Çin yapımı elektrikli araçlara gümrük duvarı: Yüzde 35'e kadar ek vergi!

Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, 4 Ekim'de yapılan oylamada, Çin yapımı elektrikli otomobillere yüzde 35'e kadar ek gümrük vergisi uygulanmasına onay verdi. Bu karar, AB ülkelerinin yerli otomobil endüstrilerini koruma amacıyla, ABD, Kanada, Brezilya, Meksika ve Türkiye gibi ülkelerle birlikte hareket etmesi anlamına geliyor.

AB Komisyonu'nun Çin'den ithal elektrikli araçlar üzerinde yürüttüğü sübvansiyon soruşturmasının ardından alınan bu kararla, ABD merkezli elektrikli araç üreticisi Tesla'nın Çin'de üretilen modellerine yüzde 7,8, BYD'ye yüzde 17, Geely'ye yüzde 18,8, soruşturmada işbirliği yapan üreticilere yüzde 20,7, işbirliği yapmayan devlet şirketi SAIC Motor ve diğerlerine ise yüzde 35,3 ek vergi uygulanacak.

AB ülkeleri, yüzde 10 standart gümrük vergisi ile birlikte toplamda yüzde 45'e kadar çıkan yeni tarifelerle, Çin'in artan elektrikli araç üretimine karşı ulusal sanayilerini korumak için gümrük duvarlarını yükseltme kararı aldı.

Son yıllarda, Çinli elektrikli otomobil üreticileri, fiyat avantajı ile dünya genelinde ve özellikle Avrupa pazarında hızlı bir şekilde pazar paylarını artırıyordu. Avrupa, içindeki farklı görüş ayrılıklarına rağmen bu konuda ortak bir politika belirlemiş oldu.

AB Komisyonu, Ekim 2023'te Çin'den ithal elektrikli araçlara yönelik sübvansiyon soruşturması başlatmış ve bu soruşturmanın sonucunda, birlik üyesi ülkelere yapılan ithalatlarda geçici ek vergiler getirme kararı almıştı. Daha önce AB, Çin'den gelen elektrikli araçlara standart yüzde 10 vergi uyguluyordu.

ÜRETİMDE KAPASİTE FAZLASI

Çin'in elektrikli araç üretimi, 2023 yılında dünya genelindeki bu sektördeki üretimin yaklaşık yüzde 58'ine ulaşmış durumda. Eleştirmenler, Çin endüstrisinin, iç talebi karşılayacak düzeyin üzerinde üretim yaparak ihracata yönelik bir kapasite fazlası oluşturduğunu belirtmektedir.

Çin Otomobil Üreticileri Birliği'ne (CAAM) göre, 2023 yılında ülkede 9,1 milyon elektrikli araç üretildi. Bu üretim, dünya genelindeki toplam 13,8 milyon elektrikli araç satışının yaklaşık yüzde 70'ini oluşturuyor. Bu dönemde, Çinli üreticiler 1,6 milyon elektrikli aracı ihraç etti.

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, nisan ayında Pekin'e yaptığı ziyarette, Çin ekonomisindeki dengesizliklere dikkat çekmiş ve elektrikli araç üretimi dahil bazı sektörlere büyük ölçekli devlet destekleriyle aşırı yatırımlar yapıldığını belirtmişti. Bu durumun hem ABD hem de dünya ekonomisi için riskler taşıdığı uyarısında bulundu.

İLAVE GÜMRÜK TARİFELERI

Dünyada birçok ülke, yerel pazarlarını Çin'den ithal edilen ucuz elektrikli araçların etkisinden korumak amacıyla ilave gümrük vergileri uyguluyor. ABD, Kanada, Brezilya ve Türkiye gibi ülkeler, ulusal otomotiv sanayilerini koruma çabasıyla çeşitli adımlar attı.

ABD'de Joe Biden yönetimi, mayıs ayında elektrikli araçlar dahil birçok ürün için ek gümrük tarifeleri uygulama kararı aldı. Eylül itibarıyla çelik, alüminyum ürünleri ve bataryalara yüzde 25, yarı iletkenler ile güneş panellerine yüzde 50, elektrikli araçlara ise yüzde 100 ek gümrük vergisi getirildi.

Kanada, 1 Ekim'den itibaren Çin'den ithal elektrikli araçlara yüzde 100, alüminyum ve çelik ürünlerine ise 15 Ekim'den itibaren yüzde 25 gümrük tarifesi uygulayacağını açıkladı. Brezilya ise elektrikli ve hibrit araçların gümrük tarifelerini aşamalı olarak artırma kararı aldı. Türkiye, 2023'te Çin'den ithal elektrikli araçlar ve içten yanmalı motorlu ile hibrit otomobiller için yüzde 40 ilave gümrük vergisi uygulamaya başladı.

YENİ 'ÇİN ŞOKU' OLABİLİR Mİ?

Elektrikli araç üretimi, yeşil dönüşümün temel unsurlarından biri olarak ulusal endüstrilerin sürdürülebilirliğini sağlamak açısından kritik öneme sahip. Ülkeler, bu dönüşüm sırasında sanayisizleşme riski taşımak istemiyor.

AB'nin kararında 27 üye ülkeden 10'u destek verirken, 5'i karşı oy kullandı, 12 ülke çekimser kaldı. Fransa, İtalya ve Polonya gibi büyük ülkeler öneriye destek verirken, Almanya, Macaristan ve bazı küçük ülkeler karşı çıktı. Almanya'nın büyük otomotiv şirketleri, gümrük tarifelerine karşı çıkarak diğer ülkeleri ikna etmeye çalıştı.

YERELLEŞME STRATEJİLERİ

Pekin yönetimi, şu ana kadar tarifelere karşılık vermekten kaçınırken, Çinli şirketler gümrük tarifesi uygulayan ülkelerde üretimi yerelleştirerek iç pazarda daha etkin olmayı planlıyor. Önde gelen Çinli elektrikli araç üreticileri, Avrupa'da fabrikalar açarak, ürettikleri araçları iç pazarda gümrüksüz satmayı hedefliyor.

Çinli BYD, Aralık 2023'te Avrupa'daki ilk fabrikasını Macaristan'da kuracağını duyurdu. Diğer bir üretici Chery, İspanya'da yerel bir üreticiyle ortaklık kurarak üretime başlamayı planlıyor. SAIC Motor da Avrupa'da fabrika kurma görüşmeleri yürütüyor.

Türkiye, Çinli şirketlerin üretim üslerini planladığı ülkeler arasında yer alıyor. BYD, Türkiye'de yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım yapmak üzere anlaşma imzaladı. Chery'nin de Türkiye'deki yatırımları için görüşmelerin son aşamasına geldiği belirtiliyor.