‘Filistin-İsrail meselesine dahil olacak’

Aralarında El-Fetih ve Hamas’ın da bulunduğu 14 Filistinli grup, 23 Temmuz’da Çin ev sahipliğinde Pekin Deklarasyonu’nu imzaladı. Taraflar, son anlaşmayla İsrail-Gazze savaşının ardından ‘ulusal uzlaşı hükümeti’ kurulması ve Gazze’yi bu hükümetin yönetmesi konusunda anlaştı. Filistinli gruplar Pekin’de ilk kez Nisan ayında bir araya gelmişti. 

'ABD'NİN KARŞISINDA RUSYA YOK'

2014-2017 yılları arasında Türkiye’nin Los Angeles Başkonsolosu olarak görev yapan Gülru Gezer, Çin’in İsrail-Filistin sorunu bağlamındaki adımlarını Cumhuriyet’e değerlendirdi. Yaşananların Çin’in dünyada artık sadece ekonomik olarak değil siyasi ve diplomatik olarak da var olmasının bir yansıması olduğunu belirten Gezer, “Geçen sene Haziran ayında daha Gazze savaşı olmadan önce Mahmut Abbas Çin’i ziyaret etmiş, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping talep olduğu takdirde Çin’in arabulucu olabileceğinden bahsetmişti. İsrail yanlısı bir tutum sergileyen ABD’nin karşısında eskiden Sovyetler Birliği vardı. Şimdi ABD’nin karşısında bir Rusya yok. Çünkü Rusya şu anda zaten Ukrayna’daki savaşla meşgul. ABD’yi dengeleyen bir güç olarak da Çin ortaya çıkıyor. Çin’in geçmişte sunulan ve çözümsüzlüğün sürmesine neden olan planlardan farklı olarak yeni bir perspektif ortaya koyması söz konusu olabilir” dedi. 

'YETER Kİ SADIK KALINSIN'

Batı’nın bölgeye insan hakları ve demokrasi üzerinden yaklaştığını, Çin’in ise kazan-kazan temelinde bir dış politika yürüttüğünü öne sürdüğünü belirten Gezer, “Filistinliler arasında yıllardır uzlaşı görüşmeleri devam ediyordu. Farklı ülkelerde çeşitli temaslar oluyordu ama bir türlü başarı sağlanamıyordu. Çin bir süredir aslında bu temasları yürütüyor. En sonunda da taraflar arasında bir mutabakata varıldığı anlaşılıyor. Çin’in önümüzdeki dönemde de Amerika’yı dengeleyen bir güç olarak İsrail-Filistin meselesine doğrudan müdahil olacağını düşünüyorum. Pekin Deklarasyon’u üzerinde mutabakata varıldı ama fiiliyatta mesele nasıl gelişecek ona bakmak lazım” ifadelerini kullandı. Gezer, “Bugüne kadar İsrail hep Filistinli taraflar arasındaki husumetten yararlandı. Bunun çözümsüzlüğün sürmesine de büyük katkısı oldu. Taraflar gerçekten deklarasyonda yer alan hususlara sadık kalacak mı? Hep beraber göreceğiz. Ama bir çatı altında buluşulduğu takdirde hem Filistin Devleti’nin tanınması yönünde hem de Filistin’in kendi davasına sahip çıkması anlamında paradigmayı değiştirecek bir durum ortaya çıkar. Ama yeter ki sadık kalınsın. Çünkü çok kırılgan bir zemin üzerine inşa edilen bir süreçten bahsediyoruz. Çin’in biraz da Amerika’daki seçimlerden ve Biden’ın yarattığı boşluktan yararlandığını düşünüyorum” diye konuştu.