Venedik Komisyonu'ndan Türkiye'deki yeni seçim kanunu ile ilgili rapor: Seçim tarafsızlığına zarar verebilir

Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu bugün yayınladığı raporunda, iktidarın seçim yasasında yaptığı değişikliklere ilişkin görüşlere yer verildi. Komisyon, milletvekili seçim barajının düşürülmesini memnuniyetle karşılarken bazı değişikliklerin kapsayıcı demokrasi ve seçim tarafsızlığına zarar verebileceğini belirtti.

Raporda, yasanın seçim kurulu başkan ve üyelerinin "en kıdemli hakimler" arasından belirlenmesi zorunluluğunu kaldırması ile ilgili hükümlerinin, kurullara atamayı siyasi baskıya daha açık hale getirebileceği değerlendirmesi yapıldı. 

Rapora ilişkin açıklamada şunlar kaydedildi:

• Bazı olumlu hususların olmasına rağmen, Türkiye'de milletvekili seçim sürecini değiştiren yasa; daha yeni ve küçük partilere engel oluşturabilir. Ortak görüş, seçim barajının yüzde 10'dan yüzde 7'ye düşürülmesi ve görme engelli seçmenlerin seçimlere katılımının kolaylaştırılması gibi atılan olumlu yöndeki adımları memnuniyetle karşılamaktadır.
  
  
• Seçim barajının düşürülmesine karşın, Türkiye Avrupa'daki en yüksek baraja sahip ülkeler arasında bulunmaya devam ediyor. Finlandiya, İrlanda, Portekiz veya İsviçre gibi ülkelerde seçimlerde oransal sistemi kullanan ülkelerde ya hiç yasal baraj uygulaması yoktur ya da Çek Cumhuriyeti, Almanya, Polonya veya Romanya'daki gibi maksimum yüzde 5 oranında bir baraj belirlenir. Venedik Komisyonu'na göre doğal baraj uygulamasının etkisi önemli ve bu da küçük partilerin barajı geçseler dahi aldıkları destekle orantılı olarak Meclis’te temsil edilmelerini zorlaştırıyor.
  
  
• Bir partinin gelecek meclis seçimlerine katılabilmesi için ulusal, il ve ilçe düzeyinde iki parti kongresinin gerçekleşmiş olmasını şart koşmak, yeni partiler için 'aşırı bir yük' niteliğindedir. Venedik Komisyonu ve AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi, Türk yetkililerini, küçük partilere özel olarak odaklanarak değiştirilmiş sandalye dağılımı yönteminin uygulanmasının etkilerini gözlemlemeye teşvik etmektedir.

Raporda, yasa ile seçim kurullarının oluşumunda yapılan değişikliğin sistemin öngörülebilirliğinin bozulmasına yol açabileceği ve kurulları siyasi baskıya daha açık hale getirebileceği belirtildi.