Fransa’da aşırı sağın zaferi dünya için ne anlama geliyor?

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa Parlamentosu seçimlerinde AB’nin birçok ülkesi gibi aşırı sağ dalgasına yenik düştü. Tıpkı Almanya ve Hollanda’daki gibi Fransa’da da göçmen karşıtlığı, kültürel sürtüşmeler ve Ukrayna yardımları, aşırı sağ hareketlerin zaferini getirdi. Fransa’daki ana tartışma konularından biri de Macron yönetiminin emeklilik yaşını 62’den 64’e yükseltmesi oldu. Macron’un popülaritesini aşağı çeken bu olaylar, AB seçimleri sonrası Macron’u köşeye sıkıştırdı. Böylece Cumhurbaşkanı, bir ay içerisinde ülkeyi erken seçime götürmeye karar verdi.

MACRON’UN AĞIR YENİLGİSİ

Ancak Macron’un oynadığı kumar ona pahalıya patladı. 2022’de yüzde 25 oy alan Macron’un partisi pazar günü yapılan seçimde yüzde 20.8’e düştü. Sol-Yeşiller İttifakı yüzde 25’ten 28’e çıkarken Le Pen’in Ulusal Birlik Partisi yüzde 18’den yüzde 33,1’e çıkmayı başardı. 1. Tur sonuçları Macron’un ittifakını aşırı solun ve aşırı sağın altına itti.

Oylarda 15 puanlık bir artış, Le Pen’in partisi için büyük bir zafer olsa da hükümet kurmak için ihtiyacı olan 289 sandalyeye ulaşması beklenmiyor. Le Pen, muhtemelen 250 ila 280 sandalye arasında bir yer edinecek. Bu durumda ikinci tur için görüşmeler epey kıran kırana geçecek demek oluyor. Şimdilik sadece 76 sandalye kesin olarak belirlendi. Bu sandalyeler bölgelerindeki oyların en az yarısını almayı başaran milletvekili adaylarına aitti. Ancak tam bir görüntünün çıkması için ikinci tur beklenecek.

Bu pazar yapılan Fransa seçimleri, yüzde 69.7 ile 1997’den bu yana en yüksek katılımın görüldüğü seçim oldu.

Seçim öncesi verilen sözler, Sol-Yeşil İttifakı lideri Melenchon’un ve Macron’un gerektiği yerlerde Le Pen’in partisini durdurmak adına çekilebileceklerini gösteriyordu. Yani hem sol ittifak hem de Macron'un ittifakı, Le Pen’in çoğunluğu elde etmesini önlemek için yarışacaklar.

Ancak Le Pen’in kurduğu Ulusal Birlik Partisi’nin 28 yaşındaki lideri Jordan Bardella, ancak çoğunluğu sağlayabilirse Başbakan olmak isteyeceğini söyledi. Partinin çoğunluğu elde etmesi halinde Macron, rakibi Bardella’yı Başbakan olarak kabul etmek durumunda kalacak. Bu, Fransız siyasetinde duraksamanın habercisi olarak biliniyor. Başbakan ve Cumhurbaşkanının aynı partiden olmadığı dönemlerde yürütme faaliyetleri yavaşlıyor. Bu da Fransız Parlamentosu’nun karar almakta zorlanacağı anlamına gelir, tabii Macron görevini bırakmazsa. Cumhurbaşkanı, her şekilde 2027 yılına kadar görevini devam ettireceğini açıklamıştı. Yani Le Pen’in partisinin çoğunluğu elde etmesi halinde hükümetteki ikilik kaçınılmaz gözüküyor.

DÜNYA İÇİN NE ANLAMA GELİYOR?

Fransa’nın tutumu, NATO, Ukrayna ve İsrail meseleleri üzerinde epey yüksek bir önemde. Marine Le Pen, babasının İsrail karşıtı tutumunu terk etmiş, genel siyasetini İslam ve göçmen karşıtlığı üzerine kurmuştu. AB’den ayrılma fikrinden de vazgeçerek Ulusal Birlik Partisi için “artık aşırı sağ değil” algısı yaratmaya uğraştı. 2022'de Rusya’nın Ukrayna işgali sonrası Putin’e olan yakınlığını da askıya aldı. Rusya’ya işgal yüzünden tepkisini dile getirdi. Ancak Le Pen, hala Ukrayna’ya verilen sınırsız desteğe karşı çıkıyor. Le Pen’in güçlü olduğu bir Fransız hükümetinin Ukrayna’yı Macron kadar desteklemesi söz konusu olamaz. Dahası, Bardella Ukrayna’ya asker gönderilmesine doğrudan karşı olduğunu da söyledi. Mevcut seçim sonuçlarıyla Fransa’nın asker gönderme ihtimali iyice azaldı.

Sol ittifak ise İsrail konusunda tam karşıda duruyor. İttifakın lideri Melenchon, iktidar olmaları halinde birinci günde Filistin’i tanıyacaklarını söylemişti. Melenchon, Ukrayna konusunda da NATO’ya mesafeli bir bakış açısına sahip. Daha önce Washington'un Ukrayna'yı ilhak ettiğini iddia etmiş, savaşın sorumlusu olarak NATO'yu göstermişti. Yani kısacası seçimi yüksek oyla bitiren iki grup da Ukrayna desteğine sıcak bakmıyor.

İlk görüntüye göre Rusya konusunda AB içindeki ABD müttefiklerinin sayısı hala azalma eğiliminde. Ancak kesin yorum yapabilmek için ikinci turu beklemekte fayda var. Seçimin ikinci turu önümüzdeki Pazar günü yapılacak.