Çocuklarda dijital bağımlılık artıyor

Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Sadi Seferoğlu, Sabri Ülker Vakfı’nca düzenlenen “Uluslararası Beslenme, Sağlık Okuryazarlığı ve Eğitim Konferansı”nda yaptığı konuşmada, çocuklardaki “dijital bağımlılık” ve “dijital obezite” sorunlarına dikkat çekti.

Dijital bağımlılığın, akıllı telefon gibi dijital cihazların aşırı bir şekilde kullanılması demek olduğunu belirten Prof. Seferoğlu, “Bu bağımlılık türü son yıllarda üstünde çok yoğun tartışılan bir kavramdır. İnternet kullanımını sınırlandırma konusunda sorun yaşayan bireylerin, tıpkı alkol ve uyuşturucu madde bağımlıları gibi olumsuz sonuçlarla karşılaştığı görülmektedir. İnternet bağımlılığı, bireyin internet kullanımını kontrol edememesi, aşırı kullanımından dolayı iş, aile ve sosyal hayatında sorunlar yaşaması şeklinde tanımlanabilir” dedi. 

HİJYEN EKSİKLİĞİ 

Prof. Sadi Seferoğlu’nun verdiği bilgilere göre, dijital bağımlılık belirtileri şunlar: 

- Hijyen Eksikliği (Önceliğin bağımlı olunan alana verilmesi nedeniyle, banyo yapma, diş fırçalama, odanın toparlanması gibi rutin temizlik alışkanlıklarının daha az önemsenmesi.)

- Çevrimdışı etkinliklere, sosyal hayata olan ilginin azalması.

- Teknolojiden uzaklaşmada, bağlantıyı kesmede, ekrandan uzak kalmada zorlanma. Uzak kalındığında sinirlilik ve yoksunluk hissi.

- Okuldaki, işteki veya kişisel ilişkilerdeki olumsuzluklara rağmen kullanıma devam etme.

- Teknolojik olmayan veya çevrimdışı etkinliklerde bile geçmiş teknolojik faaliyetler hakkında düşünme veya ileriye dair planlar kurma.

BU SORULARI SORUN 

Çocukların bağımlılık durumlarını anlamaya yönelik sorular...

- Bilgisayar/internet kullanımı sırasında artan coşkulu bir durum var mı?

- Aile ve arkadaşlarını ihmal ediyor mu?

- Çevrim-içi kalabilmek için uykusunu ihmal ediyor mu?

- Dijital teknolojileri/ortamı vs. kullanımıyla ilgili olarak diğer kişilere karşı dürüstlükten uzaklaştığı oluyor mu?

- İnternette çevrim-içi olunduğunda kendini suçlu, endişeli vs. hissediyor mu?

- Aşırı kilo alımı ya da kaybı, sırt ağrısı, baş ağrısı, el ve kollarda karıncalanma gibi fiziksel değişiklikler gözleniyor mu?

DİYET LİSTESİ 

- Kullanımların (öğünlerde olduğu gibi) arasını uzun tutmak.

- Evdeki kablosuz ağları belli saatlerde kapatmak.

- Kullanılan cihazlardaki bildirimleri kapatmak.

- Akıllı telefonlarda gece saati uygulamasına geçmek.

- Dijital teknolojilerin kullanım sürelerini azaltma konusunda gerçekçi hedefler belirlemek.

Kullanım süresini giderek azalan bir şekilde azaltmakta yarar bulunmaktadır.

Araştırmalar, davranış değişikliğinin kademeli olduğunda başarılı olma olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Sürecin en başında çok iddialı bir hedef belirlenirse, başarısız olma olasılığı yüksek olabilir. Bunun sonucunda da “Ben bunu asla başaramayacağım” şeklinde bir duygunun yaşanması söz konusu olabilecektir.

SOSYAL MEDYA ETKİSİ

- Veri stokçusudurlar. Ellerine geçen her şeyi ileride gerekebilir düşüncesiyle biriktirirler.

- Ellerindeki veri depolama araçlarının bütün kapasitesini doldururlar. Telefonun hafızası sürekli doludur. 

- Sosyal medya ortamlarında çok zaman geçirirler.

- Birden fazla sosyal medya ortamını kontrol ederler. Amaç hiçbir şey kaçırmamaktır. 

- Birden fazla sosyal medya hesapları bulunmaktadır.

- Sosyal medya hesaplarındaki profillerini kendilerini olduğundan farklı yansıtacak şekilde düzenlerler.

- Bolca özçekim yaparak o fotolar üzerinde düzenlemeler yaparlar. Bu fotoları silmeyip saklarlar.

- Cihazlarına sürekli olarak yeni uygulamalar indirirler.

DİJİTAL DİYET NASIL YAPILIR

- Telefon ve/veya tabletteki kullanılmayan uygulamalar silinebilir.

- Telefonda “Kişiler” listesine gidip bu listedeki tanınmayan numaralar silinebilir. 

- Çeşitli uygulamalardan gelecek bildirimlerin gelmesini önlemek için ilgili seçenek kapatılabilir.

- Çocukların cihazlarında onların görmesi/erişmesi istenmeyen uygulamalar, siteler engellenebilir.