyoruz. Gerçekten söylüyorum, elektriği kapatıyoruz sadece mutfakta yemek yapıyoruz. Saat 11.00'de ışıkları açıyoruz, çünkü elektrik faturası çok yüksek geliyor. Bir ton insan da veresiye yiyor zaten. Günde 15-20 kişi veresiye yiyor. Biz, malzemelere para yetiştiremiyoruz"

"DÜKKANIMIZI KAPATMAYI DÜŞÜNÜYORUZ"

16 yıldır esnaflık hayatında ilk kez bu kadar yüksek zamlarla karşılaştığını ve zorlandığını belirten Bilal Adıbelli ise şunları söyledi:

"- Bu zamlardan dolayı dükkanımızı kapatmayı düşünüyoruz. Çünkü altından kalkamayacak duruma geldik. Artan et ve yağ fiyatları, yani A'dan Z'ye her şey… Bu şekilde giderse hiçbir esnafın açık kalacağını düşünmüyorum.

- Her şeyi zamlı aldığımız halde 5 lira 3 lira koyamıyoruz. 10-20 lira zamlı aldığım ürün için kendi fiyatıma 2 lira zam yansıtamıyorum. Zam yansıttığımda müşterim gelmiyor. Fiyatlarımız şu an 30-35 lira arasında değişiyor. Et ve Süt Kurumu yüzde 48 zam yaptığını söyledi. Markette yüzde 65'e kadar çıkıyor bu zamlar.

- Biz, gidip her şeyi 3-4 katına almak zorunda kalıyoruz. Bu şekilde çok zor. Her zaman yaptığımız standart etli yemek ürünlerimiz var. Mecburen çıkarmak zorundasın, müşteri alışmış. Fiyata yansıttığında müşteri gelmiyor. Et ürünleri almamaya başlayacağız. Almayınca da iş olmuyor, çok zor durumdayız.

- Etli orman kebabı, etli güveç yaptığımız oluyor. Bir kilo patlıcan 30-35 lira olmuş. Sebze maliyeti de az değil. Kıymadan köfte yapıyoruz. Arnavut ciğeri yapıyordum. Artık çıkaramıyorum, çünkü zarar. Bunun firesi var, pişmesi var, yağı bir dünya para."

“3 ÇEŞİT 30 LİRAYA SATIYORUZ, HALK 'PAHALI' DİYOR"

Alsancak'ta 10 yıldır aynı lokantada çalıştığını belirten usta Ömer Ercan ise pandemi ve zamlar nedeniyle işlerin düştüğünü belirterek, "Tüp 300 lira oldu. Manav, pazar, tavuk yüzde 50 zamlandı. Şubat ayında 2 bin lira ödediğimiz elektrik faturası 6 bin lira geldi. Süt ve et ürünleri, hepsi zamlı. Kurtarmıyor bizi. Dün kasap geldi, 110 lira olan kıyma için ‘130 lira’ diyor. Tavuk dün 33 liraydı, bugün 40 lira diyor. Sıvı yağ 80-100 liraydı, şimdi 150 lira. Onu da bulamıyoruz. Esnaf lokantası olarak 3 çeşit 30 liraya satıyoruz, halk ‘pahalı’ diyor" diye konuştu.

"ET DÖNERİ KALDIRDIK"

Yemek tezgahını gösteren Ömer Ercan, şöyle devam etti:

"- Tezgah dolu, bu saatte normalde bitmesi lazımdı. Saat 3 (15.00) dedin mi eskiden kapatıp gidiyorduk. Dönerimiz duruyor, sulu yemeğimiz, çorbamız duruyor. Burada 12-13 kişi çalışıyoruz. Eskiden 20 kişiydik. Etli yemekleri zararına veriyoruz. 100 gram et koyuyoruz, 30 liraya veriyoruz.

- Yanına pilavını, cacığını ve veya salatasını da veriyorum; 30 lira. Etin kilosu ise 150 lira. Maliyeti bile değil. Ayakta duralım diye çalışıyoruz. Et döneri kaldırdık. Et takmıyoruz, sadece tavuk takıyoruz. Tavuğun kilosunu 17 liraya alıyorduk, şimdi 40 lira. 15 liraya dürüm veriyoruz. Şu lavaşın maliyeti sadece 2 lira. 150 liraya et alıyoruz. 30 liraya yarım ekmeği satamazsın, o yüzden kaldırdık et döneri."