42 işçi ölmüştü: Denetim yapan müfettişler hakkında soruşturma izni verilmedi

Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) ait maden ocağında 14 Ekim 2022 tarihindeki grizu patlaması sonucu 42 işçinin yaşamını yitirmesine ilişkin dosyada Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, faciadan önce madende denetim yapan iş başmüfettişleri İ.G. ve C.T. hakkında soruşturma izni vermedi.

Amasra Cumhuriyet Başsavcılığı’nın ‘görevi kötüye kullanma’ iddiasıyla başlattığı soruşturmaya ilişkin izin talebine ilişkin Bakan Vedat Bilgin’in 8 Mart 2023 tarihinde verdiği kararda, izin verilmeme gerekçeleri anlatıldı. Kararda, iki iş müfettişinin suçlamaya konu denetimi katliamdan 3 gün önce sonlandırdığı görüldü.

RAPOR FACİADAN SONRA HAZIRLANDI

Bakan Bilgin, savcılığa sunduğu “izin yok” kararında, iki iş müfettiş hakkında bakanlık adına yürütülen soruşturmanın sonucuna atıf yaptı. Bakanlık, faciadan 3 gün önce sonlandırdıkları denetime ilişkin, iki iş müfettişi hakkında faciadan 16 gün sonra, yani 30 Ekim’de rapor hazırladı. İş müfettişlerinin tespit ettiği eksiklikler Bartın İŞKUR İl Müdürlüğü’ne gönderildi ve Amasra Müessesi’ne kesilen idari para cezası facianın ardından ödendi.

Raporda, facianın ardından hazırlanan bilirkişi raporuna da atıf yapıldı. Bilirkişilerin bakanlık müfettişlerine yönelik “Ocağın metan gelirinden hiç bahsedilmediği, metan değerinin yüzde 2'yi geçtiği zaman dilimlerinde ocağın boşaltılmamış olması ile ilgili hiçbir eleştiri yapılmadığı” tespitine karşı bakanlığın hazırladığı raporda, müfettişler şöyle savunuldu:

“Merkezi gaz izleme sistemi kayıtları müfettişlerce yerinde incelendi. Uyarı veren bazı gaz değerleri sorgulandı. İşveren bu tarz uyarıların nedenini yeraltı ile anlık teyit etti ve edilemezse gerekli tedbirlerin ivedilikle alındığını beyan etti. Çalışan cephesi açısından ifadesi önemli olan çalışan temsilcileri de "Bir tehlike anında çalışanların mutlaka ayaktan dışarıya çıkarılıyor’ beyan etti. Teftiş sırasında müfettişlerce de fiilen gaz ölçümü yapıldı ve sonucu uygun oldu. Ocak gazları konusunda tehlike yaratacak bazı unsurlar da ortadan kaldırıldı.”

"TEFTİŞ TARİHİNDE TESPİTLER MEVZUATA UYGUNDU"

Raporda, “Teftiş tarihinde yapılan tespitlerin mevzuata uygun olduğu, bundan dolayı müfettişlerden bu konularda herhangi bir öneri ve eleştiri getirmeleri beklenemez” denildi.

TUTUKLANAN MÜDÜRE İTİBAR ETMİŞLER

Bakanlık raporunda, bilirkişilerin “işletmedeki yetersiz mühendis sayısına ilişkin müfettişlerin bir tespitte bulunmadığı” iddiasına ilişkin olarak ise teftiş sırasında madende yeterli olarak 13 mühendisin bulunduğu yönünde tespit yapıldığı ifade edildi.

Rapordan, müfettişlerin, tutuklanan işletme müdürü Selçuk Ekmekçi’nin ve çalışan temsilcilerinin “İş güvenliği uzmanları her vardiyada yer altında görev yapıyor. Ayrıca nezaretçi ve üretim nezaretçileri, iş güvenliği kurallarına uyulup uyulmadığını denetliyor. Görülen aksaklıklar yerinde gideriliyor. Uzun sürecek işler organize edilerek kısa zamanda uygun hale getirildi” sözüne itibar ettiği anlaşıldı.

“TEFTİŞTEN SONRA EKSİKLİK OLMUŞ İSE…”

Raporda, müfettişlerin madende mevzuata göre 7 katılımcı yeterliyken uzman, mühendis ve teknik elemanlardan oluşan 21 katılımcıyla iş sağlığı ve güvenliği kurulunun en son 30 Eylül 2022 tarihinde toplandığı tespiti aktarılarak, “Teftiş tarihinde iş güvenliği organizasyonu ve nezaret konusunda iş yerinde bir mevzuata aykırılık tespit edilemediğinden, müfettişlerden nezaret konusunda bir öneri ve eleştiri getirmelerinin beklenemez. Teftiş tarihinden sonra kazanın meydana geldiği tarihte iş yerinde bir nezaret eksikliği olmuş ise bundan müfettişler sorumlu tutulamaz” denildi.