Çarpıcı rapor: Çalışma süresi azaltılırsa ek istihdam yaratılabilir

İVME Hareketi’nden Ömer Ünal’ın, kaleme aldığı ‘Türkiye’de Çalışma Saatleri - İşsizlik İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme’ raporu yayımlandı. 

Raporda Türkiye'deki mevcut düşük ücret politikası, yüksek hane borçları ve kalıcı işsizlik sorunlarıyla birlikte, mevcut yasal çalışma sürelerinin aşılarak çalışmanın norm haline geldiği ve neoliberal kalkınma politikalarının ise işsizlik sorununu çözmek yerine yoğunlaştırdığı tespit edildi.

YÜZDE 20 HAFTADA 60 SAATTEN FAZLA ÇALIŞIYOR

1980’li yıllardan bu yana Türkiye’nin en büyük sosyo-ekonomik sorunu olan işsizliğin son 20 yıldır uygulanan neoliberal kalkınma politikası ile daha da kalıcı hale geldiği vurgulanan raporda, bu durumun düzeltilmesi için yasal çalışma saatlerinin denetimlerinin artırılması ve çalışma sürelerinin kısaltılması önerildi.

OECD verilerine göre, Türkiye'deki çalışanların yüzde 20'si haftada 60 saatten fazla çalışıyor. Eurostat'a göre ise Türkiye’de ortalama çalışma süresi haftada 48.3 saat. 

Türkiye, hem haftalık çalışma süresi uzunluğu hem de haftada 49 saatten fazla çalışan sayısı bakımından 163 ülke arasında 21. sırada.

ÇALIŞMA SÜRESİ AZALTILIRSA…

Raporda yer verilen hesaplamalara göre, mevcut süre içinde çalışıldığında veya haftalık yasal çalışma süresi yüzde 5 ila 7 arasında azaltıldığında, 1 ila 2 milyon arasında ek işgücüne ihtiyaç duyulacak.

Raporun vurguladığı önemli bulgular arasında, Türkiye'de yasal düzenlemelere rağmen haftalık çalışma saatlerine uyulmaması da var. OECD verilerine göre Türkiye’de çalışanların yüzde 20’si haftada 60 saat, yüzde 30’u ise haftada 50 saatten fazla çalışıyor.

“45 SAATTE ÇEKİLMESİ DURUMUNDA…”

Ömer Ünal’ın çalışmasına göre Türkiye’de çalışma saatlerinin kademeli olarak azaltılması sonrası ortaya çıkacak gerekli işgücü 3 farklı veriye göre incelendiğinde şu hesaplamalar ortaya çıktı:

‘‘TÜİK verilerine göre SGK 4A kapsamında haftada 45 saat çalışan 16 milyon 852 bin 877 kişinin haftada 42,5 saat çalışma gerçekleştirmesi halinde mevcut işgücüne ek olarak 991 bin 345 kişi daha gerekmektedir.

OECD verilerine göre haftada 60 saatten fazla çalışan işgücünün yasal çalışma süresi olan 45 saate çekilmesi ile 1 milyon 123 bin 525 yeni çalışana ihtiyaç doğmaktadır.

Eurostat verilerine göre haftada ortalama 48,3 olan çalışma süresinin işgücünün yasal çalışma süresi olan 45 saate çekilmesi durumunda ek olarak 1 milyon 235 bin 877 çalışana ihtiyaç duyulmaktadır.’’

İŞSİZLİK ORANI SABİT

Raporda incelenen bazı istatistiklere göre, küresel ölçekte istihdam oranlarında 2000-2023 yıllarında sayısal anlamda bir artış sağlanmış olsa da istihdama katılımda yüzde 3.6’lık düşüş gözlemlendi.

Bu düşüşe karşın 2000 ve 2023 yıllarındaki küresel işsizlik oranının yüzde 5,8 seviyesinde kalması, küresel ölçekte işgücüne katılım oranının düşmesine rağmen işsizlik oranının sabit kaldığını ortaya koydu. 2000 yılından günümüze dek uzanan süreç incelendiğinde ise TÜİK verilerine göre, 2000 yılında yüzde 6,5 olan işsizlik 2022 yılında yüzde 10’a yükseldi.

GREV HAKKI ENGELLENDİ

Raporda yer verilen bazı bulgular şöyle:

- Temmuz 2023 itibariyle SGK’ya kayıtlı işçilerin yüzde 14.76’sının sendika üyesi olduğu Türkiye’de sendikalaşma, toplu sözleşme ve grev hakkına yönelik bürokratik engeller oldukça fazla.

- Bunun yanı sıra 2012-2022 yılları arasında 41.320 işçi grev hakkını kullanabilirken 177 bin işçinin ise, ‘grev ertelemesi’ adı altında ‘milli güvenliği etkilediği’ ileri sürülerek grev hakkı sonlandırıldı.

- Türkiye’de işveren/sermaye grupları, zaman içerisinde iş hukuku ve sosyal güvenlik gibi çalışma yaşamına ilişkin pek çok düzenlemeyi kendi lehlerine değiştirmekte.