Uzmanlar, ihlal durumunda nereye başvurulacağını bilmenin önemine eğiliyor: Destek erişebilir olmalı

Akço ile çocuk hakları üzerine konuştuk.

• Neler çocukların hakları olarak görülüyor? 

Bir çocuğun doğması, hayatta kalması, hayatını sağlıklı olarak sürdürmesi, söz sahibi olabilmesi gibi bir birey olarak var olmasına dair her şeyi kapsayan bir kavram, çocuk hakları. İnsan haklarından, çocukluğun dikkate alınarak hakların tarif edilmiş olması ile farklılaşıyor. Bazı haklar yaşa dair statüden, yetişkinlikle çocukluk arasındaki farklılıktan kaynaklanıyor. Örneğin yetişkinler için adil yargılanmanın önemli bir unsuru olan aleni yargılanma hakkının, çocuklar için koruyucu olmadığı düşünüldüğünden yargılamaların kapalı olması usulü benimsenmiştir. Bir başkası ise çocuğu yetişkinden korumayı hedefleyen haklara ilişkindir. Anne babaya karşı haklar bu kapsamdaki haklardandır.

• Çocukların kendi haklarından haberleri var mı? 

Çocukların hakları hakkında bilgi sahibi olmaları için sadece çocukların değil, çocuklarla yaşayan ve çalışan herkesin de düzenli bilgilendirildiği bir sistem olması gerekir. Elbette öncelikle hakkın özneleri olan çocukların birçok farklı kaynak ve hizmetten bu konuda yararlanabiliyor olmaları gerekir. Hem eğitim müfredatının içinde, hem çocukların çokça zaman geçirdikleri sosyal medya gibi mecralarda, hem hizmet aldıkları yerlerde hakları konusunda bilgi veren içerik ve materyallere erişebiliyor olmaları gerekir.

(Seda Akço)

‘KAVRAMLARIN İÇİ BOŞALIYOR’

• Haklarını ne ölçüde kullanabiliyorlar? 

Bütün haklarını eksiksiz biçimde kullanabilen bir çocuk bulunduğunu düşünmüyorum. Ancak elbette çocuklar arasında büyük farklılıklar var. Bu da aslında temelde eşit olanaklara sahip olma hakkını kullanamadıkları anlamına gelir. Öncelikle çocukların gelişimleri için gerekli beslenme, eğitim, psikososyal açıdan desteklenme, oyun gibi haklarını eşit biçimde kullanabilmeleri için bu hizmetlerin bütün çocuklar bakımından aynı ve ihtiyaçlarına uygun nitelikte erişilebilir olması gerekir.

• Yetişkinler ihlaller konusunda nasıl bir yol izlemeli?  

Çocuk koruma sistemini harekete geçirici bildirimi yapmak gerekir. Ardından da takip etmek gerekir. Acaba sistem çalıştı mı, ne yapıldı? Bu soruların cevaplarını takip edersek, sistemin eksiklerini görür ve iyileştirmeleri talep edersek çocuklar için daha güvenli bir sistem oluşturabiliriz. 

• En çok hangi haklar ihlal ediliyor? 

Katılım hakları bütün toplum kesimlerinde ortak olarak ihlal edilen hak olma özelliğine sahip kanaatimce. En kritik ihlalin ise yeterli yaşam standardına sahip olma ve çocuğun anne babasının kendisine yeterli bakım verebilmesi için devlet tarafından desteklenmelerini talep etme haklarında yaşandığını düşünüyorum. l Eğitim Servisi