Hacer Foggo: 'Okullarda ücretsiz beslenme programları uygulanmalı'

CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo, örgün eğitimde okuyan öğrenci sayısının azaldığını, açık öğretimdeki öğrenci çocuk ve gençlerin sayısının ise arttığına dikkat çekerek “Gözlemlerimden biliyorum bu çocukların çoğunluğu bir süre sonra açık öğretimi de bırakacak. Okul kaydı bulunmayan 1 milyondan fazla çocuk var. Bunlara, açık öğretimdeki 1 milyon 738 bin ile mesleki eğitimdeki 401 bin çocuk eklenince, örgün eğitimde olmayanların toplam sayısı 3 milyonu geçiyor. Bu rakam hem bu çocukların hem de ülkenin geleceği açısından endişe verici. Bir çocuğun egˆitim hayatından tamamen kopması, o çocuğun yoksulluk döngüsünde çıkma ihtimalinin yok denecek kadar az olması anlamına geliyor” dedi.

Foggo ile çocuk yoksulluğunu ve bu durumun çocuk ve gençlerin eğitim yaşamlarını nasıl etkilediğini konuştuk. 

• Çocuklar en çok ne tür işlerde çalışıyor?

Çocuklar genellikle, tarım ve hizmet sektöründe çalışıyor. 2021, TÜİK verilere göre 15-17 yaş arasındaki çocukların yüzde 16.4’ü işgücünde, yani her yüz çocuktan 16’sı halihazırda çalışıyor ya da aktif olarak iş arıyor. Cinsiyete göre bakıldığında; oğlan çocuklarda işgücüne katılım oranı yüzde 22.9 iken kız çocuklarda bu oran yüzde 9.5’tir. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi verilerine göre 2021 yılında Türkiye’de en az 62 çocuk, çalışırken hayatını kaybetti. İSİG Meclisi’nin konuyla ilgili verileri tuttuğu 2013 yılından bu yana ise ölen çocuk işçi sayısı toplamda en az 556 olarak açıklandı. İSİG, Türkiye’de son dokuz yıl içerisinde ölen çocukların 316’sının tarım ve orman; 57’sinin inşaat 37’si metal; 27’sinin ise konaklama ve eğlence işkolunda hayatını kaybettiğini duyurdu. 

(Çocuklar genellikle, tarım ve hizmet sektöründe çalışıyor.)

AÇLIKLA MÜCADELE 

• Velilerin başlattığı “Çocuklar derse aç girmesin, okulda bir öğün yemek verilsin” kampanyası devam ediyor. Sizce tahminen kaç çocuğun beslenme çantası boş oluyor? 

Böyle bir istatistik yok elimde ama şunu çok açık ifade edebilirim devlet okullarında kayıtlı olan çocukların yüzde 80’inden fazlası beslenme götürmekte zorluk çekiyor. 

Geçen hafta Sağlık Bakanlığı web sitesinde “Okul Çağı Döneminde Beslenme” başlıklı muhteşem bir rapor hazırladı. Okul çağındaki 6-12 yaş çocukların yeterli ve dengeli bir şekilde beslenmesinin sağlanması gerektiğinden söz etti. Ama ortadaki tablo ve gerçeklik şu çocuklar gıdaya erişemiyor, okula aç gidiyor ve her gün evde okulda açlıkla mücadele ediyorlar, ne bulursa yiyorlar, sadece o günü bir şekilde atlatmaya odaklanıyorlar. Böyle bir durumda ne yemeleri gerektiği değil yemeleri gereken gıdaya nasıl erişeceklerine kafa yorulması gerekmiyor mu? Bir an önce çok çok acil Türkiye’deki her devlet okulunda ücretsiz beslenme programının hayata geçirilmesi gerekiyor. 2019 yılı, Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi’nin Türkiye’de Okul Çağı Çocuklarında Büyümenin İzlenmesi Araştırma Raporu’na göre, kronik açlık nedeniyle Doğu Anadolu’da çocukların yüzde 3.5’i, Güneydoğu Anadolu’da yüzde 5.4’ü bodur kaldı. Türkiye ortalaması ise yüzde 2. Şu anda yeni bir araştırma yapıldığında ki Hacettepe Üniversitesi 2023 yılında bunu açıklayacaktır, durumun çok daha vahim olacağını göreceğiz. 

(Hacer Foggo)

BİRİNCİ ÖNCELİK GIDA OLDU

• Size en çok ne tür destek talebinde bulunuluyor? 

20 yıldır bu alanda çalışıyorum ve yıllarca çocukların okul devamlılığı, okul terki kadınların güçlendirmesi için çabaladım. Ama son üç yıldır öncelikli olarak sadece ailelerin çocukların temel ihtiyaçlara erişmesi için çaba gösteriyorum. Birinci öncelik gıda, ikincisi barınma. Eğitim artık aileler için en alt sıraya indi. Yani gıda talebi çok fazla şimdi okulların açılması ile birlikte üniforma, ayakkabı, kırtasiye ve yine beslenme çantası ve yine gıda. Daha önce aileler için öncelik çocuğun eğitimi birinci sıradaydı. Çocuk kendini sürekli geçim kaygısının olduğu bir evde işe yaramaz bir yük gibi görüyor. Bu nedenle çok kolay okulunu bırakıp çalışmaya başlıyor. Bu nedenle okul terki, okul devamsızlığı yada açık öğretime yönlendirme arttı. Çünkü çocuklar çalışmaya başladı artık çok geç kaldılar bu durumu önlemek için. Şimdi yoksulluk döngüsünün içine giren ve çıkmama olasılığı yüksek milyonlarca çocuk var.

• Eğitimi bırakmak zorunda kalan, derse aç giren, açlık sınırındaki çocuklar için en öncelikli yapılması gerekenler neler sizce?

Bir an önce devlet okullarda ücretsiz beslenme programları uygulanmalı ve hiçbir çocuk okula aç gitmemeli. Ayrıca her okula çocukların temiz suya erişebilmeleri için ücretsiz sebiller konulmalı, çocuklar su alamıyor. Kız öğrencilerin rahatça erişebileceği ücretsiz pedler olmalı okullarda. Hemen ama çok acil yerine getirilmeli. Bir çocuğun bütün bu ihtiyaçları düşünmesi utanç verici öyle değil mi? Çocuk temel ihtiyaçları değil, okuyacağı kitabı, dinleyeceği müziği, izleyeceği filmi düşünmeli.