AKP iktidarının 2021 sonunda açıkladığı orta vadeli plan daha ilk yılında saptı

Hükümetin 2021 yılı eylül ayında üç yıllık yol haritası olarak açıkladığı orta vadeli programdaki (OVP) hedeflerinin neredeyse tamamı daha yılın ilk çeyreğinde çökerek “hayal” oldu. Tek haneye inmesi hedeflenen enflasyonda çift hane ile 20 yılın rekoru yaşanırken ortalama dolar kurunda 2024’ün hedefi bile çoktan aşıldı. “Cari denge” üzerine kurulan yeni ekonomi modeliyle işler tersine döndü. 2024’te yüzde 11 olarak hedeflenen işsizlik TÜİK’e göre yüzde 24.4 seviyelerine çıktı. 

İktidarın 2022-2024 dönemini kapsayan OVP’deki hedefleri ile şu anki durum şöyle:

- Enflasyon: OVP’ye göre TÜFE bu yıl için yüzde 9.8 olarak öngörülmüştü. TÜFE gelecek yıl yüzde 8’e, 2024’te de yüzde 7.6’ya inecekti. Düşmek bir yana mart ayı TÜFE rakamı 20 yılın zirvesine çıkarak yüzde 61.14’e ulaştı. ÜFE ise yüzde 115 oldu. TÜFE ile ÜFE arasındaki makasın iyice açılması enflasyonun önümüzdeki aylarda da yüksek seyredeceğini gösteriyor. 

- Büyüme: OVP’ye göre bu yıl için öngörülen büyüme yüzde 5’ti. 2023 ve 2024’te de yüzde 5.5’er büyüme öngörülmüştü. İktisatçılar bu büyüme beklentilerini inandırıcı bulmamıştı. IMF ve finans kurumları, Türkiye’nin bu yıla ilişkin büyüme tahminini yüzde 3.3 olarak açıkladı. Ayrıca kişi başına gelirde de 10 bin doların üstü hayal oldu. 2021’de kişi başına gelir 9 bin 539 dolar olarak gerçekleşti. OVP’de 2022’ye ilişkin beklenti de 9 bin 947 dolar.

- İşsizlik: OVP’de bu yıla ilişkin işsizlik oranı hedefi yüzde 12. TÜİK’in 23 Mart’ta yayımlanan verisine göre, 2021 işsizlik oranı da yüzde 12 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 24.4 oldu. 

- Petrol: OVP’de ham petrol fiyatı - brent varili 68.3 dolar olarak tahmin edilmiş ve bütün planlama da buna göre yapılmıştı. Savaşla birlikte brent petrolün varil fiyatı 107.7 dolar seviyelerinde bulunuyor. 

- Cari açık: OVP’de 2022 için öngörülen cari işlemler dengesi eksi 18.6 milyar dolardı. Oysa cari açık şu anda 20.22 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. 

- Bütçe dengesi: OVP’ye göre bütçede bu yıl 278.4 milyar lira açık bekleniyor. Bütçe yılın ilk iki ayında Merkez Bankası’ndan aktarılan 49.3 milyar TL’lik kâr payı avansı ve ihtiyat akçesi aktarımının da etkisiyle fazla verdi. Ancak bundan sonraki aylarda kur korumalı mevduat hesaplarının da etkisiyle bütçe açığının hızla artması bekleniyor.  

- Dolar tahmini: Ortalama dolar kurunun 2022’de 9.27 TL, 2023’te 9.77 TL, 2024’te ise 10.27 TL olması öngörülüyordu. Oysa dün öğle saatlerinde dolar kuru 14.72 lira seviyesindeydi. Yani daha 2022’nin 4. ayında 2024’te hedeflenenin çok üzerine çıkıldı.