Türkiye ile İsrail arasında normalleşme adımları

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İsrailli mevkidaşı Yitzak Herzog’u Türkiye’ye davet ettiğini açıklamasının ardından gözler, Türkiye ile İsrail arasındaki normalleşme adımlarında. İlişkilerin normalleşmesindeki en somut adım olan büyükelçilerin atanması henüz kesinleşmezken, mart ayında yapılacak Antalya Diplomasi Forumu’na davet edilen İsrail’in bu daveti kabul edip etmeyeceği, ilişkilerin ne yönde ilerleyeceğinin de göstergesi olacak.

BÜYÜKELÇİ ATAMASI

Türkiye ile İsrail arasında bir yıldan uzun süredir konuşulan ancak somut adımlara dönüşmeyen ilişkilerin normalleştirilmesi, Erdoğan’ın 18 Ocak’ta, Herzog’un Türkiye’yi ziyaret edebileceğini açıklamasıyla yeniden gündeme gelmişti. İsrail cephesi, “Her iki taraf da karşılıklı ziyaretlerin de önünü açacak şekilde ilişkileri geliştirmeyi umut ediyor. Erdoğan, Herzog’a ziyaret davetinde bulundu fakat şu an somutlaşmış plan bulunmuyor” mesajını verdi. Erdoğan’ın bu açıklamasının hemen ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 20 Ocak’ta İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid ile telefonda görüştü. Bu görüşme, iki ülke dışişleri bakanları arasında 13 yıl sonra gerçekleşen ilk telefon görüşmesi oldu.

Yitzak Herzog

2010’daki Mavi Marmara kriziyle tarihinin en büyük gerilimi yaşayan Türkiye-İsrail ilişkileri, 2016’da yumuşamış ve karşılıklı büyükelçiler atanmış ancak 2018’de ABD’nin İsrail’deki elçiliğini Kudüs’e taşıma kararının sonrası yaşanan gerilimde Türkiye, Tel Aviv’deki büyükelçisini Ankara’ya çağırmış ve İsrail’in Ankara’daki büyükelçisinin de ülkesine dönmesini istemişti. O tarihten bu yana diplomatik ilişkiler maslahatgüzar seviyesinde sürdürülüyor. İki ülke ilişkilerindeki normalleşmenin resmiyet kazanması için büyükelçilerin karşılıklı olarak yeniden atanmasının ilk adım olması bekleniyor. Daveti kabul etmesi durumunda Cumhurbaşkanı Herzog’un Türkiye ziyaretinin de diplomatik teamüller gereği büyükelçiler atanmadan gerçekleşmesi olası görülmüyor.

Dün bazı basın yayın organlarında yayımlanan haberlerde Türkiye ve İsrail’in karşılıklı olarak büyükelçilerini atamalarının gündemde olduğu iddiası yer aldı. Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçiliği’ne halen Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Ufuk Ulutaş’ın atanacağı yönünde haberler, 2020’de yayımlanmış, ancak Ulutaş’ın ismi yıl sonundaki büyükelçiler kararnamesinde yer almamıştı. 2021 başında Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarlığı’na daha önce Sofya Büyükelçisi olarak görev yapan Irit Lillian’ı atayan İsrail’den Ankara’ya yapılacak büyükelçi ataması konusunda yakın dönemde bir açıklama yapılmadı.

İSRAİL’E ANTALYA DAVETİ

Öte yandan Türkiye, 11-13 Mart’ta yapılacak olan Antalya Diplomasi Forumu’na İsrail’i de davet etti. Daveti kabul etmesi durumunda İsrail’den beş yıl sonra Türkiye’ye bir ziyaret gerçekleşmiş olacak. Geçen yıl 18-20 Haziran tarihlerinde yapılan Antalya Diplomasi Forumu’na başlangıçta İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz de davet edilmiş ancak bu davet mayıs ayında İsrail ile Filistin arasında yaşanan gerilimin ardından iptal edilmişti.