Donald Trump'tan otomobillere vergi muafiyeti sinyali: 'Fikrimi değiştirmem ama...'

ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi günü yaptığı açıklamada çelik, alüminyum ve otomobiller dahil olmak üzere ithalat vergilerine değinerek, “Gümrük vergisi ne kadar yüksek olursa, o kadar hızlı gelirler” ifadelerini kullandı.

ABD, büyük oranda Tayvan ve Asya’nın diğer bölgelerinden ithal edilen çiplere bağımlı. Bu durum, hem Cumhuriyetçiler hem de Demokratlar tarafından ulusal güvenlik açısından ciddi bir tehdit olarak değerlendiriliyor.

Trump, pek çok hayati ilacın ABD yerine İrlanda ve başka ülkelerden ithal edildiğini belirterek, ilaç ithalatına da yeni vergiler getirmeyi planladığını söyledi. “Artık kendi ilaçlarımızı kendimiz üretmiyoruz” diyen Trump, üretimin yeniden ülkeye kaydırılması gerektiğini savundu.

Buna karşılık, bazı şirketlere gümrük vergilerinden muafiyet tanınabileceğine dair sinyaller vererek önceki tutumuna kıyasla daha esnek bir yaklaşım sergiledi.

Trump, otomotiv parçalarının Kanada, Meksika gibi ülkelerde üretildiğini hatırlatarak, bu şirketlerin ABD’ye geçiş sürecinde desteklenebileceğini söyledi. “Biraz zamana ihtiyaçları var çünkü onları burada yapmak zorundalar” açıklaması, otomobil şirketlerine yönelik olası muafiyetlerin habercisi oldu.

Bu açıklamaların ardından General Motors, Ford ve Stellantis hisseleri yükselişe geçti.

'BEN ÇOK ESNEK BİRİYİM'

Trump, muafiyetler hakkında yöneltilen soruya “Ben çok esnek bir insanım. Fikrimi değiştirmem ama esneğimdir” diyerek yanıt verdi. Ayrıca Apple CEO’su Tim Cook ile görüştüğünü ve ona destek verdiğini dile getirdi.

KARAR ALDI SONRA GERİ ADIM ATTI

Trump, 2 Nisan’da Vietnam gibi ülkeleri kapsayan “karşılıklı” gümrük vergisi planını duyurdu. Ancak tahvil piyasasındaki dalgalanmaların ardından bu tarifeleri 90 gün süreyle askıya aldı.

Söz konusu vergiler, daha önce tüm ithalata yüzde 10, çelik, alüminyum ve otomobillere yüzde 25 oranında uygulanan vergilere ek olarak getirildi. Kanada ve Meksika’dan gelen birçok ürüne de yüzde 25 vergi uygulanmaya başlandı. Bu hamlelerle birlikte ABD’nin gümrük tarifeleri son yüzyılın en yüksek seviyelerine ulaştı.

Geçtiğimiz hafta Çin’le yaşanan gerilimin ardından Çin’den ithal edilen ürünlere uygulanan tarifeler yüzde 145’e çıkarıldı. Ancak cuma günü akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar, televizyonlar ve diğer elektronik ürünler bu vergilerden muaf tutuldu. Bu ürünler, ABD’nin Çin’den yaptığı toplam ithalatın yaklaşık dörtte birini oluşturuyor.

Yönetim, bu ürünlerin çip bağlantılı ulusal güvenlik soruşturmasına dahil edileceğini açıkladı. Ancak sektör temsilcileri, bu kararların asıl nedeninin elektronik ürünlerde fiyat artışına yönelik toplumsal tepkiden kaçınmak olduğunu düşünüyor. Ayrıca Apple gibi teknoloji devlerinin Beyaz Saray’la temasa geçerek tarifelerin kendilerine zarar vereceğini bildirdiği de konuşuluyor.

Yeni çip vergilerinin, Trump’ın daha önce çelik ve alüminyumda kullandığı 1962 tarihli Ticareti Genişletme Yasası’nın 232. Bölümü kapsamında uygulanacağı belirtiliyor.

Beyaz Saray Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Kevin Hassett, pazartesi günü yaptığı açıklamada çip tarifelerinin ulusal güvenliği sağlamak adına gerekli olduğunu savundu.

FABRİKA YATIRIMLARI ARTIYOR

Trump, çip vergilerinin şirketleri üretimlerini ABD’ye kaydırmaya teşvik edeceğini söyledi. Bu kapsamda bazı şirketlerden olumlu adımlar geldi. Dünyanın en büyük çip üreticisi TSMC, önümüzdeki dört yıl içinde ABD’de 100 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıkladı.

Apple da ülke genelindeki tesislerini büyütmek için dört yılda 500 milyar dolarlık bir yatırım planı duyurdu. Çip üreticisi Nvidia ise yapay zeka için tamamen ABD’de üretilecek süper bilgisayarlar geliştireceğini bildirdi. Nvidia, bu alanda toplamda 500 milyar dolara varan bir altyapı yatırımı planlıyor.

Nvidia CEO’su Jensen Huang, “Dünyanın yapay zeka altyapısının motorları ilk kez Amerika Birleşik Devletleri'nde inşa ediliyor” dedi.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada bu gelişmelere “Trump etkisi iş başında” denilerek dikkat çekildi. Açıklamada, “Bu endüstrileri kendi bünyemize katmak Amerikan işçisi, Amerikan ekonomisi ve Amerikan ulusal güvenliği için iyi – ve en iyisi henüz gelmedi” ifadeleri yer aldı.

Ancak eleştiriler de var. Bazı çevreler, Trump yönetiminin Biden döneminde çip fabrikalarına verilen hibeleri geri çekmekle tehdit ettiğini hatırlatarak, tarifelerin yerli sanayiye katkı sağlayıp sağlamayacağı konusunda kuşkular taşıyor.

Öte yandan, Çin, Japonya, Güney Kore ve Tayvan gibi ülkelerin de yarı iletken üretimini vergi indirimleri ve sübvansiyonlarla yoğun biçimde desteklediği biliniyor.